Ołtarz boczny

Dzieje zabytku

Ołtarz należy do dawnego wyposażenia świątyni pochodzącego sprzed jej przebudowy w XVIII wieku. Powstał na przełomie XVI i XVII wieku. Został odnowiony i przerobiony podczas remontu kościoła w 1906 roku. Wówczas na belkowaniu ołtarza umieszczono dwie figurki, św. Biskupa i św. Floriana oraz koronę. W 1912 roku w polu ołtarza zamontowano obraz Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej namalowany przez Floriana Cynka. W 2011 roku ołtarz został odświeżony.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednokondygnacyjna, jednoosiowa na cokole. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, mensa drewniana. Antepedium w formie haftowanej maszynowo tkaniny. Nastawa ujęta parą pilastrów i parą stojących przed nimi kolumn o jońskich kapitelach dźwigających imposty o silnie wysuniętym gzymsie, na którym stoją dwa cokoły z figurami św. Biskupa i św. Floriana. Pole główne w całości wypełnione półkolistą arkadą podtrzymywaną na węgarach, zakończoną fragmentem gzymsu z uskrzydloną główką anielską. W polu obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście z przedstawieniem Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej. Kondygnacja zakończona fragmentem gzymsu, na którym stoi ośmioboczny cokół ujęty w narożach wolutami z koroną zamkniętą, zakończoną krzyżem. Nastawa ujęta uszami utworzonymi z ornamentu okuciowego. Struktura architektoniczna polichromowana na czarno, płyciny w kolorze czerwono-brązowym, profile pozłocone, uszy posrebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Struktura ołtarza oparta jest o formę aediculi. Charakteryzuje ją duża i smukła arkada wypełniająca pole główne i przełamująca pośrodku belkowanie. Wyraźnie podkreślona jest konstrukcja architektoniczna nastawy, której towarzyszy wyłącznie dekoracja rzeźbiarska i ornamentalna. Tego rodzaju ołtarze były bardzo popularne w snycerstwie małopolskim końcem XVI wieku i w pierwszej połowie XVII wieku, szczególnie dla nastaw niewielkich rozmiarów, jak ołtarze boczne.
Zbliżone konstrukcyjnie retabula oparte o formę aediculi znajdują się również w Beszowej, Paczółtowicach, Olkuszu, a także w krakowskich kościołach św. Krzyża oraz św. Katarzyny i św. Szczepana.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Struktura architektoniczna zakurzona, drobne przetarcia warstwy polichromii. Ołtarz był odnawiany w latach 1903-1914 oraz odświeżony w 2011 roku.

Streszczenie

Ołtarz należy do dawnego wyposażenia świątyni pochodzącego sprzed jej przebudowy w XVIII wieku. Powstał na przełomie XVI i XVII wieku. Struktura architektoniczna oparta jest o formę aediculi, bardzo popularnej w snycerstwie małopolskim końcem XVI wieku i w pierwszej połowie XVII wieku, szczególnie dla nastaw niewielkich rozmiarów, jak ołtarze boczne.

Bibliografia