Św. Bonawentura

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Gdów
Miejscowość
Gdów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny pw. Pana Jezusa
Identyfikator
DZIELO/01314
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
przed 1748 rokiem
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, pozłacane
Wymiary podstawowe
wysokość – 140 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Figura św. Bonawentury razem z towarzyszącą jej rzeźbą św. Franciszka powstały wraz z ołtarzem bocznym pierwotnie pod wezwaniem św. Antoniego przed 1748 rokiem. Ich wykonanie przypisywane jest Piotrowi Korneckiemu, prawdopodobnemu twórcy całości wyposażenia kościoła w Gdowie. Figury były odnawiane i konserwowane razem z całym retabulum w 1905 roku, w latach 1976-1979 oraz w 1998 roku.

Opis

Rzeźba z tyłu drążona, ukazana frontalnie z głową skierowaną w prawo, w kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce. Jej prawa ręka jest zgięta, uniesiona, w lewej trzyma otwartą księgę z napisem: „SI QUAERIS MIRACULA”. Postać ma owalną twarz, o indywidualnych rysach, podwójnym podbródku, głęboko osadzonych, półprzymkniętych oczach, małym nosie, drobnych, wąskich ustach. Okalają ją krótkie włosy w postaci loków, z tonsurą na czubku głowy. Postać ubrana w habit przewiązany sznurem w talii oraz pelerynę. Tkanina delikatnie marszczona, dołem drapowana w długie pojedyncze fałdy, miejscami ściśle przylegająca do ciała. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, szaty pozłacane, atrybuty posrebrzane.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarza bocznego, w tym omawiana figura św. Bonawentury, odpowiada repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Piotra Korneckiego, dlatego można mu ją przypisać. Figura posiada typ twarzy charakterystyczny dla dłuta rzeźbiarza, wykonywany przez niego parokrotnie, analogiczny wobec rzeźby św. Tomasza z Akwinu z ołtarza św. Marii Magdaleny w bazylice w Bochni (potwierdzonym archiwalnie dziele Korneckiego). Sposób pozowania ciała oraz miękkie kształtowanie delikatnie drapowanych, przylegających do ciała szat odpowiada tworzonym przez tego artystę postaciom.
W dotychczasowej literaturze identyfikowano tę figurę ze św. Antonim Padewskim. Jakkolwiek wezwanie tego ostatniego nosił pierwotnie ołtarz, dlatego jego wizerunek najpewniej znajdował się w polu głównym. Najprawdopodobniej figura przedstawia św. Bonawenturę, gdyż trzyma otwartą księgę z tytułowym wersem responsorium ku czci św. Antoniego – „Si quaeris miracula”, którego ten święty był autorem. Jednocześnie figura ubrana jest w sutannę i mucet, a więc strój odpowiadający godności biskupiej, którą posiadał św. Bonawentura, a który zgodny jest również z jego ikonografią. Święty zarządzał zakonem franciszkanów, wybrany jako jego generał, nazywany był nawet drugim „Ojcem Zakonu” (obok św. Franciszka). Został ogłoszony doktorem kościoła, dzięki zasługom na polu teologii.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

lekkie zabrudzenia; odnawiana i konserwowana razem z całym retabulum w 1905 roku, w latach 1976-1979 oraz w 1998 roku

Literatura

Wyczesany Jerzy, Wystrój artystyczny kościoła św. Mikołaja w Bochni, Bochnia 1988, s. 18;
Zaleski Wincenty, Święci na każdy dzień, Warszawa 1989, s. 396-399;
Wyczesany Jerzy, Malarze, rzeźbiarze i złotnicy działający w Bochni od połowy XV do połowy XIX wieku, „Rocznik Bocheński”, t. 1, red. Flasza Jerzy, Bochnia 1993, s. 113;
Kulig Tadeusz, Spiechowicz-Jędrys Agnieszka, Sanktuarium Matki Bożej Gdowskiej. Szlakami polskich tradycji chrześcijańskich, Kraków 2007, s. 34.

Streszczenie

Figura św. Bonawentury razem z towarzyszącą jej rzeźbą św. Franciszka powstały wraz z ołtarzem bocznym pierwotnie pod wezwaniem św. Antoniego przed 1748 rokiem. Ich wykonanie przypisywane jest Piotrowi Korneckiemu, prawdopodobnemu twórcy całości wyposażenia kościoła w Gdowie. W dotychczasowej literaturze identyfikowano tę figurę ze św. Antonim Padewskim. Najprawdopodobniej figura przedstawia św. Bonawenturę, gdyż trzyma otwartą księgę z tytułowym wersem responsorium ku czci św. Antoniego – „Si quaeris miracula”, którego ten święty był autorem. Figura ubrana jest w sutannę i mucet, a więc strój odpowiadający jego godności oraz ikonografii.

Bibliografia

Wyczesany Jerzy, "Wystrój artystyczny kościoła św. Mikołaja w Bochni", Bochnia 1988
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Wyczesany Jerzy, "Malarze, rzeźbiarze i złotnicy działający w Bochni od połowy XV do połowy XIX wieku" , „Rocznik Bocheński” , s. 103-122
Kulig Tadeusz, Spiechowicz-Jędrys Agnieszka, "Sanktuarium Matki Bożej Gdowskiej", Kraków 2007

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Bonawentura", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-bonawentura

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności