Kropielnica
Zdjęcie nr 1: Kropielnica kamienna, wolnostojąca ustawiona na czworobocznym, profilowanym cokole. Trzon w formie wiązki czterech kolumn ustawionych na osobnych postumentach, dźwigających półkulistą czarę o delikatnie zaznaczonym wylewie. Tył nieopracowany, płaski.

Kropielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Łazany
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Parafia Znalezienia Krzyża Świętego
Tagi
kamieniarka rzeźba kamienna sztuka XIX wieku
Miejsce przechowywania
kruchta
Identyfikator
DZIELO/03520
Kategoria
kropielnica
Ilość
1
Czas powstania
1856 rok (?)
Technika i materiał
piaskowiec; techniki kamieniarskie
Wymiary podstawowe
wysokość – 100 cm
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Dzieje omawianej kropielnicy nie są bliżej znane. W „Liber memorabilium” kościoła w Łazanach pod datą 12 września 1856 zapisano, że nowy proboszcz ksiądz Ludwik Nawarra, przystępując do szeroko zakrojonych prac remontowych, zadbał m.in. o to, aby „w babińcu wprawiono kropielnicę kamienną na wodę święconą”. Być może chodzi o omawiane dzieło.

Opis

Kropielnica kamienna, wolnostojąca ustawiona na czworobocznym, profilowanym cokole. Trzon w formie wiązki czterech kolumn ustawionych na osobnych postumentach, dźwigających półkulistą czarę o delikatnie zaznaczonym wylewie. Tył nieopracowany, płaski.

Zarys problematyki artystycznej

Kropielnica to zbiornik na wodę święconą umieszczany w przedsionku kościoła, najczęściej w kruchcie. Może być wmurowana w ścianę lub jak w tym przypadku – wolnostojąca. Kropielnice wykonywane bywają z kamienia naturalnego lub sztucznego. Omawiane naczynie powstało być może w XIX wieku, najpewniej w 1856 roku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, niewielkie ubytki materiału.

Streszczenie

Kropielnica to zbiornik na wodę święconą umieszczany w przedsionku kościoła, najczęściej w kruchcie. Może być wmurowana w ścianę lub jak w tym przypadku – wolnostojąca. Omawiane naczynie powstało być może w XIX wieku, najpewniej w 1856 roku z inicjatywy księdza Ludwika Nawarry.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Krasnowolski Bogusław, "Parafia i kościół pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego w Łazanach", Kraków 2013
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona ośmioboczna o architektonicznych formach dostępna schodkami z prezbiterium. Kosz wsparty na czterech smukłych kolumienkach o złoconych trzonach ujętych w połowie wysokości pierścieniami; kapitele impostowe dekorowane girlandami. Podpory podtrzymują strukturę o formie baldachimu dekorowanego trójlistnym maswerkiem oraz czterolistną rozetką. Kosz wydzielony profilowanym gzymsem, u dołu którego podwieszony fryz arkadkowy; rozczłonkowany kolumienkami analogicznymi jak w podstawie, ale z kanelowanymi trzonami. W polach dekoracja płycinowa wypełniona symetrycznym ornamentem roślinnym i kwiatowym z wplecionymi elementami takimi jak krzyż i winne grona. Kosz zakończony parapetem w formie profilowanego gzymsu z ornamentem kostkowym. Poniżej fryz arkadkowy wypełniony motywem maswerkowym. Schody jednobiegowe, sześciostopniowe z profilowaną poręczą, złoconą i polichromowaną na kolor czarny. Balaski w formie kolumienek z prostopadłościennymi bazami oraz impostowymi kapitelami. Poręcz zakończona słupem w postaci filaru o profilowanej podstawie. Trzon z płaskorzeźbionymi złoconymi półkolumienkami i złoconą dekoracją roślinną ujętą w prostokątną płycinę zamkniętą łukiem półkolistym; powyżej rozetka. Struktura ambony malowana na czarno z czerwonymi elementami. Trzony kolumn oraz ornamentyka złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Komplet sześciu kamiennych konsol w formie męskich, brodatych głów, na które spływają żebra krzyżowego sklepienia w nawie głównej. Postać pierwsza o twarzy szerokiej, okolonej długim zarostem oraz włosami układającymi się w loki na czole. Oczy zamknięte, wydatny, prosty nos. Widoczne rurkowate bruzdy na czole. Postać druga o twarzy pociągłej, okolonej długim zarostem artykułowanym za pomocą rurkowatych fałd. Broda na końcu nieznacznie rozdwojona. Włosy proste ponad czołem tworzą trójkątne zakola. Oczy zamknięte, czoło pokryte bruzdami. Postać trzecia o trójkątnej twarzy z niskim, pokrytym bruzdami czołem i kręconych włosach. Oczy zamknięte. Postać czwarta o owalnej, pełnej twarzy, wystających kościach policzkowych. Zarost artykułowany za pomocą równoległych fałdek. Włosy układające się w loki ponad czołem. Oczy zamknięte. Postać piąta o szerokiej, płaskiej twarzy z gęstym zarostem. Długie, falowane wąsy, zamknięte oczy. Włosy ponad czołem układające się w loki. Postać szósta o pociągłej, podłużnej twarzy z zarostem. Długi, prosty nos, zamknięte oczy, niskie czoło ponad, którym bujne, proste włosy. Na przecięciach żeber dwa polichromowane zworniki z godłem herbu Drużyna oraz syglami „S(ebastian) L(ubomirski)" umieszczonymi na czerwonym tle, pierwszy ośmioboczny, drugi w kształcie wieloliścia. W podniebiu arkady tęczowej wolutowa konsola ustawiona na kapitelu pilastra w podniebiu łuku tęczowego. U podstawy konsoli, na osi umieszczony rollwerkowy kartusz mieszczący godło herbu Drużyna oraz sygle „S(ebastian) L(ubomirski)”.
detal architektoniczny
Detal architektoniczny
Zdjęcie nr 1: Piaskowcowa, płaskorzeźbiona chrzcielnica ustawiona na prostopadłościennym, profilowanym postumencie z uskokiem. Trzon o przekroju ośmiobocznym dekorowany płaskorzeźbionym, symetrycznym ornamentem roślinnym. Czara półkolista, puklowana; w narożach owalne tarcze z godłami herbów: Odrowąż, Gryf, Drużyna i Warna oraz syglami „S(ebastian) L(ubomirski)”. W otoku czary ornament analogiczny jak na trzonie. Pokrywa drewniana o podstawie ośmiobocznej z dekoracją płycinową. Zwieńczona przecinającymi się kabłąkami dekorowanymi kaboszonami, zamknięta kulą oraz równoramiennym krzyżem o ramionach zakończonych trójlistnie.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, wolnostojąca figura Baranka leżącego na zamkniętej księdze; z chorągwią pashalną. Całość umieszczona na wklęsło-wypukłym postumencie na planie odcinka koła. Postument i chorągiew polichromowane w kolorach czerwonym i zielonym oraz złocone, baranek srebrzony.
rzeźba
Baranek Boży
Zdjęcie nr 1: Chór muzyczny konstrukcji drewnianej, wsparty na dwóch ośmiobocznych kolumnach o trzonach dekorowanych płycinami wypełnionymi maswerkiem, ustawionych na wysokich cokołach. Parapet chóru muzycznego o linii wklęsło-wypukłej z wybrzuszoną częścią środkową. Balustrada pełna, dekorowana płycinami z umieszczonym w centrum złoconym geometrycznym ornamentem. W narożach płycin złocone rozetki. W dolnej części parapetu podwieszony złocony lambrekin, w górnej profilowany gzyms. Chór dostępny za pomocą drewnianych schodów w południowo-zachodnim narożniku nawy. Wejście ujęte parą lizen, w nadprożu ornament naśladujący podwieszoną kotarę. Struktura chóru malowana w odcieniach jasnego brązu z ciemnoczerwonymi elementami, ornamentyka złocona.
chór muzyczny
Chór muzyczny
Zdjęcie nr 1: Trzy obrazy w kształcie stojącego prostokąta w prostych, drewnianych i złoconych ramach połączone w tryptyk za pomocą większej drewnianej ramy zwieńczonej złoconym ornamentem roślinnym oraz krzyżem. Analogiczny ornament w dolnej części ramy. W centrum umieszczony obraz przedstawiający Chrystusa w typie Ecce Homo. Postać ukazana frontalnie, w popiersiu z uniesioną lekko ku górze głową zwieńczoną koroną cierniową. Wokół głowy świetlisty nimb. Twarz pociągła, szczupła okolona długimi włosami oraz ciemnym zarostem. Wzrok skierowany ku górze, na twarzy widoczne krople krwi. Chrystus ubrany w czerwony płaszcz. Tło obrazu jednolite, ciemne. Po bokach wizerunku Chrystusa umieszczone dwa mniejsze obrazy przedstawiające św. Jana Kantego (z lewej) i św. Andrzeja Bobolę (z prawej). Święty Jan Kanty ukazany w popiersiu z ciałem zwróconym w trzech czwartych w lewo. Wyobrażony jako starszy mężczyzna z siwymi włosami, z łysiną ponad czołem i krótką, siwą brodą. Ubrany w płaszcz z gronostajowym kołnierzem; w prawej ręce trzyma krzyż. Wokół głowy postaci przedstawiony świetlisty nimb. Tło obrazu jednolite, ciemne. Święty Andrzej Bobola ukazany w popiersiu w trzech czwartych zwrócony w prawo. Przedstawiony jako dojrzały mężczyzna o lekko siwych włosach i krótkiej brodzie, ubrany w czarny habit jezuicki. Wzrok skierowany ku górze. Wokół głowy świetlisty nimb. Tło obrazu jednolite, ciemne.
obraz
Chrystus w typie Ecce Homo ze św. Janem Kantym i św. Andrzejem Bobolą

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Kościół drewniany na podmurówce z kamienia, o konstrukcji zrębowej, szalowany; jednonawowy, orientowany; wieża o konstrukcji słupowej. Prezbiterium na planie prostokąta zamkniętego trójbocznie, od północy przylega prostokątna w rzucie zakrystia; nawa na planie prostokąta, z przylegającą od południa kruchtą na rzucie kwadratu; dobudowana nawa na planie dłuższego od poprzedniej prostokąta, od zachodu wieża na planie kwadratu, częściowo wtopiona w ścianę zamykającą nawę, z wyodrębnionymi dwoma pomieszczeniami flankującymi ją. Nawy i prezbiterium nakryte stropami, oddzielone od siebie szerokimi arkadami zamkniętymi łukami odcinkowymi. W zachodniej części większej nawy prosty parapet chóru muzycznego wsparty na dwóch drewnianych filarach; prospekt organowy przepruwa strop w przestrzeń wieży. Posadzka z płyt ceramicznych. Otwory okienne w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, obwiedzione listwowymi opaskami, z kwaterowymi podziałami; od strony południowej – jedno w prezbiterium i po dwa w każdej części nawy, od strony północnej po dwa w każdej części nawy, od zachodniej dwa niewielkie flankujące wieżę. W zakrystii analogiczny otwór okienny od wschodu i mniejszy od północy. Otwory wejściowe: z prezbiterium do zakrystii drzwi płycinowe w futrynie; w przejściu z mniejszej nawy do kruchty drzwi płycinowe w futrynie; w przejściu z przyziemia wieży do większej nawy otwór w formie stojącego prostokąta z wklęsłymi górnymi narożami, obwiedziony listwowymi opaskami. Ściany z zewnątrz szalowane z listwowaniem. Trzy dachy z osobnymi kalenicami, nad prezbiterium wielospadowy; nad dwiema nawami dwuspadowe, zakończone daszkami okapowymi; kryte ceramiczną dachówką. Wieżyczka na sygnaturkę na kalenicy nad mniejszą nawą, obita blachą, zamknięta daszkiem wieżowym. Wieża o ścianach zwężających się ku górze, trójkondygnacyjna. Dolna kondygnacja zamknięta gzymsem, a dwie wyższe daszkami okapowymi. Całość zwieńczona hełmem ostrosłupowym z latarnią przeprutą oknami. Otwory okienne: w pierwszej kondygnacji na ścianie wschodniej i zachodniej w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, obwiedzione listwowymi opaskami, z kwaterowymi podziałami; w drugiej kondygnacji z trzech stron okulusy, w trzeciej z czterech stron niewielkie okienka. Otwór wejściowy od zachodu, na pięciu kamiennych stopniach, drzwi deskowe-spągowe, dwuskrzydłowe, w odrzwiach belkowych; nakryty daszkiem dwuspadowym.
kościół
Kościół św. Anny
Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta. Na tablicy inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / KATARZYNA GEBAUER / umarła d(nia) 16. Kwietnia 1856 r(oku) / Pogrążone w smutku Rodzeństwo / proszą o westchnienie za dusze / Jej do BOGA." Napis ujęto w owalną, złotą, malowaną ramkę. Narożniki wypełniają silnie przestylizowane rozety ujęte z profilu.
płyta nagrobna
Epitafium Katarzyny Gebauer
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem Najświętszej Marii Panny stojącej na obłoku i sierpie księżyca w towarzystwie aniołków. Maria ukazana jest w całej postaci, zwrócona w trzech czwartych w lewo, z uniesioną głową skierowaną w przeciwną stronę, w kontrapoście, ze skrzyżowanymi dłońmi, złożonymi na piersi. Ma owalną twarz, o dużych, okrągłych oczach skierowanych w górę, krótkim nosie i pełnych ustach, okoloną długimi, jasnobrązowymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrana jest w białą, obszerną suknię o szerokich rękawach oraz niebieski płaszcz przewieszony przez prawe przedramię, zarzucony na plecy i opadający przy jej lewej nodze. Wokół głowy Marii wieniec z dwunastu gwiazd. Obłok, na którym stoi Maria flankowany jest dwiema parami adorujących ją puttów, z których jeden po lewej stronie trzyma gałązkę lilii. W prawym dolnym rogu putto zakrywa się połą płaszcza Marii. Scena ukazana na tle nieba, na którym obłoki otaczają kręgiem postać Niepokalanej. W prawym dolnym rogu obrazu pod lewą dłonią putta sygnatura „Wojciech Eljasz / w Krakowie 1856”. Na odwrocie obrazu napis „(...) Kałczyńskiego Probos(zcza) / (...)kiego Wikarego w Biskup(icach) / [...] Niepokalanego Poczę(cia) / [...] r. 1854. malowano”.
obraz
Najświętsza Maria Panna Niepokalanie Poczęta
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta. Pośrodku, na tle sumarycznie oddanego pejzażu, konający św. Sebastian przywiązany do drzewa. Święty ukazany frontalnie, lekko zwrócony w lewo, z prawą ręką przywiązaną wysoko do gałęzi, lewą schowaną z tyłu. Głowa przechylona w lewo, skierowana w dół. Twarz młodzieńcza, z wysokim czołem i prostym, długim nosem, oczy i usta zamknięte. Włosy jasnobrązowe odsłaniające prawe ucho i opadające na lewe ramię. Biodra przepasane białą, długą tkaniną. W ciele utkwione strzały. W tle czerwony, rozłożysty płaszcz opadający na skałę i konar drzewa. W prawym dolnym rogu tarcza, hełm i łuk legionisty rzymskiego. Tło nieokreślone, z nisko zarysowanym horyzontem, niebo szaroniebieskie. Pośrodku w dolnej części obrazu sygnatura: m Wojciech Eliasz / w Krakowie 1856.
obraz
Św. Sebastian
Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej, po siedem z każdej strony. Obrazy w kształcie stojących prostokątów, ujętych od dołu i góry stylizowanymi, rzeźbionymi liśćmi akantu i owalem pośrodku. W zwieńczeniu w owalu malowane numery stacji, u góry zakończone krzyżykiem greckim. Obrazy w formie chromolitografii ujęte profilowaną ramą. Kompozycje bogate, przeważnie wielopostaciowe, odwołujące się do tradycyjnych rozwiązań ikonografii pasyjnej. Kolorystyka żywa, z dominacją czerwieni i ugru, plan dalszy rozmyty. Na oleodruku ze stacji pierwszej, fragmentarycznie wygiętym od spodu, widoczny fragment napisu „Edit a Paris rue des Ecoles 60 Denos (?)”. Na stacji czternastej sygnatura firmy „TURGIS A PARIS”.
obraz
Stacje drogi krzyżowej

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Niewielka kropielnica z głęboką, półkulistą czarą na wodę ozdobioną pionowymi występami imitującymi pukle i wylewem w kształcie ćwierćwałka jest wmurowana w ścianę kruchty kościoła.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica wmurowana w ścianę, na rzucie pięcioboku, z wewnętrznym półkulistym pojemnikiem na wodę, o bocznych ściankach z ślepymi zakończonymi półkoliście arkadkami. Nad kropielnicą krzyż na szerokiej podstawie o wykroju wklęsło-wypukłym z inskrypcją „Prosi się / o OJCZE NASZ / za duszę / ADAMA I KATARZYNY POTOCKICH / ZA ICH PRZODKÓW I POTOMKÓW”. Od dołu widoczna podtrzymująca czarę profilowana konsola zakończona kulistą gałką.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na profilowanym cokole na planie kwadratu. Trzon w formie prostopadłościanu, delikatnie zwężającego się ku górze, na bokach zdobionego prostokątnymi płycinami, w polu jednej z nich ryta data: „1842”. Czara półkolista, od dołu puklowana, wewnątrz miedziana misa.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica stojąca na dwustrefowej podstawie na rzucie kwadratu. Trzon o beczkowatym kształcie, u dołu ujęty ćwierćwałkiem, pośrodku zdobiony dwoma równoległymi, rytymi liniami. Czara o zarysie koła z rytą linią poniżej wylewu. Powierzchnia kropielnicy jest fakturowana, kolor naturalny.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica na planie koła, do połowy wmontowana w ścianę. Czara z wywiniętym brzegiem, zdobiona puklowaniem.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na prostopadłościennej podstawie; ośmioboczna, cokół zdwojony, trzon prosty opleciony w górnej części wąską opaską. Czara również ośmioboczna, od dołu dekorowana na każdym boku wyciętymi ostrołukowymi arkadkami. Misa wystająca ponad czarę.
kropielnica

Kropielnica

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Kropielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kropielnica-9

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności