Św. Jan Chrzciciel

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Krempachy
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Marcina Apostoła
Tagi
rzeźba św. Jan Chrzciciel
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/02949
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
trzecia ćwierć XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Spisz
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała w trzeciej ćwierci XVIII wieku jako komplet dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Walentego w Krempachach.

Opis

Rzeźba ustawiona na niskim postumencie. Święty ukazany w postawie stojącej w kontrapoście, z lewą nogą ugiętą w kolanie, z krzyżem w lewej dłoni oraz niezidentyfikowanym przedmiotem w prawej dłoni (muszla?), z głową zwróconą delikatnie w prawo. Twarz szczupła, okolona krótką, ciemnobrązową brodą, długi i wąski nos, wzrok skierowany w prawo i ku górze. Włosy długie, ciemnobrązowe, kręcone, spływające na plecy. Wokół głowy promienisty nimb. Święty jest ubrany w skórę wielbłądzią zawieszoną na pasku na prawym ramieniu, odsłaniającą nagi tors i lewą nogę. Krzyż prosty z pionową banderolą z napisem „ECCE AGNUS DEI”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Jana Chrzciciela została ukazana w poruszonej pozie z ekspresyjnym wyrazem twarzy, charakterystycznym dla rzeźby rokokowej. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora rzeźb ołtarza głównego. Niewątpliwe zostały wykonane przez jednego ze spiskich artystów, którzy lubowali się w dominacji rzeźby figuralnej i ornamentalnej nad malarską w dziełach małej architektury. Figura przedstawia św. Jana Chrzciciela, pustelnika, proroka, syna Zachariasza i Elżbiety, która była krewną Marii, matki Jezusa. Święty głosił potrzebę nawrócenia oraz przygotowywał drogę na nadejście Mesjasza. W rzeźbie w kościele w Krempachach został ukazany z tradycyjnym atrybutem w postaci krzyża i skóry z wielbłąda, w którą jest odziany. Ten strój nawiązuje do czasu, jaki spędził na pustyni. Szata ta, nazywana melotem jest symbolem pokuty oraz nawrócenia i została opisana w Ewangelii: „Sam zaś Jan nosił odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany około bioder” (Mt 3, 4). Jego atrybutem jest krzyż z napisem „ECCE AGNUS DEI” nawiązującym do sceny opisanej w Ewangelii św. Jana, w czasie której na widok Jezusa wypowiedział słowa „«Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata. To jest Ten, o którym powiedziałem: Po mnie przyjdzie Mąż, który mnie przewyższył godnością, gdyż był wcześniej ode mnie. Ja Go przedtem nie znałem, ale przyszedłem chrzcić wodą w tym celu, aby On się objawił Izraelowi»” (J 1, 29-31).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Jana Chrzciciela powstała w trzeciej ćwierci XVIII wieku jako jeden z elementów kompletu dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Walentego w Krempachach. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły jej autora. Niewątpliwe została wykonana przez jednego ze spiskich artystów, którzy lubowali się w dominacji rzeźby figuralnej i ornamentalnej nad malarską w dziełach małej architektury. Rzeźba przedstawia św. Jana Chrzciciela, pustelnika, proroka, syna Zachariasza i Elżbiety, która była krewną Marii, matki Jezusa. Święty głosił potrzebę nawrócenia oraz przygotowywał drogę na nadejście Mesjasza.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Krempachy. Kościoły św. Marcina i św. Walentego", Kraków 2015
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Skorupa Andrzej, "Cmentarny kościół w Krempachach" , „Podhalanka. Pismo Związku Podhalan” , s. 21-24
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Jan Chrzciciel", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-chrzciciel-13

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności