Św. Joachim

Dzieje zabytku

Ołtarz razem z figurami został wykonany najpewniej w latach siedemdziesiątych XVIII wieku przez warsztat Korneckich do kościoła Cystersów w Mogile. Pierwotnie był pod wezwaniem św. Antoniego. W 1948 roku został przeniesiony do kościoła Saletynów pw. św. Norberta przy ulicy Wiślnej w Krakowie. Nastawa została wówczas zredukowana o dwie osie boczne pierwszej kondygnacji i znajdujące się w ich partiach figury Zachariasza i św. Joachima. W 1998 roku świątynię przy ulicy Wiślnej przekazano jej dawnym właścicielom – wspólnocie grekokatolików, którzy przenieśli się do niej w 2001 roku. W związku z tym konserwator archidiecezjalny wydał decyzję o przeniesieniu ołtarza głównego do budowanego w latach 2001-2006 nowego kościoła w Tokarni. Ołtarz przekazano w 2006 roku. Nastawa i figury przeszły wówczas gruntowną konserwację. Ołtarz został odbudowany w całości razem z osiami bocznymi i ponownie ustawionymi w ich partii figurami.

Opis

Rzeźba drążona z tyłu, ustawiona na niskiej podstawie. Figura ukazana frontalnie, z lekko uniesioną głową skierowaną w prawo. W lewej, wysuniętej w bok ręce trzyma szuflę pasterską, prawą podtrzymuje z przodu połę płaszcza. Twarz ma pociągła, o starczych rysach, migdałowatych, blisko siebie osadzonych oczach, rozchylonych ustach, okoloną gęstą, długą i kręconą brodą oraz krótkimi włosami rzeźbionymi w pojedyncze pukle. Joachim ubrany jest w długą, białą tunikę ze złoconą lamówką oraz biały płaszcz ze złoconą lamówką zawieszony na prawym ramieniu, otaczający postać, z połą podtrzymywaną z przodu. Ciało polichromowane naturalistycznie.

Zarys problematyki artystycznej

W ikonografii św. Joachim przedstawiany był jako dojrzały mężczyzna lub starzec, gdyż zgodnie z tradycją będąc już w podeszłym wieku, wyprosił dzięki modlitwie i postom na pustkowiu dziecko, którym była Maria. Zazwyczaj występuje w towarzystwie swojej małżonki – św. Anny. Często jego atrybutem jest szufla pasterska.
Ołtarz główny razem z czterema figurami świętych najpewniej wykonał warsztat Korneckich. Struktura ołtarza oraz cechy formalne figur znajdują analogie w jego wcześniejszych dziełach. Omawiana rzeźba św. Joachima odpowiada typowi fizjonomicznemu starszego mężczyzny z długą brodą, który bardzo często występował w figurach tworzonych w warsztacie Korneckich, przykładowo w kościołach w Bochni czy w Zakliczynie. Natomiast układ ciała z podtrzymywaną przez jedną rękę połą płaszcza z przodu postaci, a drugą wyciągniętą w bok, pojawia się parokrotnie w rzeźbach św. Piotra oraz biskupów w kościele św. Mikołaja w Bochni, potwierdzonym archiwalnie dziele Korneckich. Ten sposób przedstawiania św. Joachima występował w twórczości warsztatu kilkakrotnie, chociażby w figurach z Nowego Sącza czy Trzemeśni.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem, założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Drobne ubytki i przetarcia polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Ołtarz razem z figurami został wykonany najpewniej w latach siedemdziesiątych XVIII wieku przez warsztat Korneckich do kościoła Cystersów w Mogile. W 1948 roku został przeniesiony do kościoła Saletynów pw. św. Norberta przy ulicy Wiślnej w Krakowie, a w 2006 roku do nowego kościoła w Tokarni. W ikonografii św. Joachim przedstawiany był jako dojrzały mężczyzna lub starzec, gdyż zgodnie z tradycją będąc już w podeszłym wieku, wyprosił dziecko, którym była Maria. Zazwyczaj występuje w towarzystwie swojej małżonki – św. Anny.

Bibliografia