Św. Marek
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Centrum
Parafia
Św. Marka
Miejsce przechowywania
ołtarz św. Anakleta
Identyfikator
DZIELO/25030
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
czwarta ćwierć XVIII wieku (przed 1795)
Technika i materiał
olej na desce
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy –
175
Szerokość bez ramy –
95
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Dzieje zabytku
Obraz przedstawiający św. Marka został namalowany prawdopodobnie w czwartej ćwierci XVIII wieku (przed 1795 rokiem). Być może jego autorem jest Kazimierz Mołodziński.
Opis
Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Marka ukazanego w pozycji siedzącej, przy stoliku, piszącego w księdze. Święty zwrócony w trzech czwartych w prawo, z głową przechyloną na prawe ramię, lewą ręka pisze piórem, prawą unosi w geście błogosławieństwa. Twarz ma pociągłą, szczupłą, o wysokim czole, dużych oczach, prostym nosie i pełnych ustach. Ma długie i siwe włosy oraz brodę. Ubrany jest w niebieską tunikę oraz czerwony płaszcz zawinięty wokół ramion i opadający po bokach postaci. Na stole przed świętym leżą i stoją księgi, o które oparta jest otwarta księga, w której pisze ewangelista, obok kałamarz z piórem. W prawym dolnym rogu obrazu jasnobrązowy lew. Tło brązowe, wypełnione brunatnymi obłokami, w górnej części dzieła trzy uskrzydlone główki anielskie. Obraz ujęty złoconą, profilowaną ramą dekorowaną kwiatami i racaille'm.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Bibliografia
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, cz. 3: Kościoły i klasztory śródmieścia, z. 2", Warszawa 1978
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Nastawa architektoniczna, jednokondygnacyjna, jednoosiowa ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Antepedium w kształcie leżącego prostokąta, ujęte profilowaną, polichromowaną, złoconą i srebrzoną ramą z ornamentyką roślinną. Pole wypełnione czerwoną tkaniną z haftem z gorejącym sercem oplecionym koroną cierniową pośrodku, flankowanym parą przeciwstawnie ustawionych gałązek białej lilii. Tabernakulum w kształcie prostopadłościennej skrzynki na niskim cokole, z lekko wypukłą ścianką przednią, flankowaną parą pilastrów z przylegającymi do nich półkolumienkami wspierającymi wyłamujący się ponad nimi gzyms, lekko wypukły w środkowej partii. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, ujęte profilowaną i złoconą ramą, zdobione grawerowanym, złoconym i srebrzonym przedstawieniem krzyża łacińskiego z wiązkami promieni wychodzących z miejsca przecięcia ramion oraz monogramem IHS. Nastawa ustawiona na zdwojonym, uskokowym cokole, ujęta parą filarów na rzucie kwadratu i stojącą na ich tle parą kolumn o gładkich trzonach i akantowo-wolutowych kapitelach, wspierających wyłamujące się ponad nimi, skośnie ustawione, przerwane belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem. Zwieńczenie w formie kartusza o faliście ukształtowanych bokach, zamknięte przerwanym gzymsem w kształcie łuku wklęsło-wypukłego, flankowane przerwanym przyczółkiem ukształtowanym wolutowo, zakończone rocaille'ami. Pole środkowe retabulum w dolnej i górnej partii zdobione ornamentyką rocaille'ową oraz motywem gałązek różanych. W polu głównym nastawy obraz Ecce Homo, a w zwieńczeniu obraz św. Jana Nepomucena. Struktura polichromowana w kolorze czerwieni i czerni, detal architektoniczny i ornamentyka złocone oraz srebrzone. Według dokumentacji konserwatorskiej z 2014 roku na trzonie kolumny znajduje się napis „[...] Pozłotnicy, i z Warszawy emigrant”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a3aba8ce537782b344f0e2b/WorkImage/5cf66a6f58da3b3c685bd6c4/5cf66a6f58da3b3c685bd6c4_blockSmall.jpg?rand=1701859789)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1701859789)
![Zdjęcie nr 1: Balustrada ganku obiegająca ścianę zachodnią, północną i południową z malowanymi scenami Litanii Loretańskiej umieszczonymi w płycinach o różnorodnych kształtach, przeważnie stojącego prostokąta z modyfikacjami: o ściętych narożach, zamkniętych półkoliście, zamkniętych uszakami lub innych. Poszczególne osie wydzielone są pilastrami hermowymi, wspartymi na bazach i niskich cokołach. Podpory podtrzymują imposty zdobione rombami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. Pod oraz ponad obrazami umieszczone są złocone napisy. Balustrada ujęta jest od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, ozdobionymi kaboszonami i rautami. Struktura jest polichromowana na czarno, pilastry i detale na czerwono, ornamentyka i profilowania złocone oraz srebrzone. Poszczególne sceny opatrzone są napisami:
Na ścianie południowej, od lewej:
1. „S. VIRGO VIRGINVM, OR(A PRO NOBIS)”, „PANNO NAD PANNAMI, MODL(SIĘ ZA NAMI)”
2. „MATTER VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO ŻYJĄCYCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „MATER PVLCHRAE DILECTIONIS, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO JEZVSOWEJ MIŁOSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „MATER SANCTAE SPEI, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO S. NADZIEJI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „MATER HONORIFICATA, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO PRZESŁAWNA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „LIGNVUM VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DRZEWO ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „VENA VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „STRVMIENIV ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „NAVIS INSTITORIS ETC, OR(A PRO NOBIS)”, „OKĘCIE CHLEB ŻŸWŸ NIOSACŸ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „FAVVS DISTILANS, OR(A PRO NOBIS)”, „SŁODKOŚCI PŁŸNACA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „FONS SIGNATVS, OR(A PRO NOBIS)”, „ZDROJV ZAPIECZĘTOWANY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PVTEVS AQVARVM VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „STVDNICO WOD ŻŸWŸCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „TORRENS MELLIS ET BVTYRI, OR(A PRO NOBIS)”, „POTOKV Z MIŁOSCIA CIEKACY: M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „DOMVS SAPIENTIAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DOMIE MADROSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „SPECVLM SINE MACVLA, OR(A PRO NOBIS)”, „ZWIERCIADŁO BEZ ZMAZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie zachodniej, od lewej:
1. „THRONVS SALAMONIC, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON SALOMONA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „MVLIER AMICTA SOLE, OR(A PRO NOBIS)”, „NIEWIASTA W SŁONCE ODZIANA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „PVLCHRA VT LVNA, OR(A PRO NOBIS)”, „PIEKNA JAK KSIEŻYC, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „ELECTA VT SOL, OR(A PRO NOBIS)”, „WYBRANA JAK SŁOŃCE, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „HONORIFICENTIA POPVLI NOSTRI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEDMIOT CZCI NARODU NASZEGO”
6. „VIRGA MOYSIS, OR(A PRO NOBIS)”, „LASKA MOJŻESZOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „CIVITAS REFVGII, OR(A PRO NOBIS)”, „MIASTO UCIECZKI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „CLYPEVS OMNIB, IN TE SPERATIB, OR(A PRO NOBIS)”, „TARCZA WSZYSTKICH TOBIE UFAJ[ĄCY]M”
9. „TVRRIS EBVRNEA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO Z KOSCI SŁONIOWEJ M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie północnej, od lewej:
1. „TVRRIS DAVIDICA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO DAWIDOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „PARADISVS VOLVPTATIS, OR(A PRO NOBIS)”, „RAJU ROZKOSZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „DESIDERIVM COLLIVEM ETERNORV, OR(A PRO NOBIS)”, „PRAGNIENIE PAGÓRKÓW WIECZny do, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „LILIVM INTER SPINAS, OR(A PRO NOBIS)”, „LILIA MIĘDZY CIERNIAMI”
5. „RVBVS ARDENS INCONBVSTVS, OR(A PRO NOBIS)”, „KRZAK OGNISTY CIERNIowy, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „THALAMVS SPONSI, OR(A PRO NOBIS)”, „KOMNATA OBLUBIEŃCÓW, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „TABERNACVLVM FOEDERIS, OR(A PRO NOBIS)”, „NAMIOT PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „AVRORA CONSVRGENS, OR(A PRO NOBIS)”, „JUTRZENKA WSCHODZĄCA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „SANCTVARIVM DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „SANKTUARIUM BOGA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „ARCA TESTAMENTI, OR(A PRO NOBIS)”, „ARKA PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PROPITIATORIVM ALTISSIMI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEBŁAGANIE PRZEDWIECZNEGO, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „GLORIA IERVSALEM, OR(A PRO NOBIS)”, „CHWAŁA JERUSALEM, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „SOLVM GLORIA DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON CHWAŁY BOŻEJ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „REGINA CAELI, OR(A PRO NOBIS)”, „KRÓLOWA NIEBA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59a3f97fed050f099cb97de9/WorkImage/5b44798b70d08872201b7e0c/5b44798b70d08872201b7e0c_home.jpg?rand=1701859789)
Jak cytować?
Paulina Kluz, "Św. Marek", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-marek-3