Św. Emeryk

Dzieje zabytku

Rzeźba figuralna ołtarza (oprócz rzeźby Matki Boskiej z Lourdes) powstała w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, przedstawia św. Emeryka. Figura ustawiona frontalnie, w delikatnym kontrapoście, z głową skierowaną ku górze. Ręce rozłożone na boki, w lewej dłoni trzyma berło, w prawej laskę. Twarz szeroka, o pełnych, wyolbrzymionych policzkach, bez zarostu, usta delikatnie rozchylone, nos długi i szeroki. Włosy krótkie, kręcone, zasłaniające uszy, na głowie zamknięta korona. Święty ubrany jest w brązowe buty, niebieskie spodnie, złocony kaftan z dekoracyjnym pasem w talii oraz czerwony płaszcz zapięty fibulą na piersi i opadający na plecy. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, strój i atrybuty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Emeryka oraz pozostałych figur ołtarza przywodzą na myśl warsztat spiskiego rzeźbiarza, który wykonał część dekoracji rzeźbiarskiej w kościołach we Frydmanie i Jurgowie. Rozważania te wymagają jednak dalszych badań. Przedstawienie w zwieńczeniu ołtarza świętych królów węgierskich: Stefana, Emeryka i Władysława jest związane z ówczesną przynależnością tych terenów do Węgier. Święty Emeryk był kanonizowany wraz ze św. Stefanem w 1083 roku. Na Węgrzech jest patronem młodzieży. W ikonografii przedstawiany jest jako młody mężczyzna w zbroi lub w stroju królewskim, najczęściej bez zarostu. Postać św. Emeryka jest rozpowszechniona w Polsce w związku z legendą o założeniu klasztoru Benedyktynów na Łysej Górze. Królewicz będąc w Polsce w 1006 roku u grobu św. Wojciecha miał polować w Górach Świętokrzyskich i urzeczony niezwykłością miejsca poprosić Bolesława, aby ufundował tam klasztor. Legenda ta jednak nie pokrywa się z faktami historycznymi.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba powstała w drugiej połowie XVIII wieku i przedstawia św. Emeryka, patrona młodzieży węgierskiej. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju.

Bibliografia