Św. Jan od Krzyża

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Jordanów
Miejscowość
Łętownia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Apostołów Szymona i Judy
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku sztuka drugiej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz w kaplicy św. Walentego
Identyfikator
DZIELO/10755
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
po 1765 roku
Fundator
Barbara z Janickich Lisicka
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 170 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

W aktach wizytacji z 1765 roku wskazano, że w nowo wybudowanym kościele w Łętowni (1760-1765) znajdują się jeszcze dawne ołtarze, ale mają być sprawione nowe („In Ecclesia altaria sunt antiqua, sed quoniam Magnifica Fundatrix per quam est fundata Ecclesia etiam alteria nova”). Nowe retabula razem z ich rzeźbą figuralną powstały zatem po 1765 roku. Ich fundatorką była Barbara z Janickich Lisicka. Nastawy i figury były na nowo złocone w 1902 roku przez Jana Haltaja. W czwartej ćwierci XX wieku zostały poddane konserwacji.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, ustawiona na niskiej podstawie o ściętych narożach. Święty ukazany frontalnie, z głową skierowaną w lewo, w kontrapoście. W prawej, ugiętej i lekko uniesionej ręce trzyma krucyfiks, lewą dłoń kładzie na piersi. Twarz ma szczupłą, ascetyczną, o podkreślonej linii ściągniętych łuków brwiowych, głęboko osadzonych oczach z wyraźnie rytą górną powieką, skierowanych ku górze, dużym nosie i pełnych ustach z szeroką górną wargą. Twarz okolona krótką kręconą brodą oraz krótkimi falistymi puklami, na głowie tonsura. Ubrany jest w ściśle przylegający do ciała habit, przewiązany w talii, z lekko marszczonym szkaplerzem, na ramiona i plecy ma narzuconą pelerynkę z kapturem, z przodu krótką, a z tyłu sięgającą ziemi. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Omawianą figurę charakteryzują smukła, wydłużona sylwetka, do której ściśle przylegają obficie drapowane, lekko łamane szaty oraz znamienny typ twarzy, modelowany niezwykle plastycznie o specyficznych cechach anatomicznych, takich jak wyodrębniona broda z dołeczkiem, pełne usta o szerokiej górnej wardze, głębokie wycięcie po wewnętrznej stronie oka oraz ściągnięte brwi. Rzeźba została wykonana przez nieznany dotychczas warsztat, który zrealizował całe wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie w kościele w Łętowni, jak również w kościołach w Pleszowie (dziś Nowej Hucie; wyposażenie z dawnego krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych), ołtarz główny w Hebdowie oraz retabula boczne w Igołomi.
Święty Jan od Krzyża w 1563 roku wstąpił do klasztoru Karmelitów w Medina. Ukończył studia filozoficzne i teologiczne w Salamance. Razem ze św. Teresą z Avili przeprowadzili reformę zakonu karmelitańskiego, która zakładała powrót do pierwotnej reguły. Pozostawił po sobie liczne dzieła literackie z zakresu mistyki chrześcijańskiej. W ikonografii przedstawiany jest w habicie karmelitańskim, z tonsurą na głowie oraz z krucyfiksem.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Odpryski i spękania polichromii i złoceń, zabrudzenia.

Streszczenie

W aktach wizytacji z 1765 roku wskazano, że w nowo wybudowanym kościele w Łętowni (1760-1765) znajdują się jeszcze dawne ołtarze, ale mają być sprawione nowe. Omawiane retabula razem z ich rzeźbą figuralną powstały zatem po 1765 roku. Ich fundatorką była Barbara z Janickich Lisicka. Rzeźba została wykonana przez nieznany dotychczas warsztat, który zrealizował całe wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie w kościele w Łętowni, jak również w kościołach w Pleszowie, ołtarz główny w Hebdowie oraz retabula boczne w Igołomi. Święty Jan od Krzyża razem ze św. Teresą z Avili przeprowadzili reformę zakonu karmelitańskiego. W ikonografii przedstawiany jest w habicie karmelitańskim, z tonsurą na głowie oraz z krucyfiksem.

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Jan od Krzyża", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-od-krzyza

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności