Św. Marek

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Krempachy
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Marcina Apostoła
Tagi
rzeźba XVIII wieku Spisz św. Marek
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny poludniowy
Identyfikator
DZIELO/02990
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Spisz
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 112 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba figuralna ołtarza (oprócz rzeźby Najświętszego Serca Pana Jezusa) powstała w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Rzeźba św. Marka ścięta z tyłu, ustawiona na niskim półokrągłym cokole. Figura ukazana w delikatnym kontrapoście z prawą nogą ugiętą w kolanie i wysuniętą do przodu, z prawą ręką uniesioną wysoko, a lewą ugiętą w łokciu i opuszczoną w dół, dłonie masywne. Święty ma głowę zwróconą ku górze i przechyloną delikatnie w lewo. Twarz podłużna, okolona długą i bujną brodą oraz średniej długości włosami opadającymi na plecy i zasłaniającymi uszy; nos długi i wąski, usta otwarte, oczy skierowane ku górze. Święty ubrany jest w niebieską suknię z długimi rękawami, przepasaną w talii oraz zarzucony na lewe ramię złoty płaszcz z czerwoną podszewką, opadający na plecy, z jedną połą upiętą na brzuchu. Tkanina sztywna, drapowana w grube fałdy. U stóp świętego głowa lwa. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, płaszcz złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych informujących o wykonawcach, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Marka oraz pozostałych figur ukazujących ewangelistów z ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz ołtarza Matki Boskiej z Lourdes przywodzą na myśl warsztat spiskiego rzeźbiarza, który wykonał część dekoracji rzeźbiarskiej w kościołach we Frydmanie i w Jurgowie. Rozważania te wymagają jednak dalszych badań. Święty Marek był bratem ciotecznym św. Barnaby. Towarzyszył św. Pawłowi i św. Barnabie w podróżach misyjnych. Nie był uczniem Chrystusa, a Ewangelię napisał na podstawie nauk św. Piotra Apostoła. Według tradycji poniósł męczeńską śmierć jako biskup Aleksandrii około 74 roku. U stóp rzeźby znajduje się lew – jedno ze zwierząt ewangelicznych, które jest atrybutem przypisywanym św. Markowi.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych informujących o wykonawcach, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Rzeźba powstała w drugiej połowie XVIII wieku i przedstawia św. Marka, który był bratem ciotecznym św. Barnaby. Święty Marek towarzyszył św. Pawłowi i św. Barnabie w podróżach misyjnych. Nie był uczniem Chrystusa, a Ewangelię napisał na podstawie nauk św. Piotra apostoła. Według tradycji poniósł męczeńską śmierć jako biskup Aleksandrii około 74 roku.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Krempachy. Kościoły św. Marcina i św. Walentego", Kraków 2015
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Apostoł Stanisław, "Szlak Gotycki. Nowy Targ-Kieżmark-Nowy Targ", Nowy Targ 2003
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Skorupa Andrzej, "Sztuki plastyczne doby baroku na Polskim Spiszu, cz. 1: Rzeźba" , „Almanach Nowotarski” , s. 107-124

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Marek", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-marek-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności