św. Paweł Apostoł
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, polichromowana figura ustawiona na niewysokim, prostopadłościennym postumencie ukazuje św. Pawła Apostoła. Święty został przedstawiony frontalnie w nieznacznym kontrapoście jako dojrzały, ciemnowłosy mężczyzna z okazałą, rozwianą brodą. W lewej dłoni podtrzymuje otwartą księgę, a prawą opiera na mieczu zwróconym ostrzem ku ziemi. Jednocześnie lekko pochyla głowę do przodu. Apostoł ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, wysokie czoło, prosty nos i zamyślone spojrzenie. Ubrany jest w długą ciemnoniebieską tunikę spiętą w pasie oraz obszerny, czerwony płaszcz ze złotą lamówką, spięty na prawym ramieniu fibulą. Na cokole widnieje złocona inskrypcja „Św(ięty) Paweł".
Zdjęcie nr 2: Pełnoplastyczna, polichromowana figura ustawiona na niewysokim, prostopadłościennym postumencie ukazuje św. Pawła Apostoła. Święty został przedstawiony frontalnie w nieznacznym kontrapoście jako dojrzały, ciemnowłosy mężczyzna z okazałą, rozwianą brodą. W lewej dłoni podtrzymuje otwartą księgę, a prawą opiera na mieczu zwróconym ostrzem ku ziemi. Jednocześnie lekko pochyla głowę do przodu. Apostoł ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, wysokie czoło, prosty nos i zamyślone spojrzenie. Ubrany jest w długą ciemnoniebieską tunikę spiętą w pasie oraz obszerny, czerwony płaszcz ze złotą lamówką, spięty na prawym ramieniu fibulą. Na cokole widnieje złocona inskrypcja „Św(ięty) Paweł".

św. Paweł Apostoł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Osiek
Miejscowość
Osiek
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Andrzeja Apostoła
Miejsce przechowywania
kościół, prezbiterium, ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/13037
Kategoria
rzeźba
Dookreślenie zabytku
rzeźba ołtarzowa
Ilość
1
Czas powstania
przed 1907 rokiem
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Tyrol
Technika i materiał
drewno polichromowane, rzeźbienie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Pawła Apostoła została sprowadzona z Tyrolu dla ozdoby ołtarza głównego w nowym kościele w Osieku. Twórcą nastawy w 1907 roku, do której wstawiono figurę był Stanisław Jarząbek z Kęt.

Opis

Pełnoplastyczna, polichromowana figura ustawiona na niewysokim, prostopadłościennym postumencie ukazuje św. Pawła Apostoła. Święty został przedstawiony frontalnie w nieznacznym kontrapoście jako dojrzały, ciemnowłosy mężczyzna z okazałą, rozwianą brodą. W lewej dłoni podtrzymuje otwartą księgę, a prawą opiera na mieczu zwróconym ostrzem ku ziemi. Jednocześnie lekko pochyla głowę do przodu. Apostoł ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, wysokie czoło, prosty nos i zamyślone spojrzenie. Ubrany jest w długą ciemnoniebieską tunikę spiętą w pasie oraz obszerny, czerwony płaszcz ze złotą lamówką, spięty na prawym ramieniu fibulą. Na cokole widnieje złocona inskrypcja „Św(ięty) Paweł".

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Pawła Apostoła została wykonana w bliżej niezidentyfikowanym warsztacie snycerskim w Tyrolu. Tego rodzaju realizacje były bardzo popularne w Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Rzeźbiarz zastosował tradycyjną ikonografię św. Pawła wypracowaną jeszcze w czasach wczesnego chrześcijaństwa, określoną przez charakterystyczną fizjonomię i atrybuty – księgę i miecz. Od epoki nowożytnej powszechnym zwyczajem było umieszczanie w nastawach architektonicznych przedstawień św. Piotra i św. Pawła jako filarów Kościoła powszechnego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację nastawy przeprowadzono w 1996 roku.

Literatura

M. Lechner, Paulus, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 8, Ikonographie der Helligen. Melitius bis Zweiundvierzig Martyrer. Register, Herg. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 128-147;
A. Hałatek, B. Jania, Świątynie Osieka, Osiek 2008, s. 16-22;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 1028.

Streszczenie

Rzeźba św. Pawła Apostoła została sprowadzona z Tyrolu dla ozdoby ołtarza głównego w nowym kościele w Osieku. Twórcą nastawy w 1907 roku, do której wstawiono figurę był Stanisław Jarząbek z Kęt.

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Paweł św.
Paweł św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona uzyskała kształt łodzi zawieszonej na północnej ścianie prezbiterium przy łuku tęczowym. Wejście na ambonę prowadzi z zakrystii. Jej kosz uzyskał owalną formę rozszerzającą się ku górze. W dolnej partii do jednej trzeciej wysokości widoczne są rzeźbione przedstawienia wody ze stworami morskimi (delfiny i ślimaki). Natomiast powyżej kosz dekorowany jest od frontu trzema rokokowymi kartuszami oraz fragmentem wzorzystej tkaniny, flankowanymi kilkoma parami falistych pasów zdobionych rozetami. Zaplecek ambony uzyskał kształt rzeźbionej, opadającej tkaniny podwiązanej po bokach w kolorze opalizującej zieleni, lamowanej złotymi frędzlami. Ponad amboną zawieszono baldachim na planie prostokąta, z profilowanymi bokami, z ciągiem ażurowych arkadek u dołu. Przy dolnej krawędzi zdobi go lambrekin ze złotymi chwostami. Na baldachimie leży postać wspierająca głowę na prawej ręce. Lewą rękę ma uniesioną do góry. Postać o krótkich włosach otaczających twarz o jasnej karnacji z drobnymi rysami, ubrana jest w srebrzystą tunikę przewiązaną w pasie i odsłaniającą lewą nogę na wysokości kolana. Ponad baldachimem wznosi się maszt z żaglem, którego liny opasane są dwiema złotymi koronami o floralnych sterczynach. Maszt flankują dwie rozwiane tkaniny w kolorze opalizującej zieleni, lamowane złotymi frędzlami, wiszące na złotych drążkach o puklowanych zakończeniach. Wieńczy go promienista gloria z gołębicą Ducha Świętego w otoczeniu obłoków. Obok kosza ambony do ściany przytwierdzono złocony, wolutowy wspornik z proporcem zwieńczonym krzyżem.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Epitafium uzyskało formę jednokondygnacyjnej, trójosiowej struktury architektonicznej z podstawą i zwieńczeniem, flankowanej po bokach fantazyjnymi uszakami. Część środkową tworzą trzy aedicule rozdzielone dwiema złoconymi kolumnami o korynckich kapitelach i trzonach dekorowanych festonami, a w dolnych partiach pierścieniami. Kolumny podtrzymują pełne belkowanie przechodzące przez całą szerokości kondygnacji, wyłamane nad osiami bocznymi. Same zaś stoją na cokole, który stanowi równocześnie wyłamany gzyms dla podstawy. Pole osi środkowej otrzymało kształt aediculi w formie stojącego prostokąta ze schodkowym zamknięciem u góry, wypełnionym ażurowym, złoconym maswerkiem. Jej wnętrze wypełnia płaskorzeźbione słońce pośród chmur na malowanym tle nieba. Poniżej ukazano panoramę Jerozolimy. Przed aediculą ustawiono na postumencie drewniany krzyż. Na osiach bocznych znalazły się nisze zwieńczone złotymi muszlami oraz złoconą, rytą ornamentyką z motywem czteroliścia. Pierwotnie znajdowały się tu rzeźby Mojżesza i Jana Chrzciciela. Całość po bokach flankują fantazyjne uszaki utworzone ornamentu rollwerkowego oraz z widocznych z profilu półpostaci maurów podtrzymujących belkowanie. Pole uszaków wypełniają pionowo ułożone owalne kartusze o czerwonych polach, stanowiące tło dla dwóch par tarczy herbowych z klejnotami. Z lewej umieszczono herb Dołęga, a z prawej herb Jastrzębiec (bez klejnotu). Po zewnętrznych stronach na belkowaniu ustawiono dwa półsiedzące uskrzydlone anioły (zachował się tylko anioł z prawej strony). Jednocześnie postacie aniołów flankują zwieńczenie epitafium, które tworzy aedicula wypełniona złotą muszlą oraz rytym złoconym ornamentem z motywem czteroliścia. Flankują ją dwa pilastry podtrzymujące wyłamane belkowanie na ich osi. W aediculi ustawiono pełnoplastyczną rzeźbę stojącej kobiety. Została ona ukazana w wydatnym kontrapoście z tułowiem skręconym w lewo, z głową ujętą w trzech czwartych w prawo. Kobieta w podniesionej prawej ręce trzyma srebrny kielich, natomiast w opuszczonej i wspartej o wysuniętą tanecznie lewą nogę otwartą księgę. Postać ma owalną twarz o jasnej karnacji i rumianych policzkach z prostym nosem i wydatnymi ustami. Jej głowę otaczają falujące, brązowe włosy opadające na plecy i odsłaniające uszy. Ubrana jest w złoconą, mocno drapowaną suknię, która odsłania wysuniętą nogę. Po bokach pilastrów widoczne są dwa uszaki. Na szczycie zwieńczenia dwa pulchne putta prezentują chustę Weroniki, która została równocześnie przytwierdzona do wysokiego impostu wspierającego ażurowy, złocony kwiaton. Na chuście wyobrażono płaskorzeźbioną głowę Chrystusa w cierniowej koronie. Zbawiciel ma owalną twarz z szeroko otwartymi oczami, wydatnym nosem i półotwartymi ustami. Otaczają ją kręcone brązowe włosy oraz podobna, krótka broda. Podstawę epitafium tworzy wykrojona po bokach struktura, w której centrum umieszczono fantazyjnie wyciętą drewnianą, czarną tablicę ze złotym łacińskim napisem "O HOMO FVI QVOD ES SVM QVOD ERIS / NVNC DE(M)VM VIVERE CO(E)PI, MORI DESII, VITA MIHI / PRIOR MORTE(M), MORS PRIA(M) VITA(M) SECV(N)DA(M), QVAE NU(N) QVA(M) / EST I(N)TERI TVRA DEDIT, MO(R)TALITATES MEOR, HO(C) MIHI / EST ET VXORI MO(S) VENTV(S) POSVI, VIPOST QV(E)ALETHIVERA DVCEDI / NELVSOS, ET CARNIS EXVVIIS SO(L)VTOS ABHOC PELAG SECVRA / GLAVSTRA SVB IRE IVABIT, HIC MORTALE DIMIDIVM N(OST)RI, IMMORTA/LE(M) EXPECT ET IM(M)ORTALITATEM, E QVOS VITA CONIVCTOS TENVIT / MORS IDIVISOS CVSTODIRET, SI PIVS ES, PIAS PRECES ADDE, ET / HIC HV(M)O SVB HVMO QVIETA[M], ANIMAE IN COELESTI PATRIA / LETAM QVIETEM APPRECARE "NICOLAVS CORNITIVS DE / MAGNA POREMBA ET BEATA DE MIROW CONSOR/TES SE(M)PER VAIESL[?]" / A(NNO) D(OMINI) 1611 P(ATRONVS) P(OSVIT)". Tablicę umieszczono w kartuszu rollwerkowym pomiędzy dwiema konsolami zdobionymi pierwotnie uskrzydlonymi główkami aniołków, podtrzymującymi belkowanie z krzyżem. Poniżej tablicy zastosowano odwrócony łuk odcinkowy z podwieszonym kartuszem rollwerkowym zawieszonym na festonach. W jego wnętrzu przedstawiono tabliczkę z napisem „VITA FUGIT VT HORA”, a po niżej trupią czaszkę ze skrzyżowanymi piszczelami.
płyta nagrobna
Epitafium Mikołaja i Beaty z Mirowa Porębskich
Zdjęcie nr 1: Malowany na czarno katafalk z listwami dekorowanymi białą farbą składa się z kilku części. Jego podstawę tworzą dwa zmniejszające się stopnie na rzucie wydłużonego prostokąta o półkoliście zamkniętych, nadwieszonych krótszych bokach. Dłuższe boki dolnego stopnia i krótsze boki górnego stopnia zdobi malowane na biało wyobrażenie stylizowanej trupiej czaszki. Na górnym stopniu ustawiono ławę malowaną na czarno, wspartą na wyciętych falisto w desce czterech nogach z białym blatem na rzucie wydłużonego prostokąta o półokrągłych krótszych bokach. Na blacie znajdują się dwie półokrągłe czarne podstawy pod trumnę, dekorowane od przodu malowaną na biało stylizowaną trupią czaszką i skrzyżowanymi piszczelami.
katafalk
Katafalk
Zdjęcie nr 1: Konny karawan uzyskał formę czterokołowego wozu na resorach z baldachimem wspartym na czterech filarach (w osiach skrajnych) i dwóch kolumnach o skręconych trzonach (w osiach środkowych). Na filarach umieszczono płaskorzeźbione i srebrzone półpostacie lamentujących aniołów, wsparte na wolutowych konsolach dekorowanych palmetami i akantem. Długowłose anioły ukazane zostały w wąskich tunikach przewiązanych w pasie. W lewej ręce trzymają wieńce, prawą ręką ugiętą w łokciu dotykają twarzy w geście rozpaczy. Baldachim przyjął kształt czterospadowego dachu zwieńczonego krzyżem. Spływy dachu ozdobiono postrzępionymi, srebrzonymi liśćmi palmowymi. Jego boki dekoruje płaskorzeźbiona, ażurowa i złocona stylizowana wić akantowa, złączona w dolnej części z arkaturą. Na dłuższych bokach baldachimu ornament rozdziela z jednej strony srebrzona i płaskorzeźbiona głowa Chrystusa w koronie cierniowej w typie Veraikon, z drugiej główki anielskiej oraz zachowana częściowo głowa Matki Boskiej Bolesnej. Dodatkowo płaskorzeźbiony ornament roślinno-kwiatowy zdobi dolne, dłuższe boki karawanu. Z przodu karawanu usytuowano siedzisko w formie płaskorzeźbionego fotela o wolutowo skręconych podłokietnikach. Zaplecek zwieńczony został płaskorzeźbionym ornamentem akantowym, a boki fotela udekorowano płaskorzeźbionymi liśćmi dębu. Odwrocie zaplecek ozdobiono płaskorzeźbionymi liśćmi akantu, wieńcem z liści dębowych oraz dwoma skrzyżowanymi liśćmi palmowymi. Przed fotelem znajduje się klapa na oparcie nóg dla woźnicy. Pod nią usytuowano drewniane elementy pozwalające zaprzęgnąć konia. Drewniane i okute koła z przodu są mniejsze od kół z tyłu.
inne dzieła sztuki
Karawan
Zdjęcie nr 1: Przyścienną, wiszącą ambonę usytuowano przy łuku tęczowym na zachodniej ścianie prezbiterium. Ambona składa się z baldachimu, zredukowanego zaplecka, kosza oraz prowadzących do niej przyściennych schodów. Wykonana jest z drewna dębowego, bejcowanego i lakierowanego. Partie ornamentalne zostały wyzłocone lub też polichromowane na czerwono i niebiesko. Kosz uzyskał kształt ośmioboczny. Wieńczy go parapet w formie profilowanego gzymsu koronującego. Kolejne pięć boków kosza flankują spiralne kolumienki o liściastych kapitelach ustawionych na wysokich cokolikach, podtrzymujących imposty z pinaklami. Pole każdego boku ozdobiono maswerkowym baldachimem zwieńczonym wygiętą do przodu sterczyną zakończoną kwiatonem. Baldachimy wspierają smukłe kolumienki o liściastych kapitelach ustawione na wysokich cokolikach. Cokoliki kolumienek narożnych i tych podtrzymujących baldachimy wspierają się na łamanym cokole obiegającym cały kosz. Cokół dekorowany od spodu arkaturą złoconą i polichromowaną na czerwono i niebiesko oddziela górną część ambony od jej spodu. Spód ambony utworzono z spływów koncentrujących się na środku na ośmiobocznej, profilowanej opasce dekorowanej od góry stylizowanym motywem lilii heraldycznej, a od dołu stylizowanymi, złoconymi liśćmi winnej latorośli otaczającej dużą kiść winnego grona. Pod baldachimami na czterech bokach umieszczono wykonane w głębokim reliefie przedstawienia stojących ewangelistów. Piąty bok ambony, przylegający do schodów, zdobi zredukowany baldachim pod którym umieszczono złocony i srebrzony kwiat słonecznika. Każdy z ewangelistów stoi na niewielkim postumencie, ustawionym na głównym cokole. Na każdym postumencie widnieję imię przedstawionego ewangelisty. Na południowym boku kosza umieszczono św. Jan. Ukazany został frontalnie z głową ujętą w trzech czwartych w lewo. Ma on długie, falowane, brązowe włosy spływające na ramiona, głowę pochyloną w prawo, wzrok skierowany ku górze. W lewej ręce trzyma księgę, a w prawej, przyciśniętej do piersi pióro. Ubrany jest w długą zieloną tunikę, nakrytą czerwonym płaszczem. Po lewej stronie, u jego stóp widnieje czarny orzeł. Na kolejnym boku znajduje się św. Marek. Wyobrażono go frontalnie z prawą ręką w geście błogosławieństwa, natomiast w lewej trzyma rotulus. Ma on krótkie, brązowe włosy oraz brodę. Ubrany jest w niebieską tunikę odsłaniającą fragmenty bosych stóp i żółty płaszcz. Po lewej stronie przy jego nogach znajduje się lew. Na następnym boku ukazano frontalnie stojącego św. Mateusza. Ewangelista w lewej ręce przyciśniętej do piersi trzyma rotulus, a prawą opuszczoną wzdłóż tułowia wyciąga do przodu. Ma długie, brązowe, falowane włosy spływające na kark oraz brodę. Ubrany jest w blado różową tunikę i żółty płaszcz. Przy jego lewej stopie znajduje się uskrzydlona anielska główka. Dalej znajduje się także przedstawiony frontalnie św. Łukasz. Równocześnie prawą i lewą ręką podtrzymuje zamknietą księgę. Ma on łysiejące czoło i głowę otoczoną siwiejącymi włosami i brodą. Ewangelista ma na sobie brązową tunikę u spodu odsłaniającą fragmenty bosych stóp oraz bladoniebieski płaszcz przerzucony przez prawe ramię. U jego stóp, po lewej stronie, znajduje się wół. Na ambonę prowadzą ulokowane przy ścianie schody o dziesięciu stopniach. Ich balustradę artykułują kolumienki o liściastych kapitelach flankujące ażurowe, ostrołukowe arkady wypełnione u góry złoconym maswerkiem. Zaplecek ambony został zredukowany do szerokiej listwy dekorowanej stylizowaną ostrołukową arkadką. W jej górnej części wyobrażono dwie tablice Dekalogu z numerami przykazań: na jednej: I, II, III, IV, V; na drugiej: VI, VII, VIII, IX, X. Ponad amboną zawieszono wieloboczny baldachim zwieńczony ażurową wiązką spiętych razem pierścieniem zdobionych czołgankami prętów, tworzących dekoracyjny kwiaton wygięty do przodu. Boki baldachimu ozdobiono wycinanymi w desce maswerkami flankowanymi pinaklami, zwieńczonymi powyginanymi sterczynami. Niebieskie podniebie baldachimu zdobi srebrzone wyobrażenie gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni.
ambona
ambona
Zdjęcie nr 1: Obraz ma kształt stojącego prostokąta. Na czarnym tle ukazana została stojąca postać ubiczowanego Jezusa w ujęciu do pasa. Chrystus ma długie, czarne, falowane, opadające na plecy włosy oraz krótki zarost. Głowę ze złotą koroną cierniową nieznacznie przechyla w lewo. Wokół niej znajduje się srebrzysta gloria promienista, składająca się z namalowanych naprzemiennie cienkich oraz grubszych srebrnych promieni, zakończonych w jaskółczy ogon. Zbawiciel ubrany jest w luźno spływający po ramionach złoty płaszcz przewieszony przez lewę ramię, odsłaniający umięśnioną klatkę piersiową. Jego wyciągnięte do przodu związane złotym sznurem ręce są skrzyżowane na wysokości pasa. W lewej ręce trzyma czterolistną trzcinę zakończoną pałką.
obraz
Ecce Homo

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, polichromowana figura ustawiona na niewysokim, prostopadłościennym postumencie ukazuje św. Piotra Apostoła. Święty został przedstawiony frontalnie w nieznacznym kontrapoście jako starszy, siwiejący mężczyzna z krótką brodą. W lewej dłoni na wysokości pasa podtrzymuje zamkniętą księgę w ozdobnej oprawie, natomiast w prawej ręce zgiętej w łokciu przy piersi ma złoty i srebrny klucz. Święty ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, rumiane policzki i wydane zakola na wysokim czole. Spojrzenie jego ciemnych, zamyślonych oczu skierowane jest przed siebie. Apostoł ubrany jest w długą ciemnoniebieską tunikę odsłaniającą u spodu fragmenty bosych stóp. Przez lewe ramię ma przerzucony obszerny, obficie drapowany, żółty płaszcz z zieloną podszewką ze złotą lamówką. Na cokole widnieje złocona inskrypcja „Św(ięty) Piotr".
rzeźba
Św. Piotr Apostoł
Zdjęcie nr 1: Neogotycki, przyścienny, jednokondygnacyjny ołtarz Matki Boskiej Różańcowej uzyskał architektoniczną strukturę ze zwieńczeniem. Kolorystyka ołtarza utrzymana została w tonacji ciemnego, bejcowanego drewna. Detale, ornamenty zostały wyzłocone, natomiast wypełnienia maswerków i ram wimperg są białe. Z kolei pole ramy głównego obrazu wykonano jako czerwone. Retabulum ustawiono na podwójnych gradusach zaokrąglonych od przodu. Stipes ołtarzowy uzyskał kształt prostopadłościanu z trzema czworobocznymi płycinami od frontu, ujętymi złoconymi i profilowanymi obramieniami. Płyciny rozdzielają półkolumienki na wysokich cokolikach. Dwie skrajne płyciny stipesu wypełniono u góry maswerkiem, natomiast w środkowej znalazł się równoramienny krzyż wpisany w czteroliść. Stipes podtrzymuje drewnianą mensę z portatylem. Ołtarz przylega do wysokiego, prostopadłościennego cokołu flankowanego po bokach kolumienkami, na którym wspiera się cała nastawa. Widoczne jego partie zdobią prostokątne płyciny w obramieniach. Na cokole wspiera się predella podzielona płytkimi, prostokątnymi płycinami zakończonymi ostrołukowymi arkadkami z noskami, wypełnionymi płaskorzeźbionym i złoconym ornamentem roślinnym. Pośrodku, w przerwie między płycinami predelli, usytuowano prostopadłościenne tabernakulum w formie kapliczki, zwieńczone łukiem siodłowym, flankowane dwoma pinaklami. Ostrołukowe drzwiczki tabernakulum zdobi skrzyżowana z krzyżem kotwica oraz wyobrażenie Boskiego Serca Pana Jezusa. Poniżej widoczna jest girlanda różana. Predella wspiera trójosiową kondygnację ze zwieńczeniem. Na osi środkowej usytuowano płytką, prostokątną wnękę zakończoną ostrołukiem z arkaturą. Flankują ją smukłe kolumienki na wysokich cokolikach wspierające wysokie pinakle. Ponad wnęką widoczna jest wimperga z maswerkiem dekorowana czołgankami i kwiatonem. We wnęce umieszczono płaskorzeźbione i polichromowane przedstawienie Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyną ze Sieny, a na zasuwie obraz ze św. Barbarą. W osiach skrajnych, pod gotyckimi baldachimami z wimpergami, rozdzielonymi pinaklami, ustawiono w niszach na postumentach figury św. Wojciecha i św. Stanisława. Święci zostali podpisani na postumentach. Konchy nisz są jasnoniebieskie natomiast ich ścianki zielone. Boki baldachimów udekorowano małymi wimpergami rozdzielonymi smukłymi pinaklami z kwiatonami i czołgankami. Baldachimy przechodzą w smukłe, ażurowe fiale dekorowane pinaklami i czołgankami oraz kwiatonami. Zwieńczenie nastawy na osi środkowej uzyskało kształt otwartej kapliczki z niszą zakończoną smukłą fialą z iglicą, dekorowaną czołgankami i kwiatonem. Po bokach kapliczki znajdują się ażurowe przypory wypełnione maswerkiem, flankowane pinaklami. W niszy umieszczono figurę św. Józefa z Dzieciątkiem. Całość retabulum flankują uszaki w formie ażurowych przypór, wypełnionych maswerkami i zdobionych parą pinakli.
ołtarz
ołtarz boczny Matki Boskiej Różańcowej
Zdjęcie nr 1: Drewniany ołtarz główny w Osieku uzyskał formę przyściennej, jednokondygnacyjnej, architektonicznej struktury trójosiowej z bramkami. Drewniana mensa z portatylem wspiera się na prostopadłościennym stipesie ołtarzowym. Jego fronton artykułują kolumienki o gładkich trzonach i złoconych podstawach oraz kapitelach z „gotyckim” akantem. Pomiędzy nimi w polach usytuowano złocone płyciny w kształcie leżącego prostokąta zamkniętego łukiem trójlistnym ściętym. Wypełniono je płaskorzeźbionymi, polichromowanymi przedstawieniami ofiary Abrahama, Ostatniej Wieczerzy oraz ofiary Melchizedeka. Na mensie ustawiono prostopadłościenne tabernakulum pancerne z tronem wystawienia w formie oktagonalnej kapliczki ujętej ustawionymi ukośnie kolumienkami o skręconych trzonach zwieńczonej wimpergami, wypełnionymi złoconym „gotyckim” akantem oraz pinaklami. Na podniebiu baldachimu wyobrażono gołębicę Ducha Świętego na tle glorii promienistej oraz lilie heraldyczne w ukośnej kratownicy. Tron wystawienia ujęty został polichromowanymi postaciami klęczących aniołów, ponad którymi rozpięto ostrołukowy baldachim z wimpergami i pinaklami wsparty na gotyckich półkolumienkach. Samo retabulum ustawiono na wysokim dwukondygnacyjnym cokole artykułowanym w pierwszej kondygnacji wąskimi, ostołukowymi płycinami wypełnionymi dekoracją pseudomaswerkową. Natomiast na drugim poziomie znalazły się gotyckie kolumienki na wysokich cokołach dźwigające przecinające się łuki wypełnione dekoracją pseudomaswerkową w formie trójliści. W polach pomiędzy kolumienkami zastosowano symetryczny ornament utworzony z gotyckiego akantu, płaskorzeźbione i złocone przedstawienia aniołów, winne grona, kłosy oraz czwórliście. Wznoszącą się na cokole nastawę artykułowano „gotyckimi” kolumnami o gładkich trzonach i złoconych korynckich kapitelach. Dodatkowo w osi środkowej kolumny w połowie wysokości ozdobiono akantowymi talerzykami. Pole środkowe retabulum uzyskało kształt stojącego prostokąta zamkniętego łukiem trójlistnym, w którym zainstalowano figurę Chrystusa Bolesnego, a na zasuwach obraz św. Andrzeja oraz obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Ujmuje je profilowane, złocone obramienie zamknięte ostrołukową wimpergą ujęty po bokach dwoma kondygnacjami zamkniętych trójlistnie nisz mieszczących polichromowane figury: św. Łukasza, św. Jana Ewangelisty, św. Mateusza i św. Marka. W osiach bocznych nastawy ustawiono w niszach zamkniętych trójlistnie polichromowane figury św. Piotra i św. Pawła na tle malowanego astwerku oraz złotych gwiazd w podniebiu. Rozbudowane, ażurowe zwieńczenie ołtarza uzyskało formę licznych pinakli dekorowanych złoconymi czołgankami, otaczającymi ażurową edikulę zwieńczoną krzyżem. Dodatkowo w osi środkowej ustawiono polichromowane figury aniołów trzymających banderole. Bramki ołtarzowe uzyskały formę ostrołukowych przejść dekorowanych rzeźbionym maswerskiem z motywami trójliścia. Całą struktura nastawy jest bejcowana i lakierowana w kolorze ciemnego brązu.Natomiast załamania profili architektonicznych malowane zostały na czerwono i błękitno. Płaskorzeźbione ornamenty pozłocone, zaś figury otrzymały pełne polichromowanie.
ołtarz
ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta w ciemnoszarej, szerokiej, gładkiej, rozglifionej ramie. W polu, w jasnym kamieniu wykuto i zaciemniono inskrypcję „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / ANNA Z HOŁYŃSKICH / ALEKSANDROWA / BRANICKA / *1824 +1907 / RODZINA PROSI O ANIOŁ PAŃSKI / ZA SPOKÓJ JEJ DUSZY”.
płyta nagrobna
Epitafium Anny z Hołyńskich Aleksandrowej Branickiej
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ukazuje wizję św. Franciszka. Święty obejmuje ciało wiszacego na krzyżu Chrystusa. W tle widok Jerozolimy. W prawym dolnym rogu sygnatura "m[alował] X[iądz] D[oktor] J[ózef] K[aczmarczyk] / 1907".
obraz
Wizja św. Franciszka
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem apostołów św. Piotra i św. Pawła ukazanych w całej postaci. Po lewej stronie św. Piotr w prawej ręce złożonej na piersi trzyma klucze, lewą zaś obejmuje odwrócony krzyż. Głowę ma wzniesioną, twarz o wysokim czole, brwi ściągnięte, nos prosty, usta wąskie. Okalają ją pukle siwych włosów i krótka broda. Ubrany jest w długą, fioletową tunikę i jasnobeżowy płaszcz okrywający ramiona. Po prawej stronie stoi św. Paweł, w prawej ręce trzyma miecz skierowany ostrzem do dołu, w lewej zamkniętą księgę. Jego twarz okalają długa ciemna broda i ciemne, krótki włosy. Święty jest ubrany w brązową tunikę i zielony płaszcz okrywający lewe ramię. Wokół głów postaci okrągłe nimby , obaj mają bose stopy, fałdy ich szat są obfite, miękkie. W tle syntetyczny pejzaż. W prawym dolnym rogu sygnatura i data „x. Dr. J. Kaczmarczyk / 1907.”
obraz
Św. Piotr i św. Paweł

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "św. Paweł Apostoł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-apostol

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności