Bóg Ojciec

Dzieje zabytku

Ołtarz główny wraz z dekoracją rzeźbiarską został ufundowany przez Andrzeja Dominika Lipiewicza, który pełnił funkcję rektora kościoła w Luborzycy w latach 1762-1773. Projekt nastawy mógł być dziełem Sebastiana Sierakowskiego. Została ona wykonana przez warsztat Mateusza Szepsa, który jest autorem dekoracji rzeźbiarskiej. W aktach wizytacji z 1783 roku opisany był jeszcze jako niepolichromowany – „Ołtarze: Wielki snycerskiey roboty niemalowany z Cyboryum takieyże roboty niemalowanym na mensie murowaney konsekrowany. W tym ołtarzu Efigies Crucifixi niemalowana zamiast obrazu gradusy przed nim kamienne”. Polichromię wykonano zatem po tym roku. Ołtarz był konsekrowany w 1792 roku przez plebana Sebastiana Czochrona. Pierwotnie w ołtarzu znajdowały się cztery figury – św. Jana, Marii, św. Weroniki oraz Longina i jako takie zostały wymienione w retabulum jeszcze w 1917 roku przez Jana Wiśniewskiego. W 1953 roku w „Katalogu zabytków sztuki w Polsce” dwie ostatnie figury opisane były osobno, jako pochodzące z ołtarza głównego. Obecnie są zaginione.

Opis

Bój Ojciec ukazany w pozycji siedzącej, na obłoku, frontalnie, z głową skierowaną w lewo, z ugiętą lewą nogą. W prawej, uniesionej ręce trzyma berło, lewą rękę kładzie na globie, podtrzymywanym u spodu przez putto. Bóg Ojciec ma kwadratową twarz, o małych, okrągłych i głęboko osadzonych oczach, krótkim, garbatym nosie i małych, rozchylonych ustach; okoloną długą brodą i krótkimi włosami, rzeźbionymi w silnie skręcone pukle, odstające po bokach głowy. Ubrany jest w złoconą tunikę, o szerokich, podwiniętych rękawach, dekolcie odsłaniającym ramiona, silnie marszczoną i ściśle przylegającą do ciała. Przez lewe ramię i nogi ma przerzucony złocony, rozwiany płaszcz. Postać otoczona jest obłokami i glorią promienistą, ukazana w towarzystwie dwóch par uskrzydlonych główek anielskich.

Zarys problematyki artystycznej

Figura Boga Ojca rzeźbiona jest w niezwykle znamienny sposób, począwszy od rysów szerokiej twarzy, małych, głęboko osadzonych oczach, wydatnym nosie i niewielkich, rozchylonych ustach, z charakterystycznie grubą szyją o szerokości twarzy. Włosy i broda rzeźbione są w pojedyncze, silnie skręcone pukle, wijące się nad czołem i odstające po bokach głowy. Postać ma szerokie, umięśnione ramiona i wąskie biodra, co podkreślają szaty ściśle przylegające do ciała i marszczone. W partii płaszcza tkanina jest bardziej autonomiczna, ma łamane i ostro cięte fałdy swobodnie układające się po bokach postaci. Wszystkie te cechy odpowiadają figurom tworzonym przez Mateusza Szepsa, rzeźbiarza aktywnego w Krakowie w latach 1766-1786. Taki sam typ twarzy, sposób oddania sylwetki i modelowania szat posiadają inne jego rzeźby znajdujące się w krakowskich kościołach bernardynów, norbertanek, karmelitów na Piasku czy Bożego Ciała na Kazimierzu. Szczególne podobieństwo omawianej rzeźby do dzieł Szepsa widać przez porównanie jej do figur mężczyzn z brodami, jak św. Łukasza w kościele bernardynów czy przypisywanych mu postaci czterech ojców kościoła z ołtarza głównego w świątyni św. Mikołaja na Wesołej.
Na linii wertykalnej ołtarza zostali ukazani Bóg Ojciec w zwieńczeniu, poniżej gołębica Ducha Świętego i Ukrzyżowany Chrystus w polu środkowym. Ten układ ikonograficznie może odwoływać się do ukazania Trójcy Świętej w typie Tronu Łaski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Po konserwacji.

Streszczenie

Ołtarz główny wraz z dekoracją rzeźbiarską został ufundowany przez Andrzeja Dominika Lipiewicza – rektora kościoła w Luborzycy w latach 1762-1773. Projekt nastawy mógł być dziełem Sebastiana Sierakowskiego. Został zaś wykonany przez warsztat Mateusza Szepsa, który jest autorem dekoracji rzeźbiarskiej. Figura Boga Ojca w zwieńczeniu ołtarza razem z gołębicą Ducha Świętego poniżej i wizerunkiem Ukrzyżowanego Chrystusa może odwoływać się do ukazania Trójcy Świętej w typie Tronu Łaski.

Bibliografia