Kropielnica
Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na prostopadłościennej podstawie; ośmioboczna, cokół zdwojony, trzon prosty opleciony w górnej części wąską opaską. Czara również ośmioboczna, od dołu dekorowana na każdym boku wyciętymi ostrołukowymi arkadkami. Misa wystająca ponad czarę.

Kropielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Wielka Wieś
Miejscowość
Biały Kościół
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Bolechowice
Parafia
Św. Mikołaja
Tagi
kropielnica
Miejsce przechowywania
kruchta
Identyfikator
DZIELO/10921
Kategoria
kropielnica
Ilość
1
Czas powstania
czwarta ćwierć XIX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
kamień, techniki kamieniarskie
Wymiary podstawowe
wysokość – 81 cm
Wymiary szczegółowe
Wymiar podstawy – 37 x 37 cm
Średnica czary – 37 cm
Wymiary szczegółowe
Średnica czary – 37 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Opis

Kropielnica ustawiona na prostopadłościennej podstawie; ośmioboczna, cokół zdwojony, trzon prosty opleciony w górnej części wąską opaską. Czara również ośmioboczna, od dołu dekorowana na każdym boku wyciętymi ostrołukowymi arkadkami. Misa wystająca ponad czarę.

Zarys problematyki artystycznej

Kropielnica to zbiornik na wodę święconą umieszczany w przedsionku kościoła, najczęściej w kruchcie. Może być wmurowana w ścianę lub stać na postumencie. Kropielnice sporządzano z marmuru, kamienia naturalnego lub sztucznego. Omawiana kropielnica została wykonana w tradycji neogotyku, prawdopodobnie wkrótce po wybudowaniu kościoła w 1877 roku. Należy do typowych dzieł reprezentujących tę gałąź rzemiosła artystycznego o prowincjonalnym charakterze wykonania.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, delikatne zabrudzenie powierzchni.

Streszczenie

Kropielnica została wykonana w tradycji neogotyku, prawdopodobnie wkrótce po wybudowaniu kościoła w 1877 roku. Należy do typowych dzieł reprezentujących tę gałąź rzemiosła artystycznego o prowincjonalnym charakterze wykonania.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony. Kosz na planie ośmioboku, na niskim cokole, od dołu ujęty ośmiobocznym podwieszeniem. Ścianki kosza zdobione prostokątnymi płycinami wypełnionymi stylizowaną wicią liści akantu z czteropłatkowym kwiatkiem pośrodku. Parapet w formie prostego belkowania, którego imposty wsparte są małymi hermami – główkami połączonymi z dekoracją naśladującą ornament małżowinowo-chrząstkowy. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta w profilowanej i złoconej ramie, w górnej partii ujęty po bokach wicią akantu ze stylizowanymi podwieszonymi kampanulami; w polu umieszczone tablice dekalogu na obłokach. Baldachim na planie ośmioboku, z wydatnym, profilowanym gzymsem, zwieńczony kabłąkami spiętymi i podtrzymującymi krzyżyk łaciński zatknięty na kuli. Na podniebieniu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie rzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii złożonej z wiązek promieni o nierównej długości. Balustrada schodów zdobiona wydłużonym, stylizowanym ornamentem małżowinowo-chrząstkowym umieszczonym w płytkiej, romboidalnej płycinie. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, profile i ornamenty złocone oraz posrebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na podstawie na planie koła, ustawiona na wysokim cokole w formie sześcianu i na niskiej prostopadłościennej kostce. Trzon w dolnej części wklęsły; nodus w formie wydłużonej kuli dekorowanej liśćmi akantu. Czara półkolista, puklowana, o wklęsło-wypukłym brzegu. Wewnątrz metalowa misa. Pokrywa w formie korony z drewnianą imitacją kameryzowania obręczy i 18 sytuowanymi naprzemiennie kwiatonami i pałkami oraz siedmiu kabłąkami, podtrzymującymi kulę z krzyżem. Pokrywa złocona i srebrzona, od wewnątrz malowana na czerwono.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta, zwieńczone krzyżykiem na półkolistej stopie z ramionami w formie spłaszczonych kół. W narożach umieszczone są wielopłatkowe kwiatki, a w polu złocona inskrypcja „D(eo) O(ptimo) M(aximo) / Emilij z Jasińskich / Przechadzkiej / w 30ym r(oku) życia zmarłej, dnia / 2go Września 1840 r(oku) w Żalu / pozostały Małżonek z troigiem / dziecmi pomnik ten położył / z proźbą przechodnia o westchnienie / za Jej Duszę do Boga.”
płyta nagrobna
Epitafium Emilii z Jasińskich Przechadzkiej
Zdjęcie nr 1: Kościół jest usytuowany w centrum wsi Biały Kościół, na północ od głównej drogi z Krakowa do Olkusza. Teren wokół niego jest otoczony wysokim, kamiennym murem, otynkowanym. Główne wejście znajduje się w murze od zachodu z bramką i dwiema furtkami, flankowanymi przez cztery masywne filary, zdobione ostrołukowymi blendami. Na szczycie filarów ustawione są rzeźby św. Mikołaja i św. Stanisława oraz dwa wazony płomieniste po bokach. Na południowy zachód od kościoła wybudowana jest w ogrodzeniu kaplica. Ponadto w murze są jeszcze trzy wnęki, przykryte daszkami, w których umieszczone są figury. Kościół jest orientowany, murowany, otynkowany. Wnętrze świątyni tworzy niewielkie, prostokątne, jednoprzęsłowe prezbiterium zakończone prostą ścianą i nakryte pozornym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Nawa jest szersza, na planie prostokąta, nakryta drewnianym stropem z kasetonami, oddzielona od prezbiterium szeroką ostrołukową arkadą w ścianie tęczowej. Od południa do prezbiterium przylega założona na planie prostokąta zakrystia ze sklepieniem beczkowym (pozostawiona ze starego kościoła). Do tej części wzdłuż południowej ściany nawy przylegają kruchta oraz nowo wybudowana druga zakrystia. Na zachodniej ścianie nawy chór muzyczny, dostępny klatką schodową od strony nawy. Nawę oświetlają umieszczone w południowych i północnych ścianach prostokątne, zamknięte ostrołukowo, rozglifione okna. Na ścianie północnej trzy, a na południowej dwa oraz jedno mniejsze, usytuowane pośrodku nawy nad kruchtą. W prezbiterium są dwa okna na ścianie wschodniej. Wszystkie otwory okienne w kościele wypełnione są witrażami. Do świątyni prowadzą trzy wejścia: główne od strony zachodniej, drugie przez zakrystię od strony wschodniej oraz trzecie przez kruchtę od południa. Wejście główne prowadzi poprzez dwuskrzydłowe drzwi z kruchty pod wieżą. Drzwi między kruchtą a nawą główną są dębowe, przeszklone; za nimi zamocowana jest metalowa krata. W zewnętrznej elewacji kościoła widoczny jest niewysoki, kamienny cokół, wykonany z regularnych ciosów kamienia. Prezbiterium niższe od nawy. We wschodniej ścianie, pomiędzy dwoma oknami znajduje się niewielka wnęka, zakończona łukiem półkolistym z figurą Matki Boskiej w polu; powyżej w trójkątnym szczycie umieszczone jest niewielkie, wąskie okienko zakończone łukiem ostrołukowym. Elewacje są bez podziałów architektonicznych. Do zachodniej fasady kościoła dostawiona jest założona na planie kwadratu trójkondygnacyjna wieża-dzwonnica. Poszczególne kondygnacje ustawione są na niskich cokołach i zamknięte profilowanymi gzymsami. W dolnej kondygnacji na osi kościoła, prostokątne wejście do kruchty zaakcentowane rozglifionym portalem w kształcie ostrołukowej arkady i dwustopniowymi schodami. W drugiej kondygnacji ostrołukowe okno zamknięte parą ostrołukowych blend, połączonych jednym parapetem, od góry zamknięte dekoracyjnym trójarkadkowym fryzem. Trzecia kondygnacja ośmioboczna, w każdej ze ścian naprzemiennie ostrołukowe okno lub blenda. Całość nakryta ośmiobocznym, smukłym dachem wieżowym, zakończonym krzyżem osadzonym na kuli; u dołu artykułowanym ośmioma, małymi wieżyczkami. Po bokach wieży, na ścianie zachodniej nawy dwie prostokątne blendy, zamknięte ostrołukowo. Prezbiterium i nawa przykryte stromymi dachami dwuspadowymi. Wieżyczka na sygnaturkę ośmioboczna z latarnią.
kościół
Kościół św. Mikołaja
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Maria ukazana w półpostaci z Dzieciątkiem na lewym ręku. Dzieciątko zwrócone trzy czwarte w prawo, w pozycji siedzącej, z głową skierowaną w stronę matki, z uniesioną prawą rączką w geście błogosławieństwa, z lewą wspartą na księdze. Twarze o delikatnych rysach, karnacje ciemne. Postacie przybrane złoconą sukienką, ozdobioną małymi gałązkami z drobnymi kwiatkami. Na głowach Marii i Dzieciątka korony zamknięte, dekorowane różnokolorowymi kamieniami. Tło obrazu jednolite, czarne. Obraz umieszczony w wąskiej, prostej i złoconej ramie. Na odwrociu napis „+ / Consecrata. / I(mmaculata) B(eata) M(aria) V(irgo) / Pin(xit) Cracovie(nsis) / A(nno) D(omini) 1698”.
obraz
Matka Boska z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na trójstrefowym cokole, dolnym murowanym. Mensa ołtarzowa kamienna, wsparta na dwóch konsolach, o profilowanym brzegu z inskrypcją „S(ANC)TI MART(YRES) STANISLAE EP(ISCOPE) CRACOVIAEN(SI) ET THOMA EP(ISCOPE) CANTUARIEN(SI) ORATE PRO NOBIS”. Tabernakulum w formie drewnianej, prostopadłościennej skrzynki, ustawione na niskim cokole, zamknięte niewielkim gzymsem. Drzwiczki dwuskrzydłowe z aplikowanymi literami alfa i omega. Cokół nastawy zdobiony w dolnej partii parą konsolek z liśćmi akantu, powyżej prostokątne płyciny z rzeźbionymi główkami aniołków. Pośrodku cokół dekorowany prostokątną płyciną zamkniętą łukiem dwuramiennym z uskokiem. W polu płaskorzeźbiona dekoracja złożona z korony cierniowej na tle promienistej glorii oraz stylizowanych wici roślinnych akantu oraz rocaille’u. Kondygnacja ujęta zwielokrotnionymi parami pilastrów o kanelowanych trzonach i stylizowanych kapitelach kompozytowych. Podpory wspierają pełne belkowanie wyłamane na ich osi oraz przerwany, półkolisty przyczółek na osi zewnętrznej. W polu środkowym płytka nisza w formie stojącego prostokąta zamknięta łukiem odcinkowym nadwieszonym, ujęta profilowaną ramą, wewnątrz obraz z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego. Zwieńczenie ustawione na niewielkim cokole, w formie stojącego prostokąta flankowanego parą kanelowanych pilastrów, wspierających profilowany gzyms i ustawione po bokach wazony. Całość zakończona ornamentalnym szczytem ze stylizowaną muszlą palmetową. W polu płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Poniżej w partii fryzu rzeźba Boga Ojca. Po bokach zwieńczenia spływy wolutowe ozdobione kampanulami. Struktura polichromowana w kolorze białym, kolumny, profile i ornamentyka złocone, detale srebrzone.
ołtarz
Ołtarz boczny

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Niewielka kropielnica z głęboką, półkulistą czarą na wodę ozdobioną pionowymi występami imitującymi pukle i wylewem w kształcie ćwierćwałka jest wmurowana w ścianę kruchty kościoła.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica wmurowana w ścianę, na rzucie pięcioboku, z wewnętrznym półkulistym pojemnikiem na wodę, o bocznych ściankach z ślepymi zakończonymi półkoliście arkadkami. Nad kropielnicą krzyż na szerokiej podstawie o wykroju wklęsło-wypukłym z inskrypcją „Prosi się / o OJCZE NASZ / za duszę / ADAMA I KATARZYNY POTOCKICH / ZA ICH PRZODKÓW I POTOMKÓW”. Od dołu widoczna podtrzymująca czarę profilowana konsola zakończona kulistą gałką.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na profilowanym cokole na planie kwadratu. Trzon w formie prostopadłościanu, delikatnie zwężającego się ku górze, na bokach zdobionego prostokątnymi płycinami, w polu jednej z nich ryta data: „1842”. Czara półkolista, od dołu puklowana, wewnątrz miedziana misa.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica stojąca na dwustrefowej podstawie na rzucie kwadratu. Trzon o beczkowatym kształcie, u dołu ujęty ćwierćwałkiem, pośrodku zdobiony dwoma równoległymi, rytymi liniami. Czara o zarysie koła z rytą linią poniżej wylewu. Powierzchnia kropielnicy jest fakturowana, kolor naturalny.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica na planie koła, do połowy wmontowana w ścianę. Czara z wywiniętym brzegiem, zdobiona puklowaniem.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica ustawiona na niskiej, prostopadłościennej bazie, trzon zwężający się ku górze, oddzielony od czary podwójnym talerzykiem. Czara w kształcie półkolistym.
kropielnica

Kropielnica

Jak cytować?

Maria Działo, "Kropielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kropielnica-5

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności