Krucyfiks

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Krucyfiks, to przedstawienie ukrzyżowanego Jezusa. Martwe ciało Zbawiciela o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze jest rozciągnięte i przybite trzema gwoździami do prostego krzyża. Widać na nim ślady męki: strużki krwi płynące po ciele, przebity bok oraz krwawiące rany. Głowa jest opuszczona na prawe ramię, oczy i usta zamknięte; na głowie zielona korona cierniowa. Chrystus ma rozpostarte ręce, stopy założone na siebie, prawa na lewej, przybite jednym gwoździem. Biodra otacza złote perizonium przewiązane z przodu z końcami rozwiewającymi się na boki. Na górnym ramieniu krzyża widnieje rozwinięty titulus z majuskułowymi literami „INRI” (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum).

Zarys problematyki artystycznej

Ukrzyżowanie, kulminacyjny moment Pasji, opisany przez każdą z czterech Ewangelii, stanowi najczęściej ukazywany temat w sztuce chrześcijańskiej. Od XI wieku nacisk kładzie się na ukazanie nie triumfu, lecz cierpienia Chrystusa – zmarłego lub umierającego – w koronie cierniowej i z opuszczoną głową, również w towarzystwie innych osób świętych. Przedstawienie zredukowane, jak w przypadku tej rzeźby, wyłącznie do postaci wiszącego na krzyżu, martwego Jezusa uwypukla jego osamotnienie w czasie męki i stanowi obowiązkowe wyposażenie każdego kościoła. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Krucyfiks skłania do refleksji nad sensem cierpienia i ofiary Jezusa, które prowadzą do odkupienia ludzkości i nad ograniczonym czasem ludzkiego życia oraz wiecznością.
Figura Ukrzyżowanego zlokalizowana w łuku tęczowym stanowi najbardziej znaczący element wyposażenia kościoła katolickiego. Historycznie rzecz ujmując, krzyż znajdował się od czasów karolińskich w połowie długości świątyni. Wiązał się ideowo z miejscem ofiary eucharystycznej. Od XII wieku w kościołach zaczęto budować lektoria – ścianki dzielące prezbiterium przeznaczone dla duchowieństwa od nawy, w której gromadzili się wierni i w ich zwieńczeniu stawiano krzyż. Wraz z zanikiem lektoriów krzyż wyniesiono aż do łuku symbolicznie dzielącego wspomniane części budowli. Inne nazwy krzyża umieszczonego w łuku tęczowym to krucyfiks triumfalny lub tęczowy. Miał on symbolicznie pośredniczyć w rozmowie wiernych z Bogiem.
Krucyfiks z Krzęcina to rzeźba dziewiętnastowieczna. Wprawdzie perizonium rozwiewa się jak w rzeźbach późnobarokowych, ale kształt ciała oraz sposób oddania muskulatury przekonują, że jest to dzieło późniejsze.
Bardzo podobny krucyfiks znajduje się w kościele pw. św. Wawrzyńca w nieodległym Radziszowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Umieszczony w łuku tęczowym kościoła w Krzęcinie krucyfiks został wykonany w XIX wieku i z uwagi na swoją lokalizację miał symbolicznie pośredniczyć w rozmowie wiernych z Bogiem.

Bibliografia