Najświętsze Serce Jezusa

Dzieje zabytku

W kronice parafialnej ksiądz Wojciech Strzelichowski pod datą 1887 roku zanotował: „Za mojem staraniem przybył obraz Najświętszego Serca Jezusowego sprawiony kosztem WW. PP. Kollatorek który został umieszczony w głównym ołtarzu tam jako zasłona obrazu Najświętszej Marii Panny do którego malowania i ja który to piszę, przyczyniłem się własną kwotą 10 zł reńskich, stolarską zaś robotę przy umieszczeniu tegóż jako zasuwę, zapłaciło Bractwo kwotę 33 złotych reńskich i 70 krajcarów oraz i robotę ślusarską. Co niech będzie na wieczną chwałę Boską i powiększenie czci Najświętszego Serca Jezusowego. _ Ks. Wojciech Strzelichowski pleban”.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji ukazany Chrystus w półpostaci, frontalnie, z lewą ręką wskazującą na gorejące na piersi serce, prawą spuszczoną w dół. Ubrany w długą, białą suknię z długimi rękawami, u szyi obwiedzioną złotą lamówką oraz czerwony płaszcz, założony na lewe ramię. Na piersi Chrystusa gorejące serce na tle promienistej glorii, z zatkniętym u szczytu małym krzyżykiem, oplecione koroną cierniową. Twarz podłużna z długim i wąskim nosem, małymi oczami, ze wzrokiem skierowanym na wprost, okolona krótką brodą, rozdzieloną na dwa pukle oraz długimi włosami, z przedziałkiem pośrodku, spływającymi długimi puklami na ramiona i plecy. Wokół głowy Chrystusa nimb krzyżowy.

Zarys problematyki artystycznej

Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa rozwinął się szczególnie w XVII wieku. Na jego teologiczne ujęcie i liturgiczny kształt nabożeństwa miały wpływ objawienia siostry Marii Alacoque ze Zgromadzenia Sióstr Wizytek. Nabożeństwo do Serca Pana Jezusa zatwierdził papież Klemens XIII w 1765 roku. Wkrótce Pompeo Batoni namalował obraz „Najświętsze Serce Jezusa” dla kościoła Il Gesù w Rzymie. Wizerunek ukazuje Jezusa w półpostaci, który w lewej ręce trzyma swoje serce na dłoni, a prawą na nie wskazuje. Obraz stał się najczęściej reprodukowanym wzorem ujęcia Najświętszego Serca Jezusa. Drugi obraz Batoniego, o zbliżonej ikonografii, w którym serce Jezusa goreje na tle jego piersi, a Jezus jedną ręką błogosławi, a drugą wskazuje na serce został w 1891 roku uznany za jedyne dopuszczalne przedstawienie tego tematu. W rzeźbie dziewiętnasto- i dwudziestowiecznej prym wiodły dwa warianty przedstawienia: rozwinięty do pełnej postaci wizerunek Najświętszego Serca Jezusa według Batoniego oraz Venite ad me (Mt 11, 28), w którym Jezus ukazany jest w postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi na boki rękami. Obraz w kościele w Giebułtowie bezpośrednio nawiązuje do obrazu Batoniego z kościoła Il Gesù w Rzymie, w którym Jezus trzyma w dłoni gorejące serce. W tym przypadku jednak Jezus lewą ręką wskazuje na serce, a prawą ma spuszczoną w dół.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dostateczny, dwa podłużne spękania warstwy malarskiej w miejscu łączenia desek, odpryski warstwy polichromii.

Streszczenie

Obraz Najświętszego Serca Jezusa w kościele w Giebułtowie stanowi przykład najpopularniejszego wariantu ikonograficznego ukazania tego tematu w sztuce, zwłaszcza w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Został namalowany około 1897 roku przez nieznanego artystę.

Bibliografia