Św. Jan Nepomucen

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bielany
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Macieja Apostoła
Tagi
malarstwo XIX wieku sztuka drugiej połowy XIX wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny północny
Identyfikator
DZIELO/24314
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
około 1875-1877
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz św. Jana Nepomucena namalował Peter Michal Bohúň w latach 1875-1877.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego wydłużonym łukiem półkolistym nadwieszonym, z uskokiem. W centrum św. Jan Nepomucen ukazany w całej postaci, zwrócony w trzech czwartych w lewo, w wykroku, z głową uniesioną do góry. Lewą ręką ujmuje krucyfiks i liść palmy, prawą, opuszczoną w dół, dotyka otwartej księgi leżącej na cokole. Twarz ma kwadratową, szczupłą, o podkreślonych kościach policzkowych, z oczami skierowanymi w górę, lekko garbatym nosem, z rozchylonymi ustami; okoloną krótką brodą oraz falowanymi, jasnobrązowymi włosami, opadającymi na kark. Wokół głowy ma gwieździsty nimb. Ubrany jest w czarną sutannę, białą komżę dekorowaną przy brzegach koronką, niebieską stułę oraz brązową almucję z czerwoną podszewką, zawiązaną pod szyją sznurem z dwoma chwostami. Po prawej stronie świętego cokół, na którym leży otwarta księga i czerwony biret. Postać ukazana we wnętrzu, z szachownicową posadzką i filarami w tle. W dolnej partii cokołu sygnatura „P(eter) Bohúň”.

Zarys problematyki artystycznej

W latach 1875-1877 słowacki malarz Peter Michal Bohúň, mieszkający w tym okresie w Lipniku koło Białej, namalował serię obrazów do ołtarzy oraz stacje drogi krzyżowej do kościoła w Bielanach. Artysta był przedstawicielem malarstwa realistycznego i romantycznego. Jego obrazy charakteryzuje silne przywiązanie do szczegółu, widoczne chociażby w detalach szat świętego oraz indywidualizacja twarzy postaci. Obraz stanowi reprezentacyjny, całopostaciowy wizerunek świętego. Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Zginął zrzucony z mostu Karola w Pradze do rzeki Wełtawy. Przyjmuje się, że powodem jego śmierci była odmowa ujawnienia tajemnicy spowiedzi, do której złamania zmuszał świętego król Wacław IV. Święty Jan Nepomucen ukazywany jest zazwyczaj z krucyfiksem w ręku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz św. Jana Nepomucena namalował Peter Michal Bohúň w latach 1875-1877. Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. W ikonografii ukazywany jest zazwyczaj z krucyfiksem w ręku.

Bibliografia

Dziubek Maciej, "Bielańskie probostwo" , „Almanach Kęcki” , s. 57-65
Dziubek Marcin, "Z dziejów Bielan", Bielany 2005
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Dudek-Bujarek Teresa, Kawczak Kinga, Purzycka Iwona, "Peter Michal Bohúň w kolekcji Muzeum w Bielsku-Białej", Bielsko-Biała 2004

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafii w Bielanach, Krzysztof Orlicki, Dzieje parafii świętego Macieja Apostoła w Bielanach (od powstania do I wojny światowej), Kraków 2008, mpis, s. 38.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Jan Nepomucen ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-nepomucen-13

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności