Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała w czasie posługi księdza Stanisława Osuchowskiego, około 1852 roku, z przeznaczeniem do ołtarza św. Kunegundy (Kingi) zwanego również ołtarzem św. Antoniego.

Opis

Figura pełna na niewysokim cokole. Święty Stanisław zwrócony w trzech czwartych w prawo, w lekkim kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie. Obie ręce zgięte w łokciach, prawą wyciąga przed siebie w geście błogosławieństwa, lewą przytrzymuje oparty o ziemię pastorał. Stanisław ma owalną twarz z okrągłymi policzkami, małe oczy, prosty nos i dość wąskie, intensywnie czerwone usta. Krótkie, kręcone, jasnobrązowe włosy zasłaniają uszy. Jest ubrany w strój biskupi: infułę, albę, rokietę zdobioną pasem koronki przy dolnej krawędzi i stułę z aplikowanymi krzyżami greckimi. Na to założoną ma obszerną kapę, która spięta pod szyją ozdobną fibulą okrywa ramiona i spływa do ziemi, wywijając się obszernymi fałdami. Szaty podkreślają układ postaci. U stóp świętego ukazane schematycznie popiersie Piotrowina wznoszącego w górę ręce w geście oranta. Piotrowin ma podłużną twarz z wysokim czołem, wzniesione w górę oczy, prosty nos, wąskie usta, powyżej których długie wąsy. Ułożone w pukle włosy spływają mu na kark.
Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Stanisław urodził się w Szczepanowie, po latach studiów został biskupem krakowskim, był również gorliwym duszpasterzem. Zdecydowana większość przedstawień, tak jak omawiane, odnosi się do jednego wydarzenia z jego życia. Wskazuje na to ukazany u stóp biskupa fragment męskiej postaci nawiązujący do legendy o wskrzeszeniu Piotrowina. Stanisław oskarżony przez króla Bolesława o bezprawne przywłaszczenie wsi należących do Piotrowina, aby dowieść swojej niewinności przywrócił życie byłemu właścicielowi. Ożywiony Piotr (Piotrowin) osobiście zaświadczył, że majątek został nabyty legalnie, a wszyscy, którzy zeznawali inaczej zasługują na karę. Stanisław dowiódł prawdy, jednak z powodu konfliktu z Bolesławem Szczodrym został z polecenia króla zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce.
Święty został ukazany w konwencjonalny sposób, przyjmując sztywną pozę, ze schematycznie przedstawionym Piotrowinem, który pozwala go zidentyfikować. Omawiana rzeźba, towarzysząca jej w ołtarzu figura św. Wojciecha oraz figury z ołtarza Matki Boskiej Śnieżnej powstały w połowie XIX wieku i charakteryzuje je podobne kształtowanie szat, odsłoniętych partii ciała oraz układ twarzy. Można przypuszczać, że powstały w tym samym warsztacie. Podobne cechy wykazują figury zdobiące ołtarz główny, które jednak zostały ukazane w kunsztowniej drapowanych strojach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Stanisława powstała najpewniej około 1852 roku z przeznaczeniem do ołtarza św. Kunegundy (Kingi). Wykazuje podobieństwo do rzeźb zdobiących dwa inne ołtarze w kościele, dlatego można przypuszczać, że wszystkie te figury zostały wykonane w tym samym warsztacie.

Bibliografia