Stalla
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zielonki
Miejscowość
Korzkiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Krowodrza
Parafia
Parafia Św. Jana Chrzciciela
Miejsce przechowywania
ściana północna prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/14559
Kategoria
stalla
Ilość
1
Czas powstania
po 1630, przed około 1650 rokiem
Technika i materiał
drewno cięte, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowane, fladrowanie
Wymiary podstawowe
szerokość –
185 cm
wysokość –
282 cm
głębokość –
117 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Stalle wymieniono w wizytacjach z 1727 i 1783 roku: „ławki wzorem stallów dla księży”, a także w dziewiętnastowiecznych inwentarzach kościelnych (1828, 1836, 1843, 1844).
Opis
Stalle jednorzędowe, dwusiedziskowe, z wysokimi zapleckami i przedpiersiem oraz wydatnym baldachimem, ustawione na wysokim postumencie. Przedpiersie dzielone siedmioma płycinami, z których dwie skrajne ustawione pionowo a środkową poziomo z malowaną dekoracją w polu. Reszta płycin o wykroju w kształcie litery L, fladrowana, ujęta w profilowane ramy, otaczająca płycinę środkową. Siedziska fladrowane, wypełnione malowanymi płycinami w ramach, zawierającymi rozety. Zaplecki podzielone zdobionymi geometrycznie pilastrami, podtrzymującymi uproszczone belkowanie i gzyms. Między pilastrami dwa prostokątne pola wypełnione malowanymi niszami z symetryczną, stylizowaną dekoracją roślinną na kształt arabeski, położoną na tle imitacji boniowanego muru. Boki zaplecków wklęsło-wypukłe, zdobione malowanym ornamentem kartuszowo-zawijanym. Podniebie baldachimów dekorowane malowanymi naprzemiennie płycinami w formie kasetonów ze stylizowanymi rozetami. Fryz zdobiony dekoracją roślinną, a gzyms podwieszonym kostkowaniem.
Zarys problematyki artystycznej
Stalle (z franc. stalle, z wł. stallo), to ławy kościelne rozpowszechnione od XI wieku. Bogato zdobione, z wysokimi zapleckami, często z baldachimem, oparciami i klęcznikami stawiane były przy ścianach prezbiterium. Były przeznaczone dla duchowieństwa lub zasłużonych osobistości. W Korzkwi w stallach zasiadali zapewne fundatorzy kościoła, a więc Aleksander Ługowski z rodziną i ich następcy. W dekoracji stalli wykorzystano malowane motywy barokowe, ornament kartuszowo-zawijany i girlandy utworzone z owoców. Ponadto stalle zdobione są techniką fladrowania, czyli imitowania słojów drewna poprzez odpowiedni sposób malowania.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Streszczenie
Stalle w kościele Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi między 1630 a 1650 rokiem. Są bogato zdobione dekoracją malarską, na którą składają się motywy ornamentu kartuszowo-zawijanego, girlandy z owoców oraz fladrowanie. Stalle były przeznaczone dla duchowieństwa lub zasłużonych osobistości. W Korzkwi w miejscu tym zasiadali zapewne fundatorzy kościoła, a więc Aleksander Ługowski z rodziną i ich następcy.
Bibliografia
Szlezynger Piotr, "Kościół pod wezwaniem Narodzenia Św. Jana Chrzciciela w Korzkwi", Kraków 2004
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji kapitulnych
Wizytacja kanoniczna przeprowadzona w dn. 28 kwietnia 1728 r. przez bpa Michała Kunickiego...
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji biskupich
Visitatio archidiaconatus Cracoviensis (Decanatus: Skalensis - 1727; Vitoviensis - 1727; Prossoviensis - 1728; Novi Montis - 1728; Scawinensis - 1729; Xsiążnensis - 1731; Woynicensis - 1731; Zatoriensis - 1729; Lipnicensis - 1730; Dobczycensis - 1730; Andreoviensis - 1731; Żyvecensis - 1732; Oswiemensis - 1732; Wielicensis - 1741; postea sequntur inventaria ecclesiarum decanatus Dobczycensis, Woynicensis, Andreoviensis) per R.D. Michaelem de Magna Kunice Kunicki, episcopum Arsiacensem, suffraganeum et archidiaconum Cracoviensem annis 1727 - 1741 peracta
Autor: Michał Kunicki
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Protokuł Wizyty Generalney z Dekanatow Skalskiego i Nowogurskiego
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Kościół położony jest na wzniesieniu, obwiedziony dookoła niskim murem. Świątynia murowana, orientowana, jednonawowa na planie prostokątnej nawy z węższym prezbiterium zamkniętym półkoliście, z wieżą od zachodu; przykryty wysokim dwuspadowym dachem, z sygnaturką nad prezbiterium. Wieża czworoboczna, w przyziemiu mieszcząca kruchtę, wyżej przechodząca w ośmiobok, zwieńczona stylizowanym na gotycki, iglicowym, pokrytym blachą hełmem, flankowanym trójkątnymi szczycikami. Od południa kościoła usytuowana jest druga kruchta z kamiennym portalem, a od północy zakrystia z dodatkowym pomieszczeniem na paramenty liturgiczne, nad nimi empora. Prezbiterium oraz nawę obejmuje z zewnątrz sześć wysokich skarp. Wewnątrz podziały architektoniczne wydzielają przyścienne filary w nawie z silnie wysuniętym do wnętrza łukiem tęczy. Prezbiterium oraz nawę oświetla pięć wysokich okien, zamkniętych półkoliście, usytuowanych od południa. Portal główny wykonany z wapienia pińczowskiego o typie arkadowym z charakterystycznym układem kamiennych ciosów dźwiga boniowany łuk archiwolty. Nad nim trójkątny przyczółek, silnie wysunięty przed lico ściany, ujęty dookoła wydatnym, profilowanym gzymsem z kartuszem w polu z herbami: Lubicz, Leliwa, Junosza i Rawicz oraz inicjałami „ALDL” i datą „An[n]o D[omi]ni 1623”. Portal południowy z wapienia jurajskiego o wykroju zbliżonym do ostrołukowego (krzywo wycięty). Natomiast portal do zakrystii o renesansowej budowie i dekoracji. Nawa sklepiona krzyżowo-kolebkowo.
Do zewnętrznej, południowej ściany kościoła dostawiony jest pomnik nagrobny hrabiego Jakuba z Granowa i Eleonory z Dembowskich Wodzickich.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59c0e5294a2eba1767ebda85/WorkImage/5c66bde977ddb4a7efcd24f7/5c66bde977ddb4a7efcd24f7_blockSmall.jpg?rand=1714077218)
Inne dzieła z tego roku
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Stalle trójosiowe z baldachimem. Przedpiersie dekorowane profilowanymi pseudo płycinami z krzyżami w polu; zwieńczone profilowanym gzymsem. Zaplecek artykułowany lizenami z kanelurą; w polach obrazy w formie stojących prostokątów o ściętych bokach, umieszczone w profilowanych ramach z malowanymi scenami. Stalla lewa: 1. Ksiądz Jakub Wujek adorujący Matkę Boską Makowską, u góry data: „1591 r[ok]”, u dołu napis „KS[IĄDZ] JAKUB WUJEK PROSI M[ATKĘ] B[OSKĄ] MAKOWSKĄ / O OCALENIE W CZASIE GRASUJĄCEJ ZARAZY”; 2. Poświęcenie obrazu Matki Boskiej Makowskiej, u góry data: „1602 r[ok]”, a u dołu napis: „POŚWIĘCENIE OBRAZU PRZEZ / KARD[YNAŁA] BERNARDA MACIEJOWSKIEGO”; 3. Najazd Szwedów, u góry data: „1657 r[ok], u dołu napis: „NAJAZD SZWEDÓW”. Stalla prawa: 1. Przeniesienie obrazu Matki Boskiej Makowskiej do nowego kościoła, u góry data „1745 r[ok]”, u dołu napis „PRZENIESIENIE OBRAZU / ZE STAREGO DO NOWEGO KOŚCIOŁA”; 2. Dzień maryjny, u góry data: „26.V. 1963 r[ok]”; u dołu napis: „DZIEŃ MARYJNY”; 3. Poświęcenie nowej polichromii, u góry data: „11. XII. 1966 r[ok]”, u dołu napis: „MILLENIUM / POŚWIĘCENIE NOWEJ POLICHROMII”. Baldachim w formie profilowanego gzymsu, wsparty na czterech wolutowo skręconych konsolach, zwieńczony ośmiobocznym obrazem z gołębicą Ducha Świętego (stalla lewa), rybą (stalla prawa); ujętym geometrycznym ornamentem. W podniebiu ośmioboczne kasetony mieszczące malowane znaki parafii. W stalli lewej: parafii Maków, inicjały „x. Fr Dź” oraz wsi Juszczyn. W stali prawej: wsi Żarnówka, wsi Biała oraz wsi Grzechynia.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163ce94eef3d32613c6b5/WorkImage/5c35d5ef932bda6de5229086/5c35d5ef932bda6de5229086_home.jpg?rand=1714077218)
![Zdjęcie nr 1: Para drewnianych stalli pięciosiedzeniowych z baldachimem. Przedpiersie w formie pulpitowej dekorowane od frontu płycinami z uszakami z malowaną na złoto dekorację kwiatową na niebieskim tle. Zaplecek dekorowany pięcioma obrazami biskupów i opatów węgierskich. Ścianki zaplecka wycięte wolutowo. Obrazy w kształcie stojących prostokątów z uszakami, oddzielone od siebie wąskimi płycinami w formie stojących prostokątów. Postacie przedstawione w popiersiu; zwrócone w trzech czwartych na tle obłoków i symbolicznie zaznaczonej architektury. Ponad obrazami łacińskie inskrypcje. Na stalli umieszczonej na ścianie północnej przedstawieni i opisani są kolejno od lewej:
1. Święty Bonifacy w stroju biskupim na tle chmur z pastorałem i mieczem w ręku: „S(ANCTUS) BONIFACIVS M. ADS. MARTINVM/IN VNGARCHI. ABBAS. A PRVFSIS./OCCISG. CIRC. AN(NO) 1007”;
2. Święty Bezertus trzyma w dłoni pastorał, miecz i księgę z kamieniami: „S(ANCTUS) BEZTERTVS M. EPISCO. NITRI/ENS. A.GENTHIB VNGARIS PESTHI./ PRO FIDE OCCISVS A 1047. 24 Sept.”;
3. Święty Gerard w stroju biskupim z pastorałem i dzidą w dłoni oraz z księgą z kamieniami: „S(ANCTUS) GEREARDVS M. EPISC. CHA/NADIENSIS IN VNGARIA BUDAE A./ GENTIB, INTFREMPTv. AB. 1047. 24”;
4. Błogosławiony Sebastian w stroju biskupim: „B(EATUS) SEBASTIANVS EX. ORD. S(ANCTUS) / BENED(ICTUS) PRIMVS ARCHIEP[ISCOPUS] STRI/ GONIENS OBIIT 30 DECEMBRIS.”;
5. Święty Wojciech w stroju biskupim chrzci klęczącego przed nim obok młodzieńca: „S(ANCTUS) ADALBERTVS ARCHIEP(ISCOPUS) PRAGEN/SIS A DEIPARA GEYSAE VNG. DVCI/SVBMISSUS S(ANCTUM) EMERICUM Baptisat Obiit An(no) 23”.
Na stalli południowej, od lewej:
1. Święty Pilgrim w stroju biskupi chrzci trójkę dzieci: „S(ANCTUS) PHILIGRINVS EP. LAVREACE/NS A GEYZA VNGARORORVM DUCE/ IN VNGARIAM Vocatus Hunc… 5000 Vnogarorum Bautiso”
2. Święty Buldus w stroju biskupim trzyma w dłoni palmę męczeństwa i pastorał, a w drugiej dłoni księgę, na której leżą kamienie: „S(ANCTUS) BVLDVS M. EPISCO. AGRIENS. PRO FIDE LAPIDIRVS RT/ GLADIIS OCCVBVIT BUDAE ANNO 1046. 24”
3. Święty Gaudenty w albie, pelerynce i birecie z pastorałem w dłoni czyta księgę: „S(ANCTUS) GAVDENTIVS EP. S. ADALBERTI FRAT. ET IN VNG./CO APOST. CHRISTI Fidem Pramulgav[it]”
4. Święty Augustyn w stroju biskupim z pastorałem w dłoni „AVGVSTINVS EP. ZA/GRABIENSIS EX VNG. ORI/VNG? OBIIT 1332 3 Augusti”
5. Błogosławiony Jan w stroju biskupim z pastorałem w dłoni: „B(EATUS) IONANNES ORD[O] PRAEDIC[ATORUM]/ PER VNGARIAM PROVINCIALIS EP. BOSNENSIS OBIIT 1253. 4 Nov.”
Baldachim pulpitowy zwieńczony profilowanym gzymsem. W podniebieniu naprzemiennie płyciny romboidalne i prostokątne mieszczące malowaną dekorację w formie girland i rozet. Struktura malowana na kolor ciemnobrązowy, zaplecki marmoryzowane. Detal architektoniczny czerwony i niebieski.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761641194eef3d32613cb19/WorkImage/5bb206d44e24db516bc65bf1/5bb206d44e24db516bc65bf1_home.jpg?rand=1714077218)
![Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od zakrystii. Kosz na rzucie prostokąta z wypukłą ścianką frontową, z dodatkowym podestem od strony prezbiterium, ustawiony na niewielkiej podstawie dekorowanej muszlą, z podwieszeniem w formie zwężającego się cokołu ozdobionego ornamentem roślinnym, zakończonym szyszką. Ścianki kosza dekorowane płycinami w kształcie kwadratu o wklęsłych narożach wypełnionymi dekoracją złożoną z akantu, rozet i kratki regencyjnej. Naroża ścianki przedniej zdobione zwisami utworzonymi z wstęgi i kratki regencyjnej oraz ornamentu roślinnego. Parapet w formie gzymsu. Zaplecek w kształcie pionowego prostokąta, dekorowany w polu profilowaną płyciną z ornamentem roślinnym i płaskorzeźbioną figurą św. Stanisława. Baldachim powtarzający plan kosza, ujęty niepełnym belkowaniem, dekorowanym z trzech stron szczytami, z fragmentami zwróconego na zewnątrz przerwanego, wolutowego przyczółka, stanowiący podstawę dla figury anioła. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym ze złoconymi i srebrzonymi profilami oraz ornamentyką.
Figura anioła pełnoplastyczna, zwrócona jest w trzech czwartych w prawo, w silnym kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce, z głową skierowaną w górę. Obiema rękami obejmuje trąbę, na której gra. Twarz ma pociągłą, o dużych oczach skierowanych w górę, zadartym nosie i pełnych ustach, okoloną silnie kręconymi włosami. Anioł ubrany jest w zapinaną z przodu na guziki, obcisłą kamizelkę z bufiastymi, krótkimi rękawami i wysokim kołnierzem, w pludry i pończochy, wokół bioder ma zawieszony płaszcz, podwiązany po bokach. Skrzydła duże, złożone po bokach postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, strój złocony, ze srebrzonymi detalami.
Po wewnętrznej stronie fragmentu lewego przerwanego przyczółka napis: „odnowiono 1841. / ołtarze 3. tęcę i ambonę / przez Malarza z Tar/nawy Andrzeja / Wierzch[…]”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576164e794eef3d32613d7de/WorkImage/5bf55640dffc2885c0a6024b/5bf55640dffc2885c0a6024b_home.jpg?rand=1714077218)
Jak cytować?
Maria Działo, "Stalla", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/stalla-2