Św. Mikołaj
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Kocmyrzów-Luborzyca
Miejscowość
Czulice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Św. Mikołaja
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/01110
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1771 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
olej na desce
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Konserwację obrazu oraz ołtarza głównego wykonał w 1996 roku zespół konserwatorski w składzie: Kinga Kuzemczak, Danuta Prząda, Iwona Trzaskalik-Kolarczyk. Podczas prac, po prawej stronie obrazu w partii cokołu kolumny odkryto sygnaturę, dzięki której wiadomo, że obraz namalował Kazimierz Mołodziński w 1771 roku. Niestety podczas ostatniej konserwacji sygnaturę zamalowano.
Opis
Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji ukazany w całej postaci św. Mikołaj stojący frontalnie, z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, w lewej trzymający zamkniętą księgę, a na niej trzy złote kule. Twarz podłużna, z długim i wąskim nosem, oczami skierowanym na wprost, z wysokim czołem, okolona krótką i siwą brodą; włosy długie, siwe, spływające na plecy. Święty ubrany w strój liturgiczny biskupa wschodniego (niekompletny): długą, białą albę, złoty ornat oraz omoforion. W lewym dolnym narożu obrazu ukazana trójka półnagich dzieci w szafliku. Całość oddana we wnętrzu architektonicznym, z masywnymi kolumnami ustawionymi na wysokich cokołach. W prawym górnym narożu podwieszona zielona kotara ze złotym chwostem. Kolorystyka ciemna, z dominacją złotego koloru na ornacie świętego. Według dokumentacji konserwatorskiej w prawym dolnym narożu obrazu, na cokole kolumny znajduje się sygnatura „Casimirus Mołodzieński Pincit, Cracovia 1771”. Obecnie jest niewidoczna.
Zarys problematyki artystycznej
Obraz wykonał w 1771 roku Kazimierz Mołodziński – malarz, który urodził się i pracował w Krakowie. Mołodziński uczył się na dworze biskupów krakowskich pod okiem Tadeusza Kuntzego, stąd w jego dziełach widać wyraźny wpływ prac mistrza. Ponadto Mołodziński inspirował się twórczością Szymona Czechowicza. Był malarzem wielkoformatowych obrazów religijnych, kontynuującym tradycje późnego baroku. Do jego najsłynniejszych dzieł należą prace wykonane dla klasztoru Karmelitów na Piasku w Krakowie, obrazy w kościele św. Marka w Krakowie, obraz „Przemienienie Pańskie” w kościele w Hebdowie. Na obrazie w Czulicach artysta ukazał wizerunek św. Mikołaja, biskupa Miry, który żył na przełomie III i IV wieku. Atrybuty znajdujące się na obrazie nawiązują do legend związanych z żywotem świętego. Trzy złote kule symbolizują dar, jaki św. Mikołaj ofiarował trzem ubogim pannom na posag. Trójka półnagich dzieci w szafliku nawiązuje do legendy o ocaleniu przez św. Mikołaja trzech młodzieńców. Kotara zawieszona w prawym górnym narożu obrazu jest charakterystyczna dla teatralnej sztuki barokowej.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Streszczenie
Obraz wykonał w 1771 roku Kazimierz Mołodziński – malarz, który urodził się i pracował w Krakowie. Mołodziński był malarzem wielkoformatowych obrazów religijnych, kontynuującym tradycje późnego baroku. Obraz umieszczono w ołtarzu głównym kościoła w Czulicach. Atrybuty św. Mikołaja ukazane na obrazie nawiązują do legend związanych z żywotem świętego.
Bibliografia
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Voragine Jacob de, "Złota legenda", Warszawa 1983
Rotter Lucyna, "Kościół p.w. św. Mikołaja w Czulicach. Historia i sztuka", Kraków 2004
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
Rotter Lucyna, "Historyczne i artystyczne aspekty kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja w Czulicach" , „Folia Historica Cracoviensia” , s. 167-180
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Dobrowolski Tadeusz, "Sztuka Krakowa", Kraków 1971
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1713482916)
![Zdjęcie nr 1: Balustrada ganku obiegająca ścianę zachodnią, północną i południową z malowanymi scenami Litanii Loretańskiej umieszczonymi w płycinach o różnorodnych kształtach, przeważnie stojącego prostokąta z modyfikacjami: o ściętych narożach, zamkniętych półkoliście, zamkniętych uszakami lub innych. Poszczególne osie wydzielone są pilastrami hermowymi, wspartymi na bazach i niskich cokołach. Podpory podtrzymują imposty zdobione rombami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. Pod oraz ponad obrazami umieszczone są złocone napisy. Balustrada ujęta jest od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, ozdobionymi kaboszonami i rautami. Struktura jest polichromowana na czarno, pilastry i detale na czerwono, ornamentyka i profilowania złocone oraz srebrzone. Poszczególne sceny opatrzone są napisami:
Na ścianie południowej, od lewej:
1. „S. VIRGO VIRGINVM, OR(A PRO NOBIS)”, „PANNO NAD PANNAMI, MODL(SIĘ ZA NAMI)”
2. „MATTER VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO ŻYJĄCYCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „MATER PVLCHRAE DILECTIONIS, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO JEZVSOWEJ MIŁOSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „MATER SANCTAE SPEI, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO S. NADZIEJI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „MATER HONORIFICATA, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO PRZESŁAWNA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „LIGNVUM VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DRZEWO ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „VENA VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „STRVMIENIV ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „NAVIS INSTITORIS ETC, OR(A PRO NOBIS)”, „OKĘCIE CHLEB ŻŸWŸ NIOSACŸ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „FAVVS DISTILANS, OR(A PRO NOBIS)”, „SŁODKOŚCI PŁŸNACA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „FONS SIGNATVS, OR(A PRO NOBIS)”, „ZDROJV ZAPIECZĘTOWANY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PVTEVS AQVARVM VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „STVDNICO WOD ŻŸWŸCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „TORRENS MELLIS ET BVTYRI, OR(A PRO NOBIS)”, „POTOKV Z MIŁOSCIA CIEKACY: M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „DOMVS SAPIENTIAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DOMIE MADROSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „SPECVLM SINE MACVLA, OR(A PRO NOBIS)”, „ZWIERCIADŁO BEZ ZMAZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie zachodniej, od lewej:
1. „THRONVS SALAMONIC, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON SALOMONA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „MVLIER AMICTA SOLE, OR(A PRO NOBIS)”, „NIEWIASTA W SŁONCE ODZIANA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „PVLCHRA VT LVNA, OR(A PRO NOBIS)”, „PIEKNA JAK KSIEŻYC, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „ELECTA VT SOL, OR(A PRO NOBIS)”, „WYBRANA JAK SŁOŃCE, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „HONORIFICENTIA POPVLI NOSTRI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEDMIOT CZCI NARODU NASZEGO”
6. „VIRGA MOYSIS, OR(A PRO NOBIS)”, „LASKA MOJŻESZOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „CIVITAS REFVGII, OR(A PRO NOBIS)”, „MIASTO UCIECZKI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „CLYPEVS OMNIB, IN TE SPERATIB, OR(A PRO NOBIS)”, „TARCZA WSZYSTKICH TOBIE UFAJ[ĄCY]M”
9. „TVRRIS EBVRNEA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO Z KOSCI SŁONIOWEJ M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie północnej, od lewej:
1. „TVRRIS DAVIDICA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO DAWIDOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „PARADISVS VOLVPTATIS, OR(A PRO NOBIS)”, „RAJU ROZKOSZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „DESIDERIVM COLLIVEM ETERNORV, OR(A PRO NOBIS)”, „PRAGNIENIE PAGÓRKÓW WIECZny do, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „LILIVM INTER SPINAS, OR(A PRO NOBIS)”, „LILIA MIĘDZY CIERNIAMI”
5. „RVBVS ARDENS INCONBVSTVS, OR(A PRO NOBIS)”, „KRZAK OGNISTY CIERNIowy, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „THALAMVS SPONSI, OR(A PRO NOBIS)”, „KOMNATA OBLUBIEŃCÓW, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „TABERNACVLVM FOEDERIS, OR(A PRO NOBIS)”, „NAMIOT PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „AVRORA CONSVRGENS, OR(A PRO NOBIS)”, „JUTRZENKA WSCHODZĄCA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „SANCTVARIVM DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „SANKTUARIUM BOGA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „ARCA TESTAMENTI, OR(A PRO NOBIS)”, „ARKA PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PROPITIATORIVM ALTISSIMI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEBŁAGANIE PRZEDWIECZNEGO, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „GLORIA IERVSALEM, OR(A PRO NOBIS)”, „CHWAŁA JERUSALEM, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „SOLVM GLORIA DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON CHWAŁY BOŻEJ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „REGINA CAELI, OR(A PRO NOBIS)”, „KRÓLOWA NIEBA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59a3f97fed050f099cb97de9/WorkImage/5b44798b70d08872201b7e0c/5b44798b70d08872201b7e0c_home.jpg?rand=1713482916)
Jak cytować?
Maria Działo, "Św. Mikołaj", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-mikolaj-2