Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Stanisław

Dzieje zabytku

Feretron został wykonany w 1953 roku.

Opis

Feretron malowany, dwustronny, w kształcie zbliżonym do stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście na prostopadłościennej podstawie. Wizerunki oprawione w złoconą, profilowaną ramę o wklęsłych bokach, od góry i od dołu zamkniętą łukiem nadwieszonym. Ramę ujmuje ażurowa wić roślinna szczególnie rozbudowania w dolnej partii. Podstawa feretronu jest srebrzona i złocona, rama złocona.
Na awersie wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Maria została ukazana w półpostaci, frontalnie, spoglądając na widza. Ma owalną twarz o delikatnych rysach, duże, niebieskie oczy, długi nos i niewielkie usta. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, w prawej trzyma jabłko królewskie oplecione koroną cierniową. Jest ubrana w długą, złotą suknię z wąskimi rękawami i złoty płaszcz dekorowany kwiatami spięty na dekolcie fibulą z zielonymi i czerwonymi kamieniami. Dzieciątko spogląda nieco w górę, ma okrągłą twarz. Prawą ręką czyni znak błogosławieństwa, w lewej trzyma księgę. Jest ubrane w długą, złotą suknię o wzorze podobnym do umieszczonego na płaszczu Marii. Oboje mają na głowach zamknięte korony i nimby promieniste. Głowę Marii otacza dodatkowo 11 gwiazdek. W dolnej partii obrazu napis „Feretron ten został ufundowany na pamiątkę / Maryjnego Roku Jubileuszowego /1854-1954/ / oraz na uczczenie 700 lecia Kanoni/zacji św(iętego) Stanisława B(iskupa) i M(ęczennika) / 1253-1953”. W odsłoniętych partiach ciała naturalna karnacja, tło przedstawienia jednolite, bordowe.
Na rewersie przedstawienie św. Stanisława tronującego i wskrzeszającego Piotrowina. Biskup ma głowę przechyloną w stronę prawego barku, trójkątną twarz z dużymi oczami, wąskim nosem i małymi ustami o opadających kącikach. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma pastorał. Jest ubrany w albę, czerwoną dalmatykę lamowaną złotem, ornat, humerał i rękawiczki; na głowie ma infułę, spod ubrań wydoczny jest lewy but. Widoczny jest fragment zielonego siedziska tronu. W dolnej części obrazu widoczny wskrzeszony Piotrowin, który składa przed sobą ręce i spogląda na świętego. Ma długie opadające puklami na plecy włosy i jest ubrany w jasną koszulę. Kolorystyka w partiach karnacji naturalna, tłu jednolicie złote. Z prawej strony, przy brzegu widoczny fragment napisu „Obrazy malował i ofiarował / Kazimierz […]” zasłonięty częściowo ramą.

Zarys problematyki artystycznej

Feretron (łac. feretrum) służył w starożytności do obnoszenia posągów bóstw podczas procesji triumfalnych; podobną funkcję ma obecnie w kościele katolickim podczas uroczystych procesji. Jest to przenośny, obustronny obraz lub rzeźba na podstawie, w którą wsuwa się drążki. Feretron Świątnicki został wykonany w 1954 roku i wizerunkami upamiętania podwójną rocznice: Maryjny Rok Jubileuszowy oraz 700-lecie kanonizacji św. Stanisława.
Namalowana na awersie Matka Boska powtarza wizerunek z lewego ołtarza bocznego, ukazany na rewersie św. Stanisław wskrzeszający Piotrowina nawiązuje do wezwania kościoła i jest kopią obrazu znajdującego się w zwieńczeniu prawego ołtarza bocznego. Oba wyobrażenia biskupa ikonograficznie oparte są na wizerunku św. Stanisława z galerii portretów biskupów krakowskich znajdującej się na krużgankach i w pomieszczeniach zakonu franciszkanów w Krakowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne ślady po drewnojadach i ubytki powierzchni malarskiej.

Streszczenie

Feretron Świątnicki został wykonany w 1954 roku i wizerunkami upamiętania podwójną rocznice: Maryjny Rok Jubileuszowy oraz 700-lecie kanonizacji św. Stanisława. Malowane przedstawienia powtarzają obrazy znajdujące się w bocznych ołtarzach.

Bibliografia