Św. Sebastian

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
tatrzański
Gmina
Bukowina Tatrzańska
Miejscowość
Jurgów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Białka Tatrzańska
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
Imrich Jagušič rzeźba XVIII wieku św. Sebastian
Miejsce przechowywania
ołtarz główny, na zasuwie
Identyfikator
DZIELO/14272
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1770-1772
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Spiska Sobota
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
wysokość – 162 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz został namalowany do ołtarza, w którym się znajduje. Po raz pierwszy wspomniano o nim w kronice parafialnej w 1772 roku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym z uskokiem. W centrum św. Sebastian w otoczeniu oprawców, przywiązany do pnia drzewa, którego korona wypełnia górną część przedstawienia. Święty ukazany frontalnie, z lewą ręką przywiązaną z tyłu drzewa, prawą uniesioną do góry, sylwetka silnie esowato wygięta, ciało muskularne. W partii bioder przewiązany obficie drapowaną, białą tkaniną. W tors oraz prawą rękę ma wbite strzały. Na pierwszym planie, w prawym dolnym rogu pochylona postać mężczyzny przywiązującego świętego do drzewa. Ma na sobie niebieskie spodnie i czerwoną koszulę. W lewym dolnym rogu widnieje klęczący mężczyzna ukazany profilem, ubrany w czerwone spodnie i niebieską koszulę, z hełmem na głowie. Strzela z kuszy do świętego, a u jego nóg leży tarcza i kołczan ze strzałami. Na dalszym planie, po lewej dwóch mężczyzn: kapłan i strażnik. Kapłan ubrany w białą tunikę i czarny płaszcz, w nakryciu głowy; strażnik w stroju legionisty. W górnym prawym rogu nadlatujące putto z palmą męczeństwa i wieńcem laurowym w dłoniach w towarzystwie trzech uskrzydlonych główek anielskich. Scena na tle pejzażu z horyzontem w połowie wysokości obrazu oraz zachmurzonym niebem powyżej. Kolorystyka intensywna, kontrastowa; silny światłocień i rozbielenia.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz nie jest sygnowany, jednak można go przypisać działającemu w Kieżmarku Imrichowi Jagušičowi po cechach stylowych. Wszystkie jego dzieła odznaczają się intensywną i kontrastową kolorystyką oraz charakterystycznym sposobem ujęcia twarzy. Postacie mają grube, półprzymknięte powieki poniżej wyraźnie zaznaczonych łuków brwiowych. Niektóre ukazane są w sposób karykaturalny – mają celowo zachwiane proporcje. Jagušič działał w latach sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku. Do innych jego prac można zaliczyć obrazy w ołtarzach bocznych w kościołach w Spiskiej Sobocie i Wyżnych Rużbachach oraz w ołtarzach głównych w kościołach w Wierzbowie i Starej Lubowni. Imrich Jagušič i Johann Feeg, autorzy ołtarza głównego, kilkakrotnie współpracowali ze sobą. Oprócz omawianego Jurgowa, razem sporządzali nastawy ołtarzowe w kościołach Pijarów w Kieżmarku, parafialnym w Popradzie Wielkiej oraz w Wierzbowie.
Ukazany na płótnie św. Sebastian był rzymskim oficerem, który pochodził z Mediolanu lub okolic. Jako chrześcijanin został skazany na śmierć w czasach Dioklecjana, około 288 roku. Według podania, został przywiązany do drzewa, na którym umieszczono wyrok śmierci i przebity licznymi strzałami. W dolnej części obrazu leżą tarcza i kołczan odnoszące się do jego profesji, z góry zlatują aniołki, z których jeden trzyma złotą koronę i liść palmowy, wskazujące na jego męczeńską śmierć.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Krakelury, niewielkie przedarcie płótna.

Streszczenie

Obraz przedstawiający moment śmierci św. Sebastiana został namalowany między 1770 i 1772 rokiem przez działającego w Spiskiej Sobocie malarza Imricha Jagušiča. Święty został ukazany między oprawcami, lecz już z nimbem wokół głowy i w momencie wręczania mu atrybutów męczeństwa.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Skorupa Andrzej , "Jeszcze o Johannie Feegu, Imrichu Jagušiču i kościele w Jurgowie" , „Prace Pienińskie” , s. 328-332
Skorupa Andrzej , "Johann Feeg i Imrich Jagušič na polskim Spiszu" , „Prace Pienińskie” , s. 85-97
Marecki Józef, Rotter Lucyna, "Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych", Kraków 2013
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Św. Sebastian", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-sebastian-3

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności