Matka Boska Różańcowa ze św. Katarzyną Sieneńską i św. Dominikiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Myślenice
Miejscowość
Krzyszkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Św. Anny
Tagi
malarstwo religijne malarstwo XIX wieku Matka Boska Różańcowa
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny prawy, na zasuwie
Identyfikator
DZIELO/26046
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1897 rok
Fundator
Członkinie bractwa żywego różańca
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz został ufundowany przez członkinie bractwa żywego różańca w 1897 roku i umieszczony w prawym ołtarzu bocznym.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta, przysłonięty szeroką, złoconą ramą zamkniętą od góry łukiem nadwieszonym z uskokiem. W centrum kompozycji Maria siedzi na architektonicznym tronie zwieńczonym muszlą. Tron ustawiony jest na stopniu i prostopadłościennym podeście. Zwrócona lekko w prawo, tronuje Maria z Dzieciątkiem na kolanach. Delikatnie pochyla głowę, prawą ręką wysuniętą w przód podaje różaniec św. Dominikowi, lewą przytrzymuje Dzieciątko. Maria ma twarz o młodzieńczych, delikatnych rysach, półprzymknięte oczy, wąski nos i niewielkie usta; wokół głowy złoty nimb. Jest ubrana w czerwoną suknię, biały welon oraz narzucony na niego niebieski płaszcz, który okrywa również ramiona i nogi, a zapięty jest pod szyją. Dzieciątko w pozycji siedzącej, zwrócone w lewą stronę, pochyla się ku św. Katarzynie. Prawą ręką podaje jej różaniec, lewą zakłada na jej głowę koronę cierniową. Dzieciątko ma owalną twarz o wyraźnych rysach, wysokie czoło, ciemne oczy, małe usta i nos; włosy krótkie, jasne, zaczesane do tyłu; za głową nimb kwadratowy. Jest przepasane białą tkaniną. W lewej, dolnej części kompozycji klęcząca postać św. Dominika ukazanego w całej postaci, zwróconego w trzech czwartych w prawo, ukazanego lekko od tyłu. Święty lewą rękę składa na piersi, prawą odbiera różaniec od Marii. Głowę ma uniesioną, twarz szczupłą, o ostrym profilu nosa, wzrok kieruje na Marię; włosy krótkie z tonsurą, nad głową złoty nimb. Jest ubrany w biały habit dominikański i czarny płaszcz z kapturem. Po prawej stronie obrazu postać klęczącej św. Katarzyny Sieneńskiej ukazanej w całej postaci, zwróconej w trzech czwartych w lewo, ze spuszczoną głową i rozłożonymi rękami. Prawą odbiera różaniec od Dzieciątka. Twarz świętej jest owalna, o dziewczęcych rysach i jasnej karnacji; oczy otwarte, nos długi o prostym profilu, usta wąskie; nad głową złoty nimb. Na stopniu, między klęczącymi świętymi kwiat lilii i wieniec z róż; na posadzce otwarta księga. Scena ukazana we wnętrzu z kamienną posadzką.

Zarys problematyki artystycznej

Wizerunki Matki Boskiej Różańcowej pojawiły się w sztuce w okresie rozpowszechniania się ustalonej formy modlitwy. Pierwsze bractwo różańcowe powstało przy klasztorze dominikańskim w Kolonii w końcu XV wieku, a św. Dominika uznano po latach za pierwszego krzewiciela różańca maryjnego. Zakładane powszechnie bractwa różańcowe i potrzeba istnienia osobnych, brackich ołtarzy, spowodowały pojawienie się na terenie Niemiec pierwszych obrazów różańcowych, które do Rzeczypospolitej przywędrowały w pierwszej połowie XVI wieku. W XVII wieku wykształciła się specyficzna grupa przedstawień, w których Matka Boska przekazuje różaniec klęczącym przed nią św. Dominikowi – założycielowi zakonu dominikańskiego oraz św. Katarzynie Sieneńskiej – najbardziej czczonej świętej dominikańskiej. Ta wersja sceny ukazuje na jednym płótnie wybitnych przedstawicieli męskiej i żeńskiej gałęzi zakonu kaznodziejskiego i łączy ich z kultem różańca. Formuła ikonograficzna została zaczerpnięta ze sztuki włoskiej. Obrazem, który stał się wzorem dla wielu – również dla płótna znajdującego się w kościele w Krzyszkowicach - jest przedstawienie pędzla Giovanniego Selvi Sassoferata powstałe około 1683 roku, przechowywane w kościele Santa Sabina w Rzymie. W Polsce obrazy w tym typie można spotkać również w ołtarzach w Wiślicy, Kobylinie, Krasnym czy Tarnawie.
Dzieło prezentuje barokową kompozycję, choć zostało namalowane zgodnie z dziewiętnastowieczną konwencją.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej ze św. Katarzyną i św. Dominikiem został ufundowany przez członkinie żywego różańca w 1897 roku i umieszczony w prawym ołtarzu bocznym.

Bibliografia

Zawiski Mieczysław, "Dzieje parafii pod wezwaniem świętej Anny w Krzyszkowicach w latach 1896-1984", Kraków 1996
Moisan-Jablonski Christine, "Matka Boska Różańcowa" , [w:] "Maryja. Orędowniczka wiernych" , Warszawa 1987 , s. 44-94

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Matka Boska Różańcowa ze św. Katarzyną Sieneńską i św. Dominikiem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-rozancowa-ze-sw-katarzyna-sienenska-i-sw-dominikiem

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności