Kropielnica
Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na profilowanym cokole na planie kwadratu. Trzon w formie prostopadłościanu, delikatnie zwężającego się ku górze, na bokach zdobionego prostokątnymi płycinami, w polu jednej z nich ryta data: „1842”. Czara półkolista, od dołu puklowana, wewnątrz miedziana misa.

Kropielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Barwałd Dolny
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Erazma Biskupa i Męczennika
Tagi
kropielnica piaskowiec
Miejsce przechowywania
nawa
Identyfikator
DZIELO/00568
Kategoria
kropielnica
Ilość
1
Czas powstania
1842 rok
Technika i materiał
piaskowiec kuty, rzeźbiony, blacha miedziana
Wymiary podstawowe
szerokość – 38 cm
wysokość – 83 cm
głębokość – 38 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Opis

Kropielnica ustawiona na profilowanym cokole na planie kwadratu. Trzon w formie prostopadłościanu, delikatnie zwężającego się ku górze, na bokach zdobionego prostokątnymi płycinami, w polu jednej z nich ryta data: „1842”. Czara półkolista, od dołu puklowana, wewnątrz miedziana misa.

Zarys problematyki artystycznej

Kropielnica powstała w 1842 roku, o czym świadczy wyryta na niej data oraz nietypowy dla sztuki wcześniejszych epok trzon w kształcie prostopadłościanu. Należy do typowych dzieł reprezentujących tę gałąź rzemiosła artystycznego o prowincjonalnym charakterze wykonania. Kropielnice o podobnym kształcie znajdują się w wielu kościołach na terenie całej Polski. Interesujący motyw zdobi czarę. Dekoracja, zwana puklowaniem charakterystyczna była zwłaszcza dla sztuki w XVI i XVII wieku. Występowała przede wszystkim w złotnictwie i na czaszach chrzcielnic.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, niewielkie ubytki kamienia na czarze kropielnicy.

Streszczenie

Kropielnica powstała w 1842 roku. Należy do typowych dzieł reprezentujących tę gałąź rzemiosła artystycznego o prowincjonalnym charakterze wykonania. Interesujący motyw zdobi czarę kropielnicy. Dekoracja, zwana puklowaniem charakterystyczna była zwłaszcza dla sztuki w XVI i XVII wieku.

Bibliografia

Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Studnicki Gustaw, "Barwałd. Zarys dziejów", Wadowice 1994

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafialne kościoła w Barwałdzie Dolnym, Dokumentacja konserwatorska chrzcielnicy i trzech kropielnic, oprac. Mariusz Zając, 2012.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna. Kosz na planie kwadratu o wklęsłych narożach; na profilowanej podstawie, cokół wydatny zdobiony wklęsłym puklowaniem; u spodu szyszka. Ścianki kosza dekorowane malowanymi płycinami, w formie stojących prostokątów z wklęsłymi narożami, w polu środkowym marmoryzowane zdobienia. Ścianki wklęsłe zdobione rocaille'm. Parapet w formie profilowanego, pełnego belkowania z fryzem dekorowanym motywem roślinnym. Na parapecie, w lewym narożu pulpit; od frontu zdobiony płyciną z rocaille'm. Zaplecek w formie wydłużonego, stojącego prostokąta, w polu z malowaną płyciną w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. Płycina marmoryzowana i obwiedziona złotą ramką. Baldachim na planie kwadratu z wklęsłymi narożami; ujęty lambrekinem, zamknięty gzymsem. U spodu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii. Wejście na ambonę od strony prezbiterium, w postaci pięciostopniowych schodów z balustradą. Struktura polichromowana na niebiesko, profile i ornamenty złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Stopa wysoka, na planie ośmioboku, w górnej części profilowana. Trzon w kształcie balaski, nodus owoidalny, ujęty dwoma pierścieniami. Czara półkolista, gładka z wywiniętą wargą. Wewnątrz miedziana misa. Pokrywa współczesna w formie ośmiobocznej kopuły, zdobionej motywem rybiej łuski, zwieńczona kulą z krzyżem. Kamienna chrzcielnica marmoryzowana; pokrywa złocona.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Konfesjonał usytuowany w nawie głównej, przy ścianie północnej. Podstawa na planie zbliżonym do kwadratu, z przodu zakończona linią wklęsło-wypukłą. Drzwi zamykające wejście do siedziska wypukłe, zakończone profilowanym gzymsem, ujęte po bokach ukośnie ustawionymi lizenami. Boczne, występujące ku górze ścianki ograniczające siedzisko zwieńczone fantazyjnymi łukami wklęsło-wypukłymi zakończonymi ślimacznicami. Ściana zaplecka zakończona profilowanym gzymsem w kształcie łuku wklęsło-wypukłego. Po bokach konfesjonału dostawione, wolnostojące klęczniki w formie prostopadłościanów. W ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z grubą kratą, w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem ostrym, ujęte prostą ramą. Konfesjonał polichromowany w kolorze beżowym, profilowania złocone.
konfesjonał
Konfesjonał
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Chrystus, ukazany w półpostaci, zwrócony delikatnie w lewo. Głowa uniesiona lekko ku górze, w zielonej koronie cierniowej. Twarz podłużna, okolona nieznacznym zarostem, o dużych oczach oraz wąskich, zaciśniętych ustach. Włosy ciemne, kręcone, opadają na plecy. Jezus prawą dłoń wkłada w przebity bok, lewą wskazuje na ranę. Tors odsłonięty, czerwony płaszcz narzucony na lewe ramię i opadający na kolana, obficie drapowany. W dolnej części obrazu banderola zawijająca się ku górze, z napisem „Patrz grzeszniku com cierpiał za Twe nieprawości / Dałem sobie Bok otworzyć Ku Tobie z miłości”. Tło jednolite, brunatne.
obraz
Chrystus Bolesny
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna, ustawiona na niskim, kwadratowym, profilowanym cokole. Chrystus ukazany frontalnie, stojący na kawałku zielonej murawy, w kontrapoście, z głową zwróconą w prawo. W lewej, ugiętej ręce trzyma chorągiew; prawa, uniesiona jest wysoko w geście błogosławieństwa. Twarz pociągła, okolona brodą, z na wpół przymkniętymi oczami; włosy długie, kręcone opadają na ramiona. Ciało wychudzone, z zaznaczonymi śladami męki i podkreśloną linią żeber. Przez lewe ramię przerzucony czerwony płaszcz spływający na plecy i z przodu na lewe przedramię; na biodrach złocone perizonium, ciasno oplecione. Polichromia ciała jest naturalistyczna, perizonium złocone.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie stojącego prostokąta z inskrypcją „QVI ME PLA/SMASTI MI/SERERE MEI T”. Poniżej okrąg w obręczy, zdobionej rzędem trójkątów, w polu serce z trzema gwoździami i litery „W(ALERIANUS) S(TANISLAVIENSIS) / P(LEBANUS) B(ARWALDENSIS)”. Dolna część płyty zniszczona.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Waleriana Stanisławskiego

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w formie podestu i jednobiegowych schodów z pełną balustradą. Kosz na rzucie ściętego koła, na spłaszczonym wałku, z podwieszeniem o formie zbliżonej do stożka o wklęsłych bokach, ujętego czterema wolutami i pierścieniem, zakończonego szyszką. Ścianki kosza wydzielone wąskimi pilastrami, o trzonach dekorowanych plecionką, dźwigającymi gzyms stanowiący parapet, wyłamany na ich osi. W ich polach płyciny z rozetami, pod gzymsem podwieszone kwiatowe girlandy. Zaplecek wąski, flankowany dwoma pilastrami, kanelowanymi w dolnej partii trzonów, z rozetami w górnej. W polu płycina w formie stojącego prostokąta z dużą rozetą w środku, nad nią klucz. Baldachim na planie analogicznym do kosza, dekorowany kimationem oraz ornamentem roślinnym. Na nim rzeźbiony fragment skały z dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi, na którym leży otwarta księga z napisem „POENITE / MINI ET / CREDITE / EVANGE/LIO Marci 1. v(ersum) 15.”; za nią ustawione liście palm i duży krzyż, z promieniami na skrzyżowaniu belek. Obok, na skale siedzi putto, za nim gorejące serce i kotwica. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze żółto-zielonym, detale i ornamentyka złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Kościół murowany, orientowany, z półkoliście zamkniętym prezbiterium, zakrystią od północy i kaplicą od południa, z przedsionkiem i wieżą od zachodu. Budynek trójnawowy, trójprzęsłowy, z nawą główną szerszą od bocznych, oddzieloną filarami, ze sklepieniem kolebkowym z gurtami. Od zachodu chór muzyczny wsparty na filarach. Ściany artykułowane pilastrami, do których dochodzą gurty sklepienia, prezbiterium oddzielone łukiem tęczowym z napisem „OTO BARANEK BOŻY”. Między pilastrami naw bocznych oraz po obu stronach ołtarza okna w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Mniejsze w kaplicy, zakrystii, przedsionku, oraz z czterech stron wieży. Główne drzwi od wschodu, boczne od północy, kolejne do zakrystii. Fasada trójosiowa, dwukondygnacyjna, zakończona wieżą z hełmem. Osie wydzielone są występami, kondygnacja artykułowana fragmentami gzymsu. W dolnej kondygnacji drzwi o wykroju prostokątnym, powyżej okulus. W osiach bocznych wąskie okna w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście, powyżej pod fragmentami gzymsu rzędy ornamentu kostkowego. W drugiej kondygnacji, na występującym fragmencie ściany tarcza zegara. Powyżej kondygnacja ośmiobocznej wieży, z czterech stron przeprutej wąskimi oknami o wykroju jak w fasadzie. Ściany boczne kościoła gładkie, przedsionek zaznaczony płaskimi lizenami, okna umieszczone we wnękach. Nawa główna, kaplica oraz kruchta nakryte dachami dwuspadowymi, prezbiterium dwuspadowym zamkniętym półkoliście. Wieża zwieńczona hełmem o rozbudowanej konstrukcji. Na zwężającym się dachu cebulasta kopuła zakończona latarnią przeprutą arkadkami zwieńczoną mniejszą kopułką cebulastą zakończoną krzyżem na kuli. Do najstarszych elementów wyposażenia należą kamienna siedemnastowieczna chrzcielnica, krucyfiks z tego samego okresu oraz osiemnastowieczna rzeźba Chrystusa Frasobliwego.
kościół
Kościół parafialny Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie leżącego prostokąta przedstawia wielopostaciową kompozycję Opłakiwania Jezusa. Pośrodku znajduje się martwe, nagie, ułożone w pozycji półleżącej na białej tkaninie ciało Jezusa. Odchylona do tyłu głowa oraz tułów wsparte są na nogach siedzącej obok Marii, dodatkowo ciężar ciała spoczywa na zgiętej w łokciu, lewej ręce Jezusa. Prawą ujmuje przyklękająca obok św. Maria Magdalena. Nogi są lekko zgięte w kolanach, na dłoniach i stopach widoczne są ślady po gwoździach. Sinobladą sylwetkę osłania w partii bioder fragment białej tkaniny. Siedząca po prawej stronie kompozycji Maria zwrócona jest w trzech czwartych w prawo. Ubrana jest w białą suknię i osłaniający całą sylwetkę niebieski płaszcz. Lewą rękę, wspierając na nodze, wyciąga przed siebie, prawa jest złożona na piersiach. Mocno przechyloną w bok głowę wspiera na ramieniu. Lekko odchyloną do tyłu sylwetkę podtrzymuje stojąca tuż za Marią, pochylona w prawo kobieta, ubrana w jasnoniebieską suknię i jasnożółty płaszcz. Z prawej strony obydwie kobiety asekuruje sylwetka stojącego św. Jana Ewangelisty w trzech czwartych zwróconego w prawo i lekko pochylonego nad postacią Marii. Charakteryzują go długie, blond włosy. Ubrany jest w długą, ciemnozieloną suknię i czerwony płaszcz. Prawą ręką podtrzymuje Marię w partii pleców, lewą wyciąga w kierunku jej dłoni. Klęcząca przy ciele Jezusa św. Maria Magdalena, pochylając się ujmuje oburącz przez białą chustę w czerwone paski prawą rękę Jezusa i całuje ją. Ubrana jest w ciemnoniebieską suknię i jasnopomarańczowy płaszcz. Odsłoniętą głowę charakteryzują długie, blond włosy opadające na plecy. Tuż za Marią Magdaleną stoi osłonięta białym płaszczem, płacząca kobieta ocierająca rękoma łzy. Lewą stronę kompozycji zajmuje grupa trzech mężczyzn. Na pierwszym planie klęczy zwrócony w trzech czwartych w prawo mężczyzna w podeszłym wieku, składając ręce w geście modlitwy. Charakteryzuje go długi, siwy zarost i osłaniający głowę biały turban. Ubrany jest w czerwoną szatę spodnią, biały płaszcz z szerokimi rękawami, zdobiony ornamentyką roślinną i obszyty gronostajowym futrem. Tuż za nim stoją dwaj pozostali mężczyźni, ujmując się rękoma, spoglądają na martwego Jezusa. Pierwszego z nich, ukazanego profilem, charakteryzuje krótki, brązowy zarost. Ubrany jest w jasnobrązowy płaszcz, na głowie ma biało-czerwony turban. Prawą ręką przesłania swą twarz. Drugi, lekko pochylony do przodu, ubrany jest w czerwoną suknię i zielony płaszcz. Owalną twarz charakteryzuje krótki, jasny zarost. Lewą rękę wspiera na piersiach. Na pierwszym planie, tuż przed sylwetką Jezusa znajduje się srebrne naczynie na oleje z leżącą obok przykrywką, srebrna misa z gąbką oraz korona cierniowa. W tle, po prawej stronie widoczna jest częściowo pionowa belka krzyża ze wspartą o nią drabiną, natomiast lewą część zajmuje skała z rosnącymi obok krzewami.
obraz
Opłakiwanie
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie leżącego prostokąta ujętego profilowaną, lekko złoconą ramą, zawiera wielofiguralną scenę drogi na Kalwarię. Po lewej stronie kompozycji, pośród kroczącego tłumu, widoczna jest postać niosącego krzyż Jezusa zwróconego niemal profilem w lewo, ubranego w białą tunikę i niebieski płaszcz. Jezus odwraca się w kierunku niewielkiej grupy podążających za nim, płaczących kobiet prowadzących dzieci. Po lewej stronie Jezusa, na pierwszym planie znajduje się postać zwróconej tyłem w prawo, przyklękającej św. Weroniki trzymającej w rękach białą chustę. Święta ubrana jest w białą bluzkę, zieloną spódnicę z przewiązaną w pasie popielatą zapaską. Głowę osłania kremowy zawój. Krzyż wraz z Jezusem niesie Szymon z Cyreny ukazany jako spoglądający na Jezusa mężczyzna w podeszłym wieku, o siwych włosach i zaroście, ubrany w brązową suknię. Tuż przed nim podąża ubrany w strój dworski żołnierz w kapeluszu z piórem na głowie, ciągnący za powrozy, którymi związany jest Jezus. Z drugiej strony Szymona znajduje się mężczyzna ubrany w czerwone, przypominające polski żupan szaty, z kołpakiem na głowie i pałką w podniesionej ręce. Pełną twarz charakteryzują długie, podkręcone wąsy. Po prawej stronie kompozycji, w tłumie żołnierzy w rzymskich strojach widoczna jest para prowadzonych na Kalwarię złoczyńców o związanych do tyłu rękach i nagich sylwetkach przesłoniętych w partii bioder białą i biało-niebieską tkaniną. Pomiędzy nimi znajduje się pies. Pejzażowe tło sceny, po prawej stronie stanowi widok murowanej zabudowy Jerozolimy, po lewej, w głębi widoczna jest góra Kalwaria z zarysem krzyży. Niebo pokrywają ciemne, skłębione chmury.
obraz
Droga na Kalwarię
Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta, zdobiona podwójną linią rytą wzdłuż krawędzi i rozetami w narożach. W polu tablicy inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Jerzemu Majerskiemu / Proboszczowi Makowskiemu, / Konsyliarzowi Konsystorza / Dyecezyi Tarnowskiej, / wysłużonemu Dziekanowi, / w 71 r(ok)u życia swego d(nia) 6. Paź/dziernika 1842. zmarłemu. / Dobremu Wujowi swemu / Jan i Joanna z Kleynów / Skakalscy. / na wieczną pamiątkę pomnik / ten położyli z prośbą Czytelników / o westchnienie za duszę Jego / do Boga.”.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Jerzego Majerskiego

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Niewielka kropielnica z głęboką, półkulistą czarą na wodę ozdobioną pionowymi występami imitującymi pukle i wylewem w kształcie ćwierćwałka jest wmurowana w ścianę kruchty kościoła.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica wmurowana w ścianę, na rzucie pięcioboku, z wewnętrznym półkulistym pojemnikiem na wodę, o bocznych ściankach z ślepymi zakończonymi półkoliście arkadkami. Nad kropielnicą krzyż na szerokiej podstawie o wykroju wklęsło-wypukłym z inskrypcją „Prosi się / o OJCZE NASZ / za duszę / ADAMA I KATARZYNY POTOCKICH / ZA ICH PRZODKÓW I POTOMKÓW”. Od dołu widoczna podtrzymująca czarę profilowana konsola zakończona kulistą gałką.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica stojąca na dwustrefowej podstawie na rzucie kwadratu. Trzon o beczkowatym kształcie, u dołu ujęty ćwierćwałkiem, pośrodku zdobiony dwoma równoległymi, rytymi liniami. Czara o zarysie koła z rytą linią poniżej wylewu. Powierzchnia kropielnicy jest fakturowana, kolor naturalny.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica na planie koła, do połowy wmontowana w ścianę. Czara z wywiniętym brzegiem, zdobiona puklowaniem.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Kropielnica ustawiona na prostopadłościennej podstawie; ośmioboczna, cokół zdwojony, trzon prosty opleciony w górnej części wąską opaską. Czara również ośmioboczna, od dołu dekorowana na każdym boku wyciętymi ostrołukowymi arkadkami. Misa wystająca ponad czarę.
kropielnica

Kropielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica ustawiona na niskiej, prostopadłościennej bazie, trzon zwężający się ku górze, oddzielony od czary podwójnym talerzykiem. Czara w kształcie półkolistym.
kropielnica

Kropielnica

Jak cytować?

Maria Działo, "Kropielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kropielnica-2

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności