Św. Jan Chrzciciel

Dzieje zabytku

Przed 1773 roku pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg wykonał nowe rzeźby do ołtarza głównego oraz dwóch ołtarzy bocznych kościoła w Jurgowie. W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Figura ukazująca św. Jana Chrzciciela w całej postaci, w kontrapoście, sylwetka delikatnie wygięta w lewo, w skręcie. Święty w lewej ręce trzyma długie drzewce zakończone krzyżem z przewiązaną banderolą z napisem „ECCE AGNUS DEI”, prawą rękę silnie wysuwa w lewą stronę. Twarz szczupła o dużych szeroko rozstawionych i migdałowatych oczach z wyraźnie rzeźbionymi powiekami, dużym zaoblonym nosem; okolona zarostem oraz włosami do ramion w postaci silnie przylegających do głowy, falujących pukli. Święty ma narzucony płaszcz ze skóry ze złoconym podbiciem, zawiązany na prawym przedramieniu i w partii bioder, odsłaniający lewe udo. U stóp figury rzeźba leżącego baranka z głową skierowaną ku górze. Polichromia partii ciała naturalistyczna, detal złocony i srebrzony.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawiony w rzeźbie Jan Chrzciciel, jeden z powszechnie występujących świętych, ukazany został zgodnie z tradycyjną konwencją ikonograficzną: szczupły, z bujnym zarostem, w szacie ze skóry oraz boso. Co ważne, u jego stóp leży baranek będący nawiązaniem do słów wypowiedzianych przez świętego: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata” (J 1, 29), które odnosiły się do Chrystusa. Jan w młodości wyprowadzony przez anioła na pustynię i obdarowany zwierzęcą skórą żył jak pustelnik, a ukończywszy 30 lat został kaznodzieją i chrzcicielem – ochrzcił również Jezusa. To wydarzenie stało się popularnym tematem przedstawień w sztuce chrześcijańskiej.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg, był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościołach w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Jana Chrzciciela została wykonana przed 1773 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. Postacie jego autorstwa można rozpoznać po charakterystycznych rysach twarzy i sposobie ukazywania fałdowanych szat.

Bibliografia