Ołtarz boczny

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał w pierwszej ćwierci XX wieku. Pierwotnie w polu głównym znajdował się osiemnastowieczny obraz Wszystkich Świętych, a po bokach późnobarokowe figury świętych niewiast. Dzieła te oglądał jeszcze w 1938 roku Tadeusz Szydłowski. Obecne obrazy w zwieńczeniach oraz rzeźby do ołtarzy bocznych zakupił ksiądz Julian Łysak (proboszcz w Jabłonce w latach 1928-1967). Ołtarz przekształcono w 1950 roku. Osie boczne wykonali stolarze z Jabłonki: Czesław Kojs i Ignacy Suwada. W 2004 roku ołtarz poddano gruntownej konserwacji.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, trójosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Ołtarz skrzyniowy, sarkofagowy, z kamiennym portatylem. Mensa wklęsło-wypukła, z wydzielonym polem, pośrodku którego, ujęte okrągłą ramą płaskorzeźbione, polichromowane gorejące serce. Tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki, ustawione na niskim cokole, ujęte parą lizen zdobionych cekinami, zamknięte profilowanych gzymsem. Drzwiczki dekorowane płyciną w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem półkolistym, w polu z płaskorzeźbionym barankiem siedzącym na księdze na zielonym tle, w dolnej części kompozycji srebrne obłoki, w górnej złote promienie. Retabulum ustawione na wysokim cokole, kształtowanym schodkowo, po bokach ujętym małymi spływami wolutowymi. Osie boczne retabulum w formie ażurowych, architektonicznych tempiett, o profilowanych wielobocznych podstawach z pięciobocznym podwieszeniem. Baldachimy, wsparte na parze kolumn, kształtowane są na wzór architektonicznych dachów, z wycięciem arkadkowym u dołu oraz ze zwieńczeniem w formie wielobocznej latarni zakończonej kwiatonem. W niszy po lewej figura św. Wojciecha, a po prawej św. Stanisława. Część środkowa retabulum flankowana parą kolumn wspierających wyłamane pośrodku niepełne belkowanie. W polu obraz rzeźba Najświętsze Serce Jezusa, dookoła dekorowana bujnym ornamentem akantowym. Zwieńczenie w formie owalu ujętego dekoracyjną ramą z obrazem św. Andrzeja Boboli. U szczytu rzeźbiona, uskrzydlona główka aniołka i łaciński krzyż. Polichromia w kolorze jasnobeżowym, detale zielone, profilowania i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny prawdopodobnie został wykonany w warsztacie tyrolskim w pierwszej ćwierci XX wieku. Oś główną ołtarza flankują kolumny w stylu jońskim z ornamentyką neobarokową. Mensa w typie sarkofagowym, również wykonana w stylu neobarokowym. Pośrodku ołtarza znajduje się rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa, często umieszczana w polach głównych ołtarzy od XIX wieku. Natomiast w osiach bocznych ołtarza znajdują się rzeźby świętych: Wojciecha i Stanisława, patronów Polski. Osie boczne ołtarza zostały przerobione przez dwóch stolarzy z Jabłonki: Czesława Kojsa i Ignacego Suwadę, którzy wykonali je w postaci ośmiobocznych, ażurowych tempiett, nieco odbiegających od neobarokowego stylu ołtarza.

Streszczenie

Ołtarz boczny prawdopodobnie wykonany w warsztacie tyrolskim w pierwszej ćwierci XX wieku. Pośrodku ołtarza znajduje się rzeźba Najświętsze Serce Jezusa. Natomiast po bokach ołtarza rzeźby świętych patronów Polski: św. Stanisława i św. Wojciecha, a w zwieńczeniu obraz św. Andrzeja Boboli. Osie boczne zostały przerobione przez dwóch stolarzy z Jabłonki: Czesława Kojsa i Ignacego Suwadę, którzy wykonali je w postaci ośmiobocznych, ażurowych tempiett.

Bibliografia