Krucyfiks

Opis

Rzeźba Chrystusa przybita do krzyża trzema gwoździami, pełna. Zbawiciel ukazany w typie Cristo morte, w lekkim zwisie, z głową pochyloną na prawą stronę. Jezus ma szczupłą sylwetkę ciała, duże stopy, delikatnie podkreśloną linię żeber. Jego twarz jest podłużna, ma długi nos, delikatnie otwarte usta i zamknięte oczy, krótką brodę, zwiniętą na końcu w dwa pukle. Ma długie, brązowe włosy spływające falami do przodu, a na głowie założoną koronę cierniową złożoną z prostych zielonych gałązek. Biodra oplata złocone perizonium z zieloną podszewką, zawiązane pośrodku. Z dłoni, stóp i boku Chrystusa spływają strużki krwi. Polichromia ciała naturalistyczna, perizonium złocone. Nad głową Jezusa titulus w formie banderoli z napisem „I. N. R. I.”. Krzyż prosty, gładki, malowany na brązowo.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba, pomimo iż posiada wysokie walory artystyczne nie jest szerzej opisana w literaturze. Powstała w pierwszej połowie XVI wieku. Niewyjaśnioną pozostaje kwestia autora lub kręgu warsztatowego. Figura posiada cechy stylistyczne o reminiscencjach późnogotyckich: bezwładnie, lecz delikatnie otwarte usta, włosy ułożone w silnie skręcone pukle, perizonium ciasno oplatające biodra i prostą koronę cierniową, złożoną z zielonych wiązek. Chrystus na krucyfiksie w Zembrzycach został ukazany w tzw. typie Cristo morte charakteryzującym się opuszczoną bezwładnie głowę i zamkniętymi oczami. Przedstawienie Ukrzyżowania zredukowane wyłącznie do postaci wiszącego na krzyżu, martwego Chrystusa ma uzmysłowić oglądającym jego osamotnienie w czasie męki. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Nad jego głową znajduje się titulus, czyli tabliczka z napisem winy, skróconym do liter INRI (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum), czyli Jezus Nazarejczyk Król Żydów, zgodnie z opisem w Ewangelii św. Jana: „Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». Odparł Piłat: «Com napisał, napisałem»” (J 19, 19-22).

Streszczenie

Rzeźba powstała w pierwszej połowie XVI wieku. Niewyjaśnioną pozostaje kwestia autora rzeźby i miejsca jej pierwotnego umiejscowienia. Figura posiada cechy stylistyczne o reminiscencjach późnogotyckich: bezwładnie, lecz delikatnie otwarte usta, włosy ułożone w silnie skręcone pukle, perizonium ciasno oplatające biodra i prostą koronę cierniową, złożoną z zielonych wiązek. Chrystus na krucyfiksie w Zembrzycach został ukazany w tzw. typie Cristo morte charakteryzującymi się opuszczoną bezwładnie głowę i zamkniętymi oczami.

Bibliografia