Św. Stefan

Dzieje zabytku

Figura św. Stefana powstała zapewne w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Według notatek proboszcza Józefa Świstka (1926-1928) nastawa z rzeźbami została sprowadzona do nowo wybudowanego kościoła w Piekielniku przez poprzedniego proboszcza Józefa Szmolko w latach 1882-1884. Nie ma pewności co do informacji pochodzącej z powyższego zapisu, jakoby ołtarz miał być przywieziony z Lipnicy Wielkiej.

Opis

Święty ukazany frontalnie, z głową lekko przechyloną na lewe ramię, dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma pociągłą, o wąskich oczach, zadartym nosie i otwartych, małych ustach, okoloną długą brodą opadającą na pierś oraz krótkimi, ciemnymi włosami. Nad głową nimb. Ubrany jest w srebrzoną zbroję płytową o złoconych detalach, na ramiona ma narzucony złocony płaszcz o pomarańczowej podszewce, zapięty ozdobną klamrą na piersi. Na lewej stopie świętego leży czerwona poduszka z zamkniętą koroną. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figury dwóch królów węgierskich różnią się pod względem formalnym od rzeźb ze zwieńczenia ołtarza. Charakteryzuje je typ twarzy o wąskich, wyłupiastych oczach, małym nosie i otwartych ustach oraz regularnie falowanych włosach. Rzeźby, mimo nieco sztywnego układu ciała, niepozbawione są ekspresji wyrażonej w sposobie modelowania rozwianych płaszczy. Cechuje je również przywiązanie do szczegółu widoczne w precyzyjnie rzeźbionych zbrojach.
Święty Stefan był synem księcia węgierskiego Gezy. Po jego śmierci w 997 roku przejął władzę, a w 1000 roku koronowano go na króla węgierskiego. W ikonografii przedstawiany był zawsze w stroju monarchy z przynależnymi mu insygniami, takimi jak korona, a także berło czy jabłko królewskie. Bardzo często występuje w towarzystwie św. Władysława. Przedstawienia obu tych świętych, szczególnie czczonych na Węgrzech, można spotkać niemal w każdym kościele na terenach Polskiego Spisza i Orawy z racji wcześniejszej przynależności terytorialnej tych ziem do Węgier.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia i ubytki srebrzeń, złoceń i polichromii.

Streszczenie

Figura św. Stefana powstała zapewne w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Według notatek proboszcza Józefa Świstka (1926-1928) nastawa z rzeźbami została sprowadzona do nowo wybudowanego kościoła w Piekielniku przez poprzedniego proboszcza Józefa Szmolko w latach 1882-1884 z Lipnicy Wielkiej. Święty Stefan przedstawiany był zawsze w stroju monarchy z przynależnymi mu insygniami, takimi jak korona, a także berło czy jabłko królewskie. W ikonografii bardzo często występuje w towarzystwie św. Władysława.

Bibliografia