Św. Jakub Starszy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Jabłonka
Miejscowość
Orawka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Jana Chrzciciela
Tagi
kij pielgrzyma rzeźba XVIII wieku św. Jakub Większy
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny Ukrzyżowania, po lewej stronie
Identyfikator
DZIELO/04950
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1693-1705
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 117 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźbę św. Jakuba Większego ustawiono po lewej stronie ołtarza Ukrzyżowania, który powstał w latach około 1693-1705.

Opis

Rzeźba pełna, przedstawiająca św. Jakuba Większego. Święty delikatnie zwrócony w prawo, z prawą nogą ugiętą w kolanie, lewą ręką ma złożoną na piersi, w prawej trzyma kij pielgrzyma. Twarz podłużna z dużymi oczami i długim nosem, okolona bujną, brązową i krótką brodą oraz krótkimi włosami. Święty ubrany jest w niebieską suknię, obficie drapowaną u dołu, przewiązaną w talii złotym paskiem oraz złocony płaszcz z czerwoną podszewką, odsłaniający lewe ramię; na stopach ma założone brązowe buty. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, płaszcz i laska złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Jakuba Większego przedstawia cechy formalne dzieła o delikatnie poruszonej, ekspresyjnie podkreślonej sylwetce przy pomocy draperii szat. Rzeźba pochodzi z tego samego warsztatu, w którym wykonano pozostałe rzeźby z ołtarza Ukrzyżowania oraz stojącego po drugiej stronie nawy ołtarza Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Święty Jakub był rybakiem, synem Zebedeusza i Salome, bratem św. Jana Ewangelisty. Chrystus powołał braci do grona uczniów podczas połowu ryb (Mt 4, 21-22). Otrzymali od niego przydomek Boanerges, tzn. synowie gromu. Święty Jakub zginął poprzez ścięcie mieczem za panowania Heroda Agryppy I. Według legendy św. Jakub miał być biskupem Jerozolimy, a po zesłaniu Ducha Świętego udać się do Hiszpanii. W VII wieku z Jerozolimy do Composteli sprowadzono jego relikwie, gdzie wybudowano mu świątynie, do której od wieków pielgrzymują rzesze wiernych. Święty Jakub uważany jest za patrona pielgrzymów, dlatego w orawskiej rzeźbie został ukazany z kijem pielgrzyma w dłoni. Ten typ ikonograficzny świętego wykształcił się w sztuce zachodu od XIII wieku wzdłuż tras pielgrzymkowych prowadzących do Santiago de Compostela.

Streszczenie

Rzeźba św. Jakuba Większego została wykonana w latach około 1693-1705 w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim i ustawiona po lewej stronie ołtarza bocznego Ukrzyżowania. Przedstawia świętego w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym – z kijem pielgrzyma w dłoni.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Trajdos Tadeusz, Pieńkowska Hanna, "Kościół w Orawce", Kraków 1999
Monita Rafał, Skorupa Andrzej, "Orawka. Kościół św. Jana Chrzciciela", Kraków 2015
Skorupa Andrzej, "Kościoły polskiej Orawy", Kraków 1997
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Bartnicki Roman, Kuźmak Krystyna, "Św. Jakub Starszy Apostoł" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 7" , Lublin 1997 , s. 708-709
Jacniacka Maria, "Św. Jakub Starszy Apostoł. 3. Ikonografia" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 7" , Lublin 1997 , s. 710-711

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Jakub Starszy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jakub-starszy-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności