Św. Paweł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
bocheński
Gmina
Łapanów
Miejscowość
Tarnawa
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
rzeźba religijna św. Paweł
Miejsce przechowywania
prezbiterium południowa ściana
Identyfikator
DZIELO/08765
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII lub pierwsza połowa XIX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Figura pochodzi z ołtarza głównego z dawnej parafii w Sułkowicach, przywiezionego do Tarnawy w 1967 roku, gdzie została poddana konserwacji.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona frontalnie, o esowatym układzie ciała. Prawa ręka świętego spoczywa na piersi, przytrzymując płaszcz, lewa ugięta, trzyma księgę na lewym biodrze. Głowę ma zwróconą w trzech czwartych w prawo, twarz podłużną, mały nos, wyraźnie otwarte oczy i delikatnie rozchylone usta; okoloną zarostem w postaci długiej brody spływającej na pierś; włosy krótkie, w formie loków. Święty jest ubrany w obficie marszczoną tunikę, ściśle przylegającą do ciała, która spływa w dół w postaci prostych, głęboko rzeźbionych fałd. Płaszcz zawieszony na lewym ramieniu otacza postać, zawijając się na prawym udzie; tkanina ekspresyjnie poruszona, silnie łamana, drapowana w gęste fałdy. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, tunika srebrzona, płaszcz i księga złocone.

Zarys problematyki artystycznej

W dokumentacji przechowywanej w urzędzie konserwatorskim oraz opracowaniach flankujące nastawę figury zostały określone jako św. Piotr i św. Paweł. Jednak z uwagi na brak atrybutów należy zastanowić się nad uzasadnieniem takiego stanowiska. Można zauważyć, że św. Piotr i św. Paweł należą wraz ze św. Stanisławem i św. Wojciechem do najczęściej umieszczanych w ołtarzach par świętych patronów. O ile biskupi są ukazywani w strojach pontyfikalnych, o tyle apostołowie bywają najczęściej ubrani w długie tuniki i narzucone płaszcze, z księgami w dłoniach. Figura stojąca po prawej stronie ma tak ułożoną lewą rękę, że można przypuszczać, że przytrzymywała rękojeść opartego o ziemię miecza, jak to często widać w rzeźbach przedstawiających św. Pawła. Według przekazów Szaweł był w młodości tkaczem namiotów i gorliwym prześladowcą chrześcijan. Został jednak cudownie nawrócony, ochrzcił się, przyjmując imię Paweł i rozpoczął działalność apostolską. Został ścięty w czasie prześladowań Nerona. Upadająca głowa świętego miała odbić się trzy razy od ziemi, a w tych miejscach wytrysnęły źródła. Obecnie tam, gdzie odegrało się męczeństwo w Rzymie znajduje się kościół San Paolo alle Tre Fontane, a w miejscu pochówku zbudowano bazylikę Świętego Pawła za Murami. Figura ma cechy rzeźby późnobarokowej – postać została ukazana w dynamicznej pozie, czyniąc teatralny gest, ubrana w tunikę, która drobnymi fałdami układa się na ciele, podkreślając anatomię i ekspresyjnie drapowany płaszcz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Nieznaczne przetarcia warstwy polichromii.

Streszczenie

Figura jest częścią ołtarza głównego kościoła w Sułkowicach przywiezionego do Tarnawy w 1967 roku i poddanego konserwacji. Przedstawia najpewniej św. Pawła, który w lewej ręce mógł trzymać rękojeść opartego o ziemię miecza. Dzieło ma cechy rzeźby późnobarokowej.

Bibliografia

Künstle Karl, "Ikonographie der christlichen Kunst, Bde. 1-2", Freiburg 1928
Marecki Józef, Rotter Lucyna, "Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych", Kraków 2013
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Św. Paweł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-6

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności