Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Skawina
Miejscowość
Krzęcin
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
krucyfiks
Miejsce przechowywania
łuk tęczowy
Identyfikator
DZIELO/03031
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – około 160 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Krucyfiks, to przedstawienie ukrzyżowanego Jezusa. Martwe ciało Zbawiciela o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze jest rozciągnięte i przybite trzema gwoździami do prostego krzyża. Widać na nim ślady męki: strużki krwi płynące po ciele, przebity bok oraz krwawiące rany. Głowa jest opuszczona na prawe ramię, oczy i usta zamknięte; na głowie zielona korona cierniowa. Chrystus ma rozpostarte ręce, stopy założone na siebie, prawa na lewej, przybite jednym gwoździem. Biodra otacza złote perizonium przewiązane z przodu z końcami rozwiewającymi się na boki. Na górnym ramieniu krzyża widnieje rozwinięty titulus z majuskułowymi literami „INRI” (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum).

Zarys problematyki artystycznej

Ukrzyżowanie, kulminacyjny moment Pasji, opisany przez każdą z czterech Ewangelii, stanowi najczęściej ukazywany temat w sztuce chrześcijańskiej. Od XI wieku nacisk kładzie się na ukazanie nie triumfu, lecz cierpienia Chrystusa – zmarłego lub umierającego – w koronie cierniowej i z opuszczoną głową, również w towarzystwie innych osób świętych. Przedstawienie zredukowane, jak w przypadku tej rzeźby, wyłącznie do postaci wiszącego na krzyżu, martwego Jezusa uwypukla jego osamotnienie w czasie męki i stanowi obowiązkowe wyposażenie każdego kościoła. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Krucyfiks skłania do refleksji nad sensem cierpienia i ofiary Jezusa, które prowadzą do odkupienia ludzkości i nad ograniczonym czasem ludzkiego życia oraz wiecznością.
Figura Ukrzyżowanego zlokalizowana w łuku tęczowym stanowi najbardziej znaczący element wyposażenia kościoła katolickiego. Historycznie rzecz ujmując, krzyż znajdował się od czasów karolińskich w połowie długości świątyni. Wiązał się ideowo z miejscem ofiary eucharystycznej. Od XII wieku w kościołach zaczęto budować lektoria – ścianki dzielące prezbiterium przeznaczone dla duchowieństwa od nawy, w której gromadzili się wierni i w ich zwieńczeniu stawiano krzyż. Wraz z zanikiem lektoriów krzyż wyniesiono aż do łuku symbolicznie dzielącego wspomniane części budowli. Inne nazwy krzyża umieszczonego w łuku tęczowym to krucyfiks triumfalny lub tęczowy. Miał on symbolicznie pośredniczyć w rozmowie wiernych z Bogiem.
Krucyfiks z Krzęcina to rzeźba dziewiętnastowieczna. Wprawdzie perizonium rozwiewa się jak w rzeźbach późnobarokowych, ale kształt ciała oraz sposób oddania muskulatury przekonują, że jest to dzieło późniejsze.
Bardzo podobny krucyfiks znajduje się w kościele pw. św. Wawrzyńca w nieodległym Radziszowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Umieszczony w łuku tęczowym kościoła w Krzęcinie krucyfiks został wykonany w XIX wieku i z uwagi na swoją lokalizację miał symbolicznie pośredniczyć w rozmowie wiernych z Bogiem.

Bibliografia

Brandmair Kathrin, "Kruzifixe und Kreuzigungsgruppen aus dem Bereich der „Donauschule”", Petersberg 2015
Chrzanowski Tadeusz, "Krzyż w dziejach ludzkości" , [w:] "opoka.org.pl"
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Dziubecki Tomasz , "Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce", Warszawa 1996

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-50

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności