Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, na cokole. Figura ustawiona frontalnie, w kontrapoście, z delikatnie pochyloną głową. W lewej ręce trzyma pastorał, prawą ma opuszczona, przed sobą. Twarz pociągła, o starczych rysach, z widocznymi zmarszczkami, oczy półprzymknięte, spoglądające w dół, nos prosty, usta pełne. Włosy zwinięte w pukle, głęboko. Święty ubrany w albę zapinaną na guziki, rokietę z rytą dekoracją roślinną u spodu, przepasane w talii; tkanina przylegająca do ciała, drapowana w liczne, drobne fałdki. Na piersi krzyż pektoralny i dystynktorium kanonickie. Kapa zapięta dekoracyjną fibulą, opadająca na plecy i ramiona, z kameryzowaną lamówką; tkanina sztywna, delikatnie drapowana. Na rękach czerwone rękawiczki, na głowie infuła. U lewej nogi świętego półpostać Piotrowina zwróconego profilem w lewo, ukazanego jako kościotrup, z narzuconym na czaszkę i ramiona fioletowym całunem. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty złocone, detal polichromowany.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Stanisław urodził się w Szczepanowie, po latach studiów został biskupem krakowskim, był również gorliwym duszpasterzem. Zdecydowana większość przedstawień, tak jak omawiane, odnosi się do jednego wydarzenia z jego życia. Wskazuje na to ukazany u stóp biskupa fragment postaci nawiązujący do legendy o wskrzeszeniu Piotrowina. Stanisław oskarżony przez króla Bolesława o bezprawne przywłaszczenie wsi należących do Piotrowina, aby dowieść swojej niewinności przywrócił życie zmarłemu, byłemu właścicielowi. Ożywiony Piotr (Piotrowin) osobiście zaświadczył, że majątek został nabyty legalnie, a wszyscy, którzy zeznawali inaczej zasługują na karę. Stanisław dowiódł prawdy, jednak z powodu konfliktu z Bolesławem Szczodrym został z polecenia króla zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. Rzeźbę cechuje ją dobra jakość artystyczna – ma poprawnie odwzorowane proporcje ciała, gesty oraz sposób ułożenia fałdów szat. Rysy twarzy oraz poza świętego wskazują, że jego odwzorowanie powstało później niż struktura ołtarza, której jest częścią.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Święty Stanisław w kościele w Przytkowicach został ukazany frontalnie, z umożliwiającym jego identyfikację fragmentem postaci Piotrowina. Sposób ukazania twarzy oraz poza świętego wskazują, że jego odwzorowanie powstało później niż struktura ołtarza, której jest częścią.

Bibliografia