Św. Jakub Starszy

Dzieje zabytku

Rzeźbę św. Jakuba Większego ustawiono po lewej stronie ołtarza Ukrzyżowania, który powstał w latach około 1693-1705.

Opis

Rzeźba pełna, przedstawiająca św. Jakuba Większego. Święty delikatnie zwrócony w prawo, z prawą nogą ugiętą w kolanie, lewą ręką ma złożoną na piersi, w prawej trzyma kij pielgrzyma. Twarz podłużna z dużymi oczami i długim nosem, okolona bujną, brązową i krótką brodą oraz krótkimi włosami. Święty ubrany jest w niebieską suknię, obficie drapowaną u dołu, przewiązaną w talii złotym paskiem oraz złocony płaszcz z czerwoną podszewką, odsłaniający lewe ramię; na stopach ma założone brązowe buty. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, płaszcz i laska złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Jakuba Większego przedstawia cechy formalne dzieła o delikatnie poruszonej, ekspresyjnie podkreślonej sylwetce przy pomocy draperii szat. Rzeźba pochodzi z tego samego warsztatu, w którym wykonano pozostałe rzeźby z ołtarza Ukrzyżowania oraz stojącego po drugiej stronie nawy ołtarza Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Święty Jakub był rybakiem, synem Zebedeusza i Salome, bratem św. Jana Ewangelisty. Chrystus powołał braci do grona uczniów podczas połowu ryb (Mt 4, 21-22). Otrzymali od niego przydomek Boanerges, tzn. synowie gromu. Święty Jakub zginął poprzez ścięcie mieczem za panowania Heroda Agryppy I. Według legendy św. Jakub miał być biskupem Jerozolimy, a po zesłaniu Ducha Świętego udać się do Hiszpanii. W VII wieku z Jerozolimy do Composteli sprowadzono jego relikwie, gdzie wybudowano mu świątynie, do której od wieków pielgrzymują rzesze wiernych. Święty Jakub uważany jest za patrona pielgrzymów, dlatego w orawskiej rzeźbie został ukazany z kijem pielgrzyma w dłoni. Ten typ ikonograficzny świętego wykształcił się w sztuce zachodu od XIII wieku wzdłuż tras pielgrzymkowych prowadzących do Santiago de Compostela.

Streszczenie

Rzeźba św. Jakuba Większego została wykonana w latach około 1693-1705 w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim i ustawiona po lewej stronie ołtarza bocznego Ukrzyżowania. Przedstawia świętego w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym – z kijem pielgrzyma w dłoni.

Bibliografia