Św. Andrzej Bobola
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Jabłonka
Miejscowość
Jabłonka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Przemienienia Pańskiego
Miejsce przechowywania
ołtarz przytęczowy południowy
Identyfikator
DZIELO/13727
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1953 rok
Autor
Kazimierz Puchała
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Obraz św. Andrzeja oraz rzeźby w ołtarzach bocznych sprawił ksiądz Julian Łysek (proboszcz w Jabłonce w latach 1928-1967). Obraz autorstwa Kazimierza Puchały z 1953 roku wstawiono do ołtarza bocznego południowego, który powstał w pierwszej ćwierci XX wieku. Ołtarz przekształcono w 1950 roku. Osie boczne wykonali stolarze z Jabłonki: Czesław Kojs i Ignacy Suwada. W 2004 roku ołtarz wraz z rzeźbami i obrazami poddano gruntownej konserwacji.
Opis
Obraz w kształcie owalu ukazujący św. Andrzeja Bobolę na tle rozległego, sumarycznie oddanego pejzażu. Święty przedstawiony w półpostaci, frontalnie z głową skierowaną w prawą stronę, z prawą ręką złożoną na piersi, w której trzyma krzyż. Twarz szeroka, okolona krótką i siwą brodą, oczy skierowane ku górze, wokół głowy kolisty, złoty nimb. Święty jest ubrany w czarny habit i płaszcz jezuicki. Po prawej stronie obrazu orzeł i palma męczeńska. Po lewej stronie znajduje się słabo widoczna sygnatura: „(?) Puchała / 1953/ (?)”. Rama dopasowana do kształtu malowidła, złocona, zdobiona kimationem.
Zarys problematyki artystycznej
Obraz namalował w 1953 roku Kazimierz Puchała, malarz, autor projektów zespołu witraży w kościele Przemienienia Pańskiego w Jabłonce. Święty Andrzej Bobola urodził się 16 maja 1591 w szlacheckiej rodzinie. Studiował w Wilnie, pracował jako kaznodzieja, spowiednik i duszpasterz w więzieniach i przytuliskach. Od 1642 roku przebywał w Pińsku, prowadząc tam pracę apostolską wśród prawosławnych. Zginął śmiercią męczeńską w Janowie Poleskim, zamordowany przez Kozaków. Święty jest patronem archidiecezji białostockiej oraz kolejarzy. W ikonografii przedstawiany jest w stroju jezuity, z krzyżem w dłoni i palmą męczeństwa.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry, ołtarz z dekoracją malarską i rzeźbiarską po konserwacji.
Streszczenie
Obraz św. Andrzeja Boboli został namalowany w 1953 roku przez Kazimierza Puchałę. Święty Andrzej Bobola urodził się w 1591 roku w szlacheckiej rodzinie. Studiował w Wilnie, pracował jako kaznodzieja, spowiednik i duszpasterz w więzieniach i przytuliskach. Zginął śmiercią męczeńską w Janowie Poleskim, zamordowany przez Kozaków.
Bibliografia
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
"Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 2: Archidiecezja Krakowska, dekanaty pozakrakowskie", Kraków 2015
Trajdos Tadeusz, "Opis kościoła parafialnego w Jabłonce" , „Orawa” , s. 21-24
"Jabłonka – stolica polskiej Orawy. Historia i współczesność", Nowy Targ-Jabłonka 2016
Skorupa Andrzej, "Kościoły polskiej Orawy", Kraków 1997
Inne dzieła tego autora
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Feretron malowany, dwustronny, w kształcie zbliżonym do stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście na prostopadłościennej podstawie. Wizerunki oprawione w złoconą, profilowaną ramę o wklęsłych bokach, od góry i od dołu zamkniętą łukiem nadwieszonym. Ramę ujmuje ażurowa wić roślinna szczególnie rozbudowania w dolnej partii. Podstawa feretronu jest srebrzona i złocona, rama złocona.
Na awersie wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Maria została ukazana w półpostaci, frontalnie, spoglądając na widza. Ma owalną twarz o delikatnych rysach, duże, niebieskie oczy, długi nos i niewielkie usta. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, w prawej trzyma jabłko królewskie oplecione koroną cierniową. Jest ubrana w długą, złotą suknię z wąskimi rękawami i złoty płaszcz dekorowany kwiatami spięty na dekolcie fibulą z zielonymi i czerwonymi kamieniami. Dzieciątko spogląda nieco w górę, ma okrągłą twarz. Prawą ręką czyni znak błogosławieństwa, w lewej trzyma księgę. Jest ubrane w długą, złotą suknię o wzorze podobnym do umieszczonego na płaszczu Marii. Oboje mają na głowach zamknięte korony i nimby promieniste. Głowę Marii otacza dodatkowo 11 gwiazdek. W dolnej partii obrazu napis „Feretron ten został ufundowany na pamiątkę / Maryjnego Roku Jubileuszowego /1854-1954/ / oraz na uczczenie 700 lecia Kanoni/zacji św(iętego) Stanisława B(iskupa) i M(ęczennika) / 1253-1953”. W odsłoniętych partiach ciała naturalna karnacja, tło przedstawienia jednolite, bordowe.
Na rewersie przedstawienie św. Stanisława tronującego i wskrzeszającego Piotrowina. Biskup ma głowę przechyloną w stronę prawego barku, trójkątną twarz z dużymi oczami, wąskim nosem i małymi ustami o opadających kącikach. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma pastorał. Jest ubrany w albę, czerwoną dalmatykę lamowaną złotem, ornat, humerał i rękawiczki; na głowie ma infułę, spod ubrań wydoczny jest lewy but. Widoczny jest fragment zielonego siedziska tronu. W dolnej części obrazu widoczny wskrzeszony Piotrowin, który składa przed sobą ręce i spogląda na świętego. Ma długie opadające puklami na plecy włosy i jest ubrany w jasną koszulę. Kolorystyka w partiach karnacji naturalna, tłu jednolicie złote. Z prawej strony, przy brzegu widoczny fragment napisu „Obrazy malował i ofiarował / Kazimierz […]” zasłonięty częściowo ramą.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576164f894eef3d32613d8db/WorkImage/5bbb6382ab2f34518f4f5b03/5bbb6382ab2f34518f4f5b03_blockSmall.jpg?rand=1726650090)
![Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w złotej, profilowanej ramie. Na tle schematycznie malowanych ciemnoniebieskich chmur ukazany św. Józef z Dzieciątkiem Jezus w ramionach. Święty przedstawiony do kolan, frontalnie z głową zwróconą lekko w prawo. Twarz ma owalną, o wyrazistych rysach, okoloną siwym zarostem z wąsami oraz krótkimi, lekko falowanymi włosami. Nos prosty, usta wąskie, oczy ciemnobrązowe. Święty Józef jest ubrany w fioletową tunikę przewiązaną w pasie oraz złoty płaszcz zarzucony na ramiona i plecy. Dzieciątko siedzi wyprostowane, jest zwrócone w trzech czwartych w lewo, prawą dłonią wspiera się na przedramieniu świętego, w lewej, wyciągniętej ponad głowę trzyma białą lilię. Twarz ma okrągłą, o pełnych policzkach, z małym, szerokim nosem, wąskimi ustami i jasnoniebieskimi oczami, okoloną krótkimi, jasnobrązowymi włosami, układającymi się w pukle. Dzieciątko jest ubrane w białą tunikę. Kolorystyka obrazu jasna, w prawym dolnym rogu sygnatura artystki: „J. Rymar[...]”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761634994eef3d32613bd48/WorkImage/5ded00fe83e3bd7669189ef0/5ded00fe83e3bd7669189ef0_blockSmall.jpg?rand=1726650090)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1726650090)
Jak cytować?
Maria Działo, "Św. Andrzej Bobola", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-andrzej-bobola-4