Matka Boska Różańcowa ze św. Katarzyną Sieneńską i św. Dominikiem

Dzieje zabytku

Obraz został ufundowany przez członkinie bractwa żywego różańca w 1897 roku i umieszczony w prawym ołtarzu bocznym.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta, przysłonięty szeroką, złoconą ramą zamkniętą od góry łukiem nadwieszonym z uskokiem. W centrum kompozycji Maria siedzi na architektonicznym tronie zwieńczonym muszlą. Tron ustawiony jest na stopniu i prostopadłościennym podeście. Zwrócona lekko w prawo, tronuje Maria z Dzieciątkiem na kolanach. Delikatnie pochyla głowę, prawą ręką wysuniętą w przód podaje różaniec św. Dominikowi, lewą przytrzymuje Dzieciątko. Maria ma twarz o młodzieńczych, delikatnych rysach, półprzymknięte oczy, wąski nos i niewielkie usta; wokół głowy złoty nimb. Jest ubrana w czerwoną suknię, biały welon oraz narzucony na niego niebieski płaszcz, który okrywa również ramiona i nogi, a zapięty jest pod szyją. Dzieciątko w pozycji siedzącej, zwrócone w lewą stronę, pochyla się ku św. Katarzynie. Prawą ręką podaje jej różaniec, lewą zakłada na jej głowę koronę cierniową. Dzieciątko ma owalną twarz o wyraźnych rysach, wysokie czoło, ciemne oczy, małe usta i nos; włosy krótkie, jasne, zaczesane do tyłu; za głową nimb kwadratowy. Jest przepasane białą tkaniną. W lewej, dolnej części kompozycji klęcząca postać św. Dominika ukazanego w całej postaci, zwróconego w trzech czwartych w prawo, ukazanego lekko od tyłu. Święty lewą rękę składa na piersi, prawą odbiera różaniec od Marii. Głowę ma uniesioną, twarz szczupłą, o ostrym profilu nosa, wzrok kieruje na Marię; włosy krótkie z tonsurą, nad głową złoty nimb. Jest ubrany w biały habit dominikański i czarny płaszcz z kapturem. Po prawej stronie obrazu postać klęczącej św. Katarzyny Sieneńskiej ukazanej w całej postaci, zwróconej w trzech czwartych w lewo, ze spuszczoną głową i rozłożonymi rękami. Prawą odbiera różaniec od Dzieciątka. Twarz świętej jest owalna, o dziewczęcych rysach i jasnej karnacji; oczy otwarte, nos długi o prostym profilu, usta wąskie; nad głową złoty nimb. Na stopniu, między klęczącymi świętymi kwiat lilii i wieniec z róż; na posadzce otwarta księga. Scena ukazana we wnętrzu z kamienną posadzką.

Zarys problematyki artystycznej

Wizerunki Matki Boskiej Różańcowej pojawiły się w sztuce w okresie rozpowszechniania się ustalonej formy modlitwy. Pierwsze bractwo różańcowe powstało przy klasztorze dominikańskim w Kolonii w końcu XV wieku, a św. Dominika uznano po latach za pierwszego krzewiciela różańca maryjnego. Zakładane powszechnie bractwa różańcowe i potrzeba istnienia osobnych, brackich ołtarzy, spowodowały pojawienie się na terenie Niemiec pierwszych obrazów różańcowych, które do Rzeczypospolitej przywędrowały w pierwszej połowie XVI wieku. W XVII wieku wykształciła się specyficzna grupa przedstawień, w których Matka Boska przekazuje różaniec klęczącym przed nią św. Dominikowi – założycielowi zakonu dominikańskiego oraz św. Katarzynie Sieneńskiej – najbardziej czczonej świętej dominikańskiej. Ta wersja sceny ukazuje na jednym płótnie wybitnych przedstawicieli męskiej i żeńskiej gałęzi zakonu kaznodziejskiego i łączy ich z kultem różańca. Formuła ikonograficzna została zaczerpnięta ze sztuki włoskiej. Obrazem, który stał się wzorem dla wielu – również dla płótna znajdującego się w kościele w Krzyszkowicach - jest przedstawienie pędzla Giovanniego Selvi Sassoferata powstałe około 1683 roku, przechowywane w kościele Santa Sabina w Rzymie. W Polsce obrazy w tym typie można spotkać również w ołtarzach w Wiślicy, Kobylinie, Krasnym czy Tarnawie.
Dzieło prezentuje barokową kompozycję, choć zostało namalowane zgodnie z dziewiętnastowieczną konwencją.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej ze św. Katarzyną i św. Dominikiem został ufundowany przez członkinie żywego różańca w 1897 roku i umieszczony w prawym ołtarzu bocznym.

Bibliografia