Św. Marek Ewangelista

Dzieje zabytku

Figura św. Marka powstała zapewne w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Według notatek proboszcza Józefa Świstka (1926-1928) nastawa z rzeźbami została sprowadzona do nowo wybudowanego kościoła w Piekielniku przez poprzedniego proboszcza Józefa Szmolko w latach 1882-1884. Nie ma pewności co do informacji pochodzącej z powyższego zapisu, jakoby ołtarz miał być przywieziony z Lipnicy Wielkiej.

Opis

Święty ukazany frontalnie, z głową skierowaną w prawo, w kontrapoście, z ugiętymi rękami wyciągniętymi przed siebie. Twarz ma pociągłą, o małych oczach, ściągniętych brwiach, dużym nosie, szerokich ustach, okoloną falowaną, długą brodą i krótkimi, ciemnymi włosami. Ubrany jest w niebieską tunikę z kołnierzykiem, przepasaną srebrzoną szarfą oraz złocony płaszcz z czerwoną podszewką zarzucony na lewe ramię i otaczający postać w partii bioder. Przy prawej nodze świętego lew. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figury apostołów ze zwieńczenia ołtarza bocznego różnią się pod względem formalnym od rzeźb królów węgierskich umiejscowionych na poziomie pierwszej kondygnacji. Charakteryzuje je znamienny typ twarzy ze ściągniętymi brwiami. Figury są statyczne, blokowe, z rękami przyciśniętymi do korpusu, pozbawione ekspresji. Tkanina modelowana jest w sposób uproszczony. W dotychczasowej literaturze figurę identyfikowano jako św. Hieronima, przez wzgląd na towarzyszącego mu lwa. Jakkolwiek ten święty ukazywany był zawsze w stroju pokutnika lub kardynała, a nie w tunice i płaszczu, jak w omawianym dziele. Z dużym prawdopodobieństwem figurę można rozpoznać jako św. Marka, czemu odpowiada jego strój i atrybut. Święty Marek był uczniem św. Piotra i św. Pawła, towarzyszył im w podróżach misyjnych. Był autorem Ewangelii, którą napisał według nauk św. Piotra. W ikonografii ukazywany jest najczęściej z postacią lwa. Ten sposób przedstawiania świętego przyjął się dzięki nawiązaniu do wizji istot apokaliptycznych proroka Ezechiela (Ez 1, 10), których postacie utożsamiane były z ewangelistami. Jednocześnie św. Hieronim przypisał tym czterem świętym atrybuty w oparciu o pierwsze rozdziały ich Ewangelii, w tym św. Markowi lwa, gdyż rozpoczął swoje dzieło od pobytu św. Jana Chrzciciela na pustkowiu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Liczne odprystki i przetarcia polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Figura św. Marka powstała zapewne w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Według notatek proboszcza Józefa Świstka (1926-1928) nastawa z rzeźbami została sprowadzona do nowo wybudowanego kościoła w Piekielniku przez poprzedniego proboszcza Józefa Szmolko w latach 1882-1884 z Lipnicy Wielkiej. W dotychczasowej literaturze figurę błędnie identyfikowano jako św. Hieronima. Rzeźba przedstawia św. Marka Ewangelistę, którego symbolem jest lew.

Bibliografia