Św. Augustyn
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Myślenice
Miejscowość
Trzemeśnia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Myślenice
Parafia
Parafia św. Klemensa
Miejsce przechowywania
południowy ołtarz boczny
Identyfikator
DZIELO/17309
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1910 rok
Autor
Marian Szczurowski
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Dzieje zabytku
Obraz św. Augustyna namalował Marian Szczurowski w 1910 roku.
Opis
Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Augustyna i dziecka na plaży. W centrum święty ukazany w całej postaci, zwrócony w trzech czwartych w prawo, w kontrapoście. Lewą ręką przytrzymuje pastorał oparty na ramieniu oraz księgę, prawą ugiętą dotyka ust. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, dużym, garbatym nosie, okoloną długą, ciemną brodą. Ubrany jest w czarną sutannę, białą rokietę, wykończoną dekoracyjnym pasem malowanym na złoto, zielony ornat, lamowany malowanym na złoto pasem, z bordową podszewką. Na piersi ma biały paliusz, na głowie białą infułę z krzyżem. Przed świętym, na ziemi klęczy dziecko, zwrócone w trzech czwartych w lewo, z głową uniesioną w górę i opuszczonymi w dół rękami, z których w prawej trzyma naczynie, przelewając wodę do wykopanego w piasku dołka. Dziecko ma pełną twarz, o dużych oczach skierowanych w górę, małym nosie i pełnych ustach, okolone brązowymi, krótkimi włosami. Ubrane jest w różową tunikę przepasaną w talii. Postacie ukazane na plaży, z widocznym w oddali morzem, na tle nieba delikatnie zarysowane postacie Trójcy Świętej, z tronującymi Chrystusem i Bogiem Ojcem oraz gołębicą Ducha Świętego unoszącą się nad nimi. W dolnym prawym rogu obrazu, na tle roślinności sygnatura „pinx(it) / Maryan Szczurowski / 1910”.
Zarys problematyki artystycznej
Święty Augustyn, ukazany na obrazie, pełnił funkcję biskupa Hippony, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Obraz ilustruje legendę o spotkaniu nad morzem, związaną z rozważaniami świętego nad tajemnicą Trójcy Świętej, które opisał w traktacie „De Trinitate”. Święty Augustyn miał się przechadzać brzegiem morza w Ostii, gdy spotkał na plaży dziecko, które przelewało wodę z morza do wykopanego w piasku dołka. Poprzez absurd tej czynności, dziecko uświadomiło świętemu jak niepojęta jest tajemnica Trójcy Świętej, gdyż prędzej ono przeleje morze do dołka, niż on zrozumie jej istotę.
Autor obrazu – Marian Szczurowski – był krakowskim malarzem, który w 1910 roku wykonał do kościoła w Trzemeśni również część polichromii ściennej oraz inne obrazy ołtarzowe.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Lekkie zabrudzenia powierzchni.
Streszczenie
Obraz św. Augustyna namalował Marian Szczurowski w 1910 roku. Dzieło ilustruje legendę o spotkaniu nad morzem, związaną z rozważaniami świętego nad tajemnicą Trójcy Świętej, które opisał w traktacie „De Trinitate”.
Bibliografia
Ożóg Kazimierz, "Spotkanie nad morzem. Początki i rozkwit legendy o św. Augustynie w sztuce europejskiej" , „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” , s. 285-297
Inne dzieła tego autora
![Zdjęcie nr 1: W prezbiterium w dolnej połowie ścian polichromia w formie namalowanej jasnoczerwonej, wielkowzorzytej tkaniny o motywach geometrycznych i roślinnych z niebieskim monogramem Marii i żółtymi koronami; jej górny brzeg odwiedziony jest pasem z brązowo-czerwoną dekoracją roślinną. Ściana przedzielona w połowie wysokości pasem z arkadkami wypełnionymi żółtymi wazonami oraz dekoracją roślinną na zielonym tle. W ich przyłuczach czerwone pola wypełnione malowaną roślinnością. W górnej połowie ścian malowane płyciny o jasnobrązowych ramach, których pola wypełnione są wzorem o motywie żółtych sześcioboków z fioletowymi kwiatami. Na południowej ścianie prezbiterium okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. W górnej części ściany, pod belkowaniem fryz utworzony z uskrzydlonych główek anielskich ukazanych na niebieskim tle, pomiędzy którymi znajdują się czerwone kampanule, pod nim podwieszone kwiatowe girlandy. Ściany zakończone profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, dekorowane motywem liści. Ściany podzielone lizenami w kolorze fioletowym, zdobionymi motywami geometrycznymi, różnymi w dolnej i górnej połowie. Strop prezbiterium z namalowaną płyciną w formie stojącego prostokąta, zamkniętego u dołu trójbocznie, o wklęsłych sześciu narożach, w których namalowana jest dekoracja roślinna. Płycina ujęta brązowo-żółtą ramą zdobioną motywem roślinnym oraz niebieskim pasem, z abstrakcyjnym motywem na wklęśnięciach. Różowe pole wypełnione białą kratką z kwiatami. W jego centrum owalny medalion w malowanej, profilowanej ramie oraz niebieskiej opasce z wypustkami, na których zawieszonych jest wokół osiem kwiatowych girland oraz cztery fantazyjne motywy kwiatowe. W medalionie namalowana scena Koronacji Matki Bożej. W jego centrum siedząca na obłokach Maria, ukazana frontalnie, z prawą ręką złożoną na piersi, lewą wyciągniętą w bok. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, okoloną długimi, falowanymi, jasnymi włosami. Ubrana jest w białą tunikę i niebieski płaszcz zarzucony na ramiona i kolana. Po jej prawej siedzi Chrystus, zwrócony w trzech czwartych w lewo, pochylony, prawą ręką podtrzymuje nad jej głową koronę. Twarz ma podłużną, o okrągłych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach, okolona brązowymi włosami i brodą. Ubrany jest w białą tunikę i czerwony płaszcz, o jego lewe ramię oparty jest krzyż. Po lewej stronie Marii siedzi Bóg Ojciec, zwrócony w trzech czwartych w prawo, lewą ręką przytrzymuje przy boku kulę, prawą podtrzymuje koronę nad głową Marii. Bóg ukazany jako starzec, o wysokim czole, podłużnej twarzy, małych oczach, garbatym nosie i pełnych ustach. Włosy i brodę ma długie i siwe. Ubrany jest w fioletową tunikę i jasnobrązowy płaszcz. Nad postaciami unosi się gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Scena ukazana na tle błękitnego nieba, wypełnionego obłokami, w dolnej części obrazu z ukazanymi uskrzydlonymi główkami anielskimi.
Ściany nawy w jednej trzeciej wysokości obwiedzione są pasem z malowanymi czerwono-brązowymi płycinami o naprzemiennym układzie owali i rombów, wypełnionymi dekoracją geometryczną i motywami roślinnymi. Ponad nimi wzdłuż ściany malowany niebieski pas o kolorowej i fantazyjnej dekoracji. Ściany w dwóch trzecich wysokości pokryte jasnoróżową polichromią o wielobarwnym, fantazyjnym, geometryczno-roślinnym wzorze z motywem równoramiennych krzyży. Ściany zakończone niebieskim fryzem przypominającym lambrekin z motywami geometrycznymi. Całość opasana profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, z dekoracją o motywach liści. Ściany podzielone lizenami pomalowanymi na kolor fioletowy, z dekoracją geometryczną. Na ścianach północnej i południowej po dwa okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. Pomiędzy oknami sceny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, w malowanej ramie dekorowanej cekinami. U dołu ramy fragment gzymsu dekorowanego kimationem z podwieszeniem zdobionym uskrzydloną główką anielską i meandrem. Rama zamknięta gzymsem wyłamanym na kształt łuku odcinkowego, podtrzymywanym na konsolach, dekorowanych motywem roślinnym.
Na ścianie północnej scena z przedstawieniem św. Jakuba Większego z aniołem. W dolnej części obrazu święty w pozycji półleżącej, oparty o schody, ukazany frontalnie, z uniesioną głową, skierowaną w lewo i skrzyżowanymi na piersi rekami. Twarz ma owalną, o dużych oczach skierowanych w górę, prostym nosie i rozchylonych ustach, okoloną, krótkimi, jasnobrązowymi włosami i brodą. Wokół jego głowy nimb. Ubrany jest w ciemnobrązową tunikę, przepasaną sznurem, na lewym ramieniu ma muszlę, lewą ręką przytrzymuje laskę z bukłakiem. Na stopach ma sandały. Nad świętym unosi się anioł, zwrócony w trzech czwartych w lewo, w wykroku, z pochyloną głową, w prawej ręce trzyma liść palmy, w lewej, nad głową świętego - wieniec z róż. Anioł o młodzieńczej twarzy, z dużymi oczami zwróconymi w dół, dużym nosem i małymi ustami, okolonej jasnymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w żółtą tunikę oraz jasnofioletowy płaszcz. Ma białe i rozłożone skrzydła. Ukazany jest w otoczeniu obłoków. Poniżej, obok świętego na ziemi leży puklerz i miecz. Postacie ukazane we wnętrzu, z widoczną murowaną ścianą z oknami, fragmentem kolumny i schodami. W prawym dolnym sygnatura „M. Szczurowsk[i]”.
Na ścianie południowej scena z przedstawieniem św. Izydora Oracza modlącego się przed kapliczką. W dolnej części obrazu święty w pozycji klęczącej, zwrócony profilem w prawo, z uniesionymi rękami o splecionych dłoniach w geście modlitwy, z uniesioną głową. Twarz ma szczupłą, o oczach skierowanych w górę, małym nosie i pełnych ustach, okoloną krótkimi, brązowymi włosami. Ubrany jest w białą koszulę, niebieski kaftan z czerwoną podszewką, przepasany w talii, z zawieszonym kluczem, na stopach ma buty. Przed nim, na ziemi leżą słomkowy kapelusz i bat. Przed świętym kapliczka w formie kamiennego krucyfiksu na cokole, pośród krzaków z kwiatami. Święty ukazany na tle pejzażu, z widocznym w oddali polem, na którym dwa woły ciągną pług, prowadzony przez anioła. Powyżej błękitne niebo zasnute ciemnymi chmurami, spod których wydobywa się strumień światła. W prawym dolnym rogu sygnatura „M. Szczurowski”.
W zachodniej części nawy beżowa balustrada chóru muzycznego, na której namalowane są prostokątne płyciny, o krótszych bokach dekorowanych motywem roślinnym. Ich pola wypełnia niebieska opaska oraz różowa kratka ze zdobieniem roślinnym. Płycina środkowa w formie owalu z przedstawieniem Dawida, siedzącego na tronie i grającego na harfie. Postać ukazana do połowy, zwrócona w trzech czwartych w prawo, dwiema wyciągniętymi rękami dotyka strun harfy. Dawid o pociągłej twarzy, ze schematycznie oddanymi rysami, okolony brązowymi włosami i brodą. Na głowie ma koronę otwartą. Ubrany jest w czerwoną suknię, na ramiona ma narzuconą gronostajową pelerynę. Nad nim zawieszony czerwony baldachim, z zieloną podszewką. W oddali widoczny zarys zabudowań miejskich. Profile cokołu i gzymsu balustrady malowane w kolorowe pasy, z dekoracją roślinną.
Na stropie nawy malowana płycina w formie stojącego prostokąta o zaokrąglonych narożach, ujęta niebieską ramą o geometrycznym wzorze, w miejscu naroży stylizowane roślinne palmety. W narożach płyciny cztery owalne medaliony z popiersiami św. Stanisława Kostki, św. Kazimierza Jagiellończyka, św. Stanisława z Piotrowinem i św. Jana Kantego. Medaliony ujęte są wolutowymi kartuszami, dekorowanymi stylizowanym ornamentem roślinnym. W polu centralnym malowanej płyciny scena ze św. Klemensem w formie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, ujęta malowaną ramą, w narożach uskrzydlone główki anielskie. Scena otoczona drugą ramą o fantazyjnym zarysie, dekorowaną na bokach fantazyjnymi szczytami z ornamentem roślinnym, które połączone są kwiecistymi girlandami z narożnymi kartuszami. Scena ze św. Klemensem przedstawia go w kamieniołomie, błogosławiącego robotników z kilofami. Święty ukazany jest jako starzec, z siwą brodą i włosami oraz łysiną na głowie. Ubrany jest w jasnofioletową sutannę, białą rokietę z dekoracyjnym obszyciem oraz jasnoczerwony, szeroki ornat, na piersi ma paliusz. W tle pomiędzy dwoma wzniesieniami skalnymi widoczne morze, z płynącym statkiem, w oddali zaś brzeg z domem. Na skarpie w lewej części obrazu ukazany baranek w glorii promienistej, na przeciwległej dwaj żołnierze, którzy zrzucili świętego z kotwicą zawieszoną u szyi do morza. Przy dolnej krawędzi obrazu sygnatura „pinxit 1910 / M. Szczurowski”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a32e8b2e88909ab577a1162/WorkImage/602af7063d364f0152e6f2dd/602af7063d364f0152e6f2dd_blockSmall.jpg?rand=1713979423)
![Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający Matkę Boską Różańcową z Dzieciątkiem i świętymi dominikańskimi. W centrum kompozycji tronująca Matka Boska z Dzieciątkiem na kolanach, po bokach której klęczące postacie św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej. Matka Boska ukazana frontalnie, przechylona delikatnie w prawo z pochyloną głową, ukazaną w trzech czwartych, prawą ręką opuszczoną wzdłuż ciała podaje różaniec św. Dominikowi, lewą podtrzymuje Dzieciątko. Twarz o delikatnym rysach z długim i wąskim nosem oraz drobnymi ustami, głowa okolona ciemnobrązowymi, długimi włosami z przedziałkiem na środku. Maria jest ubrana w czerwoną suknię oraz niebieski płaszcz, ułożony na kolanach, zdobiony na brzegach złocona bordiurą. Głowa ujęta nimbem z jedenastu gwiazd, a na niej założona otwarta korona. Dzieciątko ukazane frontalnie, w postawi stojącej, rączkami przekazujące różaniec św. Katarzynie Sieneńskiej. Twarz okrągła z wąskim nosem, małymi ustami i silnie zarumienionymi policzkami. Głowa okolona jasnymi, krótkimi włosami, wokół niej nimb krzyżowy wpisany w okrąg. Dzieciątko ubrane w biała tkaninę, odsłaniającą prawe ramię. Po lewej stronie obrazu św. Dominik ukazany z prawego profilu, w pozycji klęczącej, lewą ręką sięga po różaniec, prawą, w której trzyma gałązkę białej lilii wyciąga przed siebie. Głowa zwrócona do góry, z tonsurą, nad nią mały i okrągły nimb. Twarz szczupła o śniadej karnacji, okolona zarostem, prosty nos, głęboko osadzone oczy patrzące w górę. Święty ubrany jest w biały habit oraz czarny płaszcz dominikański. Święta Katarzyna zwrócona w trzech czwartych w prawo, w pozycji klęczącej, z głową uniesioną do góry, prawą ręką odbiera różaniec, w lewej trzyma gałązkę białej lilii. Twarz z zaróżowionymi policzkami, szczupła, o ciemnobrązowych oczach uniesionych ku górze, prostym nosie, różowych ustach i wydatnym podbródku. Święta ubrana jest w habit i płaszcz dominikański; z podwiką i welonem; z koroną cierniową na głowie, nad nią złoty i okrągły nimb. W dolnej części obrazu posadzka, u stóp Marii wianek z różowych róż, w górze pochmurne niebo i uskrzydlone główki aniołków. W prawym dolnym narożu, sygnatura zasłonięta ramą „M. Sz.[?]”. Na odwrociu napis „RENOVATUM ANNO 1990 / STARANIEM KS(IĘDZA) PRAŁATA / BRONISŁAWA FIDELUSA / KANCLERZA KURII / RODEM Z ZEMBRZYC”. Rama drewniana, profilowana i złocona.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761655c94eef3d32613de3c/WorkImage/5d9dcc050f12b271a5fdf0e8/5d9dcc050f12b271a5fdf0e8_blockSmall.jpg?rand=1713979423)
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Wysoka podstawa na rzucie zbliżonym do kwadratu. Trzon tralkowy, kanelowany, ustawiony na kostce, zakończony profilowanym, ośmiobocznym pierścieniem. Czara półkolista, puklowana, o ośmiobocznym, profilowanym brzegu. Na boku podstawy inskrypcja: „A[nno] D[omini] 1728 KAS[…]”. Wewnątrz czary metalowa misa na wodę. Pokrywa drewniana, w formie cokołu, ujętego po bokach złoconymi liśćmi akantu, z drzwiczkami na froncie. Na niej ustawiona grupa rzeźbiarska Chrztu Chrystusa, z klęczącą frontalnie figurą Jezusa oraz stojącego obok, na skale św. Jana Chrzciciela, nad nimi Oko Opatrzności w glorii promienistej oraz gołębica Ducha Świętego. Na skale inskrypcje „966” i „1966”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59d79e3f2a76077e8b315bd1/WorkImage/610295421c240f0ae12e4d59/610295421c240f0ae12e4d59_blockSmall.jpg?rand=1713979423)
![Zdjęcie nr 1: Płyta zamocowana dołem do góry; w formie stojącego prostokąta, obwiedziona szerokim pasem z inskrypcją:
„ANNO DOMINI / 1530 HIC IACET ANDR[E]AS / [F]ILIVS [N]OBILIS / DOMINI IAC[...]SZASZAIN[S]ZKI”. W górnej części pola częściowo zatarta, odwrócona tarcza zwieńczona trzema liliami heraldycznymi, z fragmentarycznie zachowanym godłem przypominającym podkowę.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a311ec8e095b976bf309cda/WorkImage/61013134a8f21d0b0fa157b3/61013134a8f21d0b0fa157b3_blockSmall.jpg?rand=1713979423)
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Święta ukazana w całej postaci, frontalnie, w kontrapoście. W lewej ręce trzyma rękojeść miecza zwróconego ostrzem w dół, prawy łokieć opiera na stojącym obok kole, w dłoni trzyma liść palmy i gałązkę lilii. Katarzyna ma owalną twarz z okrągłymi oczami, prostym nosem i pełnymi ustami, okoloną długimi, brązowymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrana jest w białą, długą suknię spodnią ze złoconą lamówką, jasnozieloną suknię wierzchnią sięgającą kolan, ze złotym pasem w talii, na ramiona ma narzucony czerwony płaszcz ze złotą lamówką, opadający na prawą nogę i bok postaci. Pod szyją ma białą podwikę, na głowie zaś półprzeźroczysty welon i diadem. Święta ukazana na tle niskiego muru i kamiennej posadzki, z widocznym w tle pejzażem z wieżą po lewej stronie. Zachmurzone niebo rozstępuje się wokół głowy świętej, na którą padają promienie światła. W prawym dolnym rogu sygnatura „pinx[it] / M[arian] Szczurowski / 1910”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a32e4cb618641ab33dfa16d/WorkImage/5bbc9deeab2f34518f4fcd20/5bbc9deeab2f34518f4fcd20_blockSmall.jpg?rand=1713979423)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1713979423)
![Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście ujęty geometryczną bordiurą wypełnioną błękitnymi i jasnozielonymi trójkątami oraz ciemnoczerwonymi rombami. W polu ukośna krata wypełniona naprzemiennie białymi i jasnofioletowymi rombami. W dolnej części witraża umieszczony owalny medalion wsparty na girlandzie z kwitnących róż mieszczący frontalne przedstawienie Chrystusa przedstawionego w typie Dobrego Pasterza. Chrystus ujęty w popiersiu, ubrany w białą szatę z długimi rękawami oraz czerwony płaszcz spięty pod szyją złotą klamrą w kształcie czwórliścia. Na rękach trzyma białego baranka. Wokół głowy postaci widoczny nimb krzyżowy. Tło medalionu w kolorach zielonym, fioletowym i odcieniach niebieskiego. Powyżej prostokątne pole z napisem: "Fund[ator]: Fr[anciszek] Grodowski i Józef Łosiński / inwalidzi wojenni / Wykonano R[oku] P[ańskiego] 1938 za pobytu Ks[iędza] Prob[oszcza] Wł[adysława] Ziemińskiego".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761654894eef3d32613dd27/WorkImage/5e4d90de29fd527f362c9e2b/5e4d90de29fd527f362c9e2b_home.jpg?rand=1713979423)
Jak cytować?
Paulina Kluz, "Św. Augustyn", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-augustyn-5