Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na szerokim trzonie dekorowanym pionowymi żłobieniami. Powyżej wąski, gładki pas, nad którym misa o średnicy mniejszej niż trzon.

Chrzcielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Skawina
Miejscowość
Krzęcin
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
piaskowiec
Identyfikator
DZIELO/03033
Kategoria
chrzcielnica
Ilość
1
Czas powstania
XVI wiek (?)
Technika i materiał
kamień, techniki kamieniarskie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Chrzcielnica na szerokim trzonie dekorowanym pionowymi żłobieniami. Powyżej wąski, gładki pas, nad którym misa o średnicy mniejszej niż trzon.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica jest to ustawiony w kościele zbiornik na święconą wodę używaną podczas sakramentu chrztu. Od XII wieku na terenie Europy najpowszechniej spotykana jest chrzcielnica o kształcie kielichowym, sporządzana z kamienia, drewna lub metalu. Stylistycznie odpowiada sztuce okresu, w którym została wykonana. Chrzcielnica kościoła w Krzęcinie została wyrzeźbiona w piaskowcu, nie jest używana, ale jeszcze do niedawna służyła za naczynie na wodę święconą.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły, ubytki, zatarcia oraz uszkodzenia powierzchni.

Streszczenie

Wykonana z piaskowca, szesnastowieczna chrzcielnica nie jest już używana, ale jeszcze do niedawna służyła za naczynie na wodę święconą.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, złożona z kosza i schodów z balustradą, zaplecka i baldachimu ze zwieńczeniem. Kosz na planie kwadratu z wypukłą ścianą frontową, ujęty jednym pilastrem przy ścianie bocznej. Na ścianach płyciny o wykroju kwadratu z wklęsłymi narożami, wewnątrz rozety. Kosz zakończony profilowanym gzymsem, od dołu otoczony pasem z dekoracją w formie nacięć. Spięty u dołu szyszką z fryzem zdobionym czterema wolutami oraz pierścieniem z dekoracją w formie łezek. Od wschodu schody jednobiegowe z balustradą zdobioną płycinami z rozetami oraz profilowaną poręczą. Pulpit w kształcie kwadratu zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym. Zaplecek w formie stojącego prostokąta, ujęty uszami utworzonymi z ornamentu rocaille’owego połączonego z wicią i rozetami, z umieszczonymi w strukturze płaskorzeźbami postaci w niszach zamkniętych łukiem półokrągłym i wypełnionych muszlą; po lewej Jezus z barankiem, po prawej św. Kazimierz (?). Pośrodku pole obrazowe o wykroju stojącego prostokąta z wklęsłymi narożami, w nim obraz Chrystusa Dobrego Pasterza. Baldachim w formie prostokąta zamkniętego od zewnętrznej strony łukiem odcinkowym nadwieszonym; podniebie malowane na niebiesko, pośrodku pole obrazowe w formie rombu, wypełnione przedstawieniem gołębicy Ducha Świętego. Ponad baldachimem duża gloria promienista, w centrum której wizerunek Oka Opatrzności.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Kościół drewniany, orientowany, z dwuczęściowym korpusem: od wschodu jednonawowym, od zachodu trójnawowym; z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym zakrystia od północy, z przybudówką od południa i dwiema wieżami od zachodu. Od wschodu chór muzyczny wbudowany pomiędzy wieże. Kościół wzniesiono w konstrukcji zrębowej, wieże w słupowo-ramowej, ściany oszalowane pionowym listwowaniem. Ściany prezbiterium i wschodniej części korpusu podzielone pseudokolumnami, zachodnia część podzielona kolumnami dźwigającymi architraw. Prezbiterium oddziela półokrągły łuk tęczowy; wschodnią i zachodnią część nawy łuk spłaszczony. Wschodnią część nawy oraz nawy boczne części zachodniej przekrywa płaski strop, zachodnią pozorne sklepienie zwierciadlane. Ściany oraz stropy pokryte polichromią figuralną, ornamentalną oraz roślinną: w prezbiterium namalowano wizerunek Ukrzyżowanego Chrystusa, przed łukiem tęczowym Matkę Boską w otoczeniu tajemnic różańcowych. Strop nawy imituje gwiaździste niebo. Posadzka kamienna. Wejście główne od zachodu, dwoje drzwi spod wież, kolejne od południa, przez przedsionek (babiniec), do zakrystii prowadzi portal zamknięty łukiem nadwieszonym. Cztery okna w prezbiterium o wykroju prostokątnym zamkniętym łukiem nadwieszonym, cztery we wschodniej części nawy o takim samym kształcie, cztery w zachodniej części zamknięte podwójnym łukiem kotarowym, dwa w zakrystii, południowej przybudówce, po dwa wysokie, wąskie okna w wieżach. Fasada dwuwieżowa, trójosiowa, trójkondygnacyjna. Przed wejściem kruchta zwieńczona dachem dwuspadowym, do której prowadzą dwuskrzydłowe drzwi w kształcie prostokątów, ściany boczne przeprute oknami. Powyżej dwie gładkie kondygnacje przedzielone dachem pulpitowym. Wieże trójkondygnacyjne, w dolnej kondygnacji drzwi, w wyższej okna w kształcie stojących prostokątów zamkniętych łukiem ostrym z wyciętym od dołu fragmentem pięcioliścia, powyżej ażurowa koronka. Ostatnią kondygnację tworzy izbica z nadwieszonym gankiem zamkniętym łukami spłaszczonymi. Od zewnątrz wyraźny podział na bryły, ściany gładkie. Każdą część przykrywa gontowy dach dwuspadowy, wspólny dla prezbiterium i starszej części, osobny dla nowszej części nawy; wieże nakryte hełmami namiotowymi, na kalenicy nawy baniasta wieżyczka na sygnaturkę z latarnią.
kościół
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Zdjęcie nr 1: Wizerunek Chrystusa przybitego trzema gwoździami do krzyża łacińskiego. Ciało wyprostowane, ręce rozciągnięte do boku, nogi delikatnie ugięte w kolanach, prawe powyżej lewego. Głowa opada na prawy bark. Jezus ma owalną twarz, usta i oczy zamknięte, nos prosty, brwi opadające w dół; okala ją dzieląca się w pukle broda oraz zwijające się w fale włosy opadające na plecy i barki. Na głowie korona cierniowa. Na prawym boku związane złote perizonium, którego końce opadają kaskadowo w dół, sięgając wysokości kolan. Z miejsc przebić gwoździami oraz z rany w boku sączy się krew. Krzyż gładki, na górnej belce titulus w formie zwoju z literami „IN/RI”. W tle trybowana złota blacha, na niej w dolnej części panorama Jerozolimy, w górnej kratownica z rozetkami na przecięciach. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, krzyż ciemnobrązowy.
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Krucyfiks, to przedstawienie ukrzyżowanego Jezusa. Martwe ciało Zbawiciela o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze jest rozciągnięte i przybite trzema gwoździami do prostego krzyża. Widać na nim ślady męki: strużki krwi płynące po ciele, przebity bok oraz krwawiące rany. Głowa jest opuszczona na prawe ramię, oczy i usta zamknięte; na głowie zielona korona cierniowa. Chrystus ma rozpostarte ręce, stopy założone na siebie, prawa na lewej, przybite jednym gwoździem. Biodra otacza złote perizonium przewiązane z przodu z końcami rozwiewającymi się na boki. Na górnym ramieniu krzyża widnieje rozwinięty titulus z majuskułowymi literami „INRI” (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum).
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Marii ujętej w półfigurze, zwróconej nieznacznie w lewo, z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce. Maria lewą ręką wskazuje na Jezusa, prawą podtrzymuje jego nogi, patrzy na widza. Ma owalną twarz, brązowe oczy, wąski nos i małe, wydatne usta. Dzieciątko patrzy na Matkę, prawą ręką czyni gest błogosławieństwa, lewą przytrzymuje zamkniętą księgę. Ma owalną twarz, prosty nos i wąskie usta oraz krótkie, brązowe włosy. Karnacja obu postaci jest ciemna, światłocień delikatny. Resztę obrazu przykrywają srebrne, złocone sukienki oraz tło. Maria ubrana jest w srebrną suknię oraz złoty, przykrywający głowę płaszcz dekorowany rozwiniętymi kwiatami, spięty pod szyją. Dzieciątko ma na sobie długą, złotą, przewiązaną w pasie sukienkę. Oboje mają na głowach zamknięte korony. Tło dekorowane kratką, na przecięciu listewek rozetki. Obraz ujęty złotą ramą zdobioną wicią roślinną i rocaille’em.
obraz
Matka Boska z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem półokrągłym z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej. Większość kompozycji zajmuje Matka Boska tronująca na srebrnych chmurach, podtrzymująca obiema rękami Dzieciątko Jezus. Maria ma owalną twarz o łagodnym wyrazie, niebieskie oczy, wąski nos oraz niewielkie, czerwone usta, a na policzkach delikatne rumieńce. Ona, oraz pozostałe postacie sceny mają aplikowane sukienki. Maria jest ubrana w złotą suknię i srebrny welon, szaty marszczą się drobnymi, równoległymi fałdami, które układają się w różnych kierunkach. Dzieciątko stoi na srebrnej poduszce leżącej na kolanach Matki, obie ręce wyciąga w stronę klęczącego poniżej św. Dominika, prawą podaje mu aplikowany różaniec. Jezus ma owalną twarz z zaokrąglonymi policzkami, mały nos i różowe usta. Głowę okalają mu krótkie, kręcone, brązowe włosy. Jest ubrany w krótką, złotą sukienkę. Obie postacie mają na głowach korony zamknięte, wokół nich umieszczono 12 gwiazdek. Z lewej strony kompozycji u dołu klęczy św. Dominik. Prawą rękę wyciąga w stronę różańca, głowę unosi do góry, patrzy na scenę przed sobą. Ma długi, prosty nos, krótką brodę oraz wąsy, na głowie wyciętą tonsurę. Jest ubrany w habit, który również marszczy się drobnymi fałdami. Ponad nim, przy brzegu kompozycji są dwie uskrzydlone główki anielskie. Tło stanowią żółte obłoki. Obraz otacza złota, profilowana rama.
obraz
Matka Boska Różańcowa

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Na niskiej prostopadłościennej podstawie, niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na trzonie ryty kartusz z godłem herbu Zadora pod kapeluszem z sześcioma chwostami po każdej ze stron, w trzech rzędach. Pokrywa w formie korony zamkniętej, z sześcioma kabłąkami złączonymi kulą i krzyżem; obręcz i kabłąki z malowanymi rautami i kaboszonami imitującymi kamienie jubilerskie. Wewnątrz korony grupa rzeźbiarska: Chrystus w Jordanie, z rękoma w geście modlitwy i św. Jan Chrzciciel polewający wodą głowę Jezusa.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica gotycka w kształcie kielicha. Posiada kolistą stopę, która przechodzi w stożkowato zwężającą się tuleję z wydatnym wałkiem w połowie wysokości. Czara dołem lekko zaokrąglona, rozchylająca się ku górze. Płaszcz dekorowany u dołu i poniżej górnej krawędzi wąskimi pasami z minuskułowymi napisami, przedzielone motywem lilii: MARIA ROSA ROT HIS UNS, ANNO DOMINI 1462. Pomiędzy nimi rozmieszczone są na obwodzie cztery plakietki przedstawiające trójpostaciową Grupę Ukrzyżowania oraz frontalny wizerunek księcia zatorskiego Wacława w całej postaci. W prawej ręce trzyma włócznię, lewą dłoń opiera na tarczy z orłem. Twarz okala broda zakończona w szpic oraz długie i sfalowane włosy. Głowę wieńczy niewysoka książęca mitra. Ubrany jest w długi płaszcz narzucony na późnogotycka zbroję. Drewniana pokrywa chrzcielnicy została dodana wtórnie.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica kielichowa, ustawiona na dużej podstawie na rzucie ściętego koła oraz na prostopadłościennym cokole na rzucie kwadratu. Trzon wklęsło-wypukły z uskokiem u spodu; nodus gruszkowaty, dekorowany czterema lwimi głowami trzymającymi w paszczach festony z podwieszonej tkaniny. Czara w formie bardzo spłaszczonej półkuli z wywiniętą i profilowaną krawędzią; dekorowana uskrzydlonymi główkami anielskimi na przemian z kokardami z podwieszonymi festonami z tkaniny. Pokrywa w formie baldachimu na rzucie sześcioboku, wypiętrzona, zwieńczona krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnicą ustawiona na niskiej podstawie na planie kwadratu. Płaszcz stopy na planie ośmioboku, zwężający się ku górze, zamknięty profilowanym, ośmiobocznym pierścieniem. Trzon o przekroju ośmiobocznym. Czara o przekroju ośmiobocznym, wypukła, z wywiniętym brzegiem, w dolnej części dekorowana imitacją puklowania.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica usytuowana na postumencie na rzucie półkolistym i schodkowej, kwadratowej płycie. Jej trzon w typie gruszkowym dźwiga puklowaną, półkulistą czarę z profilowanym, ćwierćkolistym w przekroju wylewem. Pokrywa drewniana, bogato profilowana, malowana na czarno, zwieńczona złoconą kulą z krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Chrzcielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrzcielnica-14

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności