Św. Michał Archanioł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Skawina
Miejscowość
Krzęcin
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
S. G. Żeleński św. Michał Archanioł witraż
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/03041
Kategoria
witraż
Ilość
1
Czas powstania
1953 rok
Fundator
Gromada Polanka Haller
Technika i materiał
szkło, techniki witrażowe, ołów
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Witraż powstał w 1953 roku w upaństwowionej pracowni witraży posługującej się dawniej nazwą S. G. Żeleński.

Opis

Witraż w formie stojącego prostokąta zwieńczonego łukiem trójwklęsłym. Przedstawia wizerunek św. Michała Archanioła ukazanego frontalnie, całopostaciowo, z tarczą z Alfą i Omegą w lewej ręce, ognistym mieczem w prawej i wężem pod stopami. Świety jest ubrany w strój żołnierza rzymskiego: złoty pancerz z naramiennikami założony na fioletową, rozciętą tunikę i wysokie sandały. Wizerunek ujęty zielonymi polami o nieregularnym kształcie i stylizowanymi żółto-bązowymi wstęgami. Całość przedstawienia na tle pól z niebarwionego szkła. Wzdłuż dłuższych boków witraża i łuku bordiura w postaci ciemnożółtej wstęgi. U stóp świętego inskrypcja „ŚW(IĘTEMU) MICHAŁOWI / ARCHANIOŁOWI / OFIAROWAŁA / GROMADA / POLANKA HALLER”. Witraż o intensywnych kolorach, z przewagą żółto-brązowego.

Zarys problematyki artystycznej

Michał Archanioł, najważniejszy z aniołów, jest uważany za wodza zastępów anielskich, anioła sprawiedliwości. Trzymany przez niego miecz jest, tutaj dosłownym, narzędziem walki z szatanem ukazanym pod postacią deptanego węża.
Witraż powstał w pracowni kontynuującej tradycje zakładu, który od 1902 roku działał w Krakowie pod nazwą „Krakowski Zakład Witrażów Artystycznych Oszkleń Wytrawiania na szkle prof. Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha”. Dwa lata po założeniu do spółki dołączył architekt Stanisław Gabriel Żeleński, który w 1906 roku przejął zakład na własność i zmienił jego nazwę na „Krakowski Zakład Witrażów, Oszkleń Artystycznych i Fabryka Mozaiki Szklanej S.G. Żeleński”, a w skrócie „S.G. Żeleński”. Po śmierci Stanisława zakład prowadziła rodzina, a w 1952 roku został upaństwowiony. Po przejściu na powrót w ręce prywatne zakład działa do dziś. W czasie swojego istnienia realizował projekty witraży m.in. w kościele Mariackim w Krakowie, w katedrze wawelskiej projektu Józefa Mehoffera, w kościele Franciszkanów w Krakowie projektu Stanisława Wyspiańskiego oraz w szeregu innych lokalizacji w Krakowie i kościołach w mniejszych miejscowościach, np. Chrzanowie, Liszkach, Kalwarii Zebrzydowskiej, czy Rudawie.
Omawiany witraż cechuje niższy poziom wykonania, niż zabytków znajdujących się we wschodniej części nawy. Należy do grupy czterech, wykonanych rok później (1953) witraży z przedstawieniami świętych otoczonych wstęgami, na tle niebarwionych szyb. Wszystkie wykazują mniejszą precyzję wykonania, więcej zniszczeń powierzchni, prostszą formę i schematyzm; projekt wykonał już najpewniej inny artysta.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Witraż z wizerunkiem św. Michała Archanioła powstał w 1953 roku w upaństwowionej pracowni funkcjonującej dawniej pod nazwą „S.G. Żeleński” w Krakowie. Ufundowała go Gromada Polanka Haller.

Bibliografia

Spiechowicz-Jędrys Agnieszka, "Krzęcin. Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi", Kraków 2004
Marecki Józef, Rotter Lucyna, "Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych", Kraków 2013
Pawłowska Krystyna, "Witraże w kamienicach krakowskich z przełomu wieków XIX i XX", Kraków 1994
"Historia Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński", http://zelenski.pl/front/historia [dostęp z dn. 23.04.2018]

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Św. Michał Archanioł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-michal-archaniol-8

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności