Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Przed konserwacją struktura ołtarza malowana była w kolorze szarym. W jej wyniku pomalowano ją na kolor kości słoniowej; gzymsy, kolumny, szaty i skrzydła aniołków i dekoracje ornamentalne pozłocono, pozostałe detale posrebrzono.

Opis

Ołtarz murowany, w formie prostopadłościanu. Mensa drewniana z portatylem. Antependium złocone, w formie leżącego prostokąta w profilowanej ramie; w polu środkowym znajduje się monogram IHS, a w narożach rozety. Tabernakulum z wypukłą ścianką frontową, po bokach ujęte jest spływami wolutowymi na cokołach, dekorowanymi ornamentem rocaille'owym. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym; w polu mają płaskorzeźbiony kielich wśród obłoków, z hostią w glorii. Tron wystawienia architektoniczny, trójosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Oś środkowa wypukła, wyższa niż boczne, zamknięta jest profilowanym gzymsem. Tron ujmują dwie pary kolumn na ukośnie ustawionych cokołach. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane na ich osi. Na linii wewnętrznych kolumn znajduje się przerywany przyczółek z siedzącymi aniołkami podtrzymującymi srebrzony paludament. Zwieńczenie ma formę cokołu, ujętego spływami wolutowymi; na którym ustawiona jest księga zamknięta na siedem pięczęci, na niej postawiona srebrzona waza z kwiatami oraz biały baranek z chorągwią paschalną. Na cokołach wspierających kolumny znajdują się rocaille'owe płyciny z lusterkami. Oś środkowa flankowana jest kwiatowymi zwisami. Tron wystawienia posiada obrotową wnękę z gzymsem wieńczącym, ozdobionym lambrekinem: awers wklęsły, posrebrzany, z rytym monogramem IHS oraz krzyżem i wiązkami promieni, powyżej rzeźbiony rocaille; rewers w kształcie niszy, dekorowany rytą, złoconą kratką i rzeźbionym, srebrzonym rocaille'm. Struktura polichromowana na beżowo, kolumny, ornamentyka i profilowania złocone, detale srebrzone. Za ołtarzem, na wschodniej ścianie prezbiterium wisi obraz św. Erazma w złoconej, profilowanej ramie, w formie stojącego prostokąta, zamkniętego nadwieszonym łukiem półkolistym. Rama dekorowana jest w narożach i na bokach stylizowanymi palmetami. Nad obrazem, w podłuczu znajduje się płaskorzeźbiona korona otwarta z dwoma piórami.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz prawdopodobnie powstał w trzeciej ćwierci XVIII wieku i stanowi tylko fragment większej nastawy ołtarzowej. Pozbawiony jest predelli, strefy centralnej oraz zwieńczenia, które są charakterystyczne dla struktury ołtarzy. Ołtarz ozdobiony jest typowym dla tego okresu ornamentem rocaille'owym. Jego pierwotną strefę centralną zajmuje obecnie zawieszony na ścianie prezbiterium obraz przedstawiający św. Erazma biskupa i męczennika w dekoracyjnej ramie, pędzla bernardyńskiego malarza Dydaka Baturyny (Bataryny) z 1877 roku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; ołtarz kilkukrotnie poddany był konserwacji (sama struktura ołtarza przemalowana była dwukrotnie). Ostatnią
konserwację wykonali Grażyna Guzik i Robert Goździak pod kierownictwem Antoniego Guzika w 2004 roku w Krzeszowicach.

Streszczenie

Ołtarz pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku i stanowi tylko fragment większej nastawy ołtarzowej. Jego pierwotną strefę centralną obecnie stanowi zawieszony na ścianie prezbiterium, za ołtarzem obraz przedstawiający św. Erazma biskupa i męczennika w dekoracyjnej ramie.

Bibliografia