Zwiastowanie

Dzieje zabytku

Omawiane dzieło pierwotnie stanowiło część późnogotyckiego tryptyku będącego na wyposażeniu kościoła w Harklowej. W XVIII wieku podczas wznoszenia barokowego ołtarza tryptyk rozmontowano, a jego części umieszczono w nowej strukturze. W części centralnej dawnej nastawy znajdował się obraz przedstawiający Rodzinę Marii (obecnie w polu głównym barokowej nastawy). Na skrzydłach bocznych tryptyku znajdowały się przedstawienia św. Jana Chrzciciela i św. Barbary (skrzydło lewe) oraz św. Stanisława biskupa i św. Katarzyny Aleksandryjskiej (skrzydło prawe). W predelli umieszczona była omawiana scena Zwiastowania (obecnie w zwieńczeniu barokowego ołtarza głównego). Obraz powstał na początku XVI wieku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, ujęty cienką, złoconą ramą. Kompozycja dwupostaciowa. Po prawej stronie obrazu ukazana Matka Boska w całej postaci, oparta o pulpit dekorowany maswerkiem umieszczony po jej lewej stronie. Na pulpicie widoczna otwarta księga. Maria przedstawiona frontalnie, w pozycji klęczącej i dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Głowa postaci pochylona jest w prawo. Twarz Marii owalna o jasnej karnacji, z wysokim czołem. Policzki delikatnie zaróżowione. Włosy długie, brązowe, kręcone, opadające na ramiona. Maria ubrana jest w długą, ciemnoczerwoną suknię z długimi rękawami oraz ciemnogranatowy płaszcz z jasnoróżową podszewką spięty pod szyją ozdobną klamrą. Po lewej stronie obrazu ukazany został archanioł Gabriel w trzech czwartych zwrócony w kierunku Marii. Kolana lekko ugięte, postać prawą dłonią wykonuje gest błogosławieństwa, w lewej dłoni trzyma złote berło zakończone lilią owinięte białą banderolą z częściowo widocznym gotyckim napisem „Ave Maria plena d(omi)n(u)s”. Gabriel został przedstawiony jako młodzieniec o owalnej twarzy, ciemnych oczach i falowanych, jasnych włosach opadających na ramiona. Anioł ubrany jest w albę z długimi rękawami i czerwony płaszcz ze złotą podszewką spięty pod szyją okrągłą, złotą klamrą. Skrzydła przedstawione w kolorach białym i zielonym. Na drugim planie obrazu widoczny kamienny parapet ozdobiony maswerkiem. Tło jednolicie złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety nie jest znany autor dzieła, był to zapewne małopolski (krakowski?) malarz działający na początku XVI wieku. Obraz przedstawia scenę Zwiastowania, w której Marię nawiedza archanioł Gabriel, obwieszczając jej, że została wybrana na Matkę Jezusa. Zwiastowanie na obrazie z Harklowej przyjmuje typową dla małopolskiego malarstwa tablicowego formułę ikonograficzną z przedstawionym z lewej strony klęczącym archaniołem Gabrielem trzymającym rozwianą banderolę z napisem „Ave Maria plena d(omi)n(u)s” oraz przedstawioną po prawej stronie Marią ukazaną podczas modlitwy, która na widok anioła przerywa lekturę leżącej na pulpicie księgi.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Omawiane dzieło pierwotnie stanowiło część późnogotyckiego tryptyku będącego na wyposażeniu kościoła w Harklowej. W XVIII wieku podczas wznoszenia barokowego ołtarza tryptyk rozmontowano, a jego części umieszczono w nowej strukturze. W części centralnej dawnej nastawy znajdował się obraz przedstawiający Rodzinę Marii (obecnie w polu głównym barokowej nastawy). Na skrzydłach bocznych tryptyku znajdowały się przedstawienia św. Jana Chrzciciela i św. Barbary (skrzydło lewe) oraz św. Stanisława biskupa i św. Katarzyny Aleksandryjskiej (skrzydło prawe) również umieszczone w obecnym ołtarzu głównym. W predelli tryptyku umieszczona była omawiana scena Zwiastowania (obecnie w zwieńczeniu barokowej nastawy głównej). Obraz powstał na początku XVI wieku w warsztacie małopolskiego (krakowskiego?) malarza cechowego.

Bibliografia