Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny. Mensa skrzyniowa, prostopadłościenna, z kamiennym portatylem, ustawiona na niskiej podstawie, antepedium ujęte płaskimi listwami łączącymi się z owalnym polem, pośrodku którego jest aplikowany, pozłacany krzyż. Predella wysoka, ujęta po bokach konsolami w formie uproszczonych wolut z nieznacznie wysuniętym architektonicznym tabernakulum, ujętym kanelowanymi pilastrami, podtrzymującymi belkowanie i trójkątny przyczółek. Pomiędzy pilastrami drzwiczki prostokątne, w których płycina w formie prostokąta o wklęsłych ćwierćkoliście narożach z malowanym ornamentem akantowym i kielichem z hostią pośrodku. Po bokach tabernakulum dwie marmoryzowane płyciny w kształcie kwadratu z uszakami. Nastawa ołtarzowa flankowana dwiema kolumnami jońskimi wspierającymi belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem. Pole środkowe w formie głębokiej, prostokątnej, zamkniętej półkoliście wnęki o dekoracyjnej ramie, wewnątrz której umieszczona jest rzeźbiona grupa Ukrzyżowania na tle malowanego widoku Jerozolimy. Pola pomiędzy wnęką a kolumnami wypełnione są stylizowaną, profilowaną arkadą z archiwoltą wspartą na toskańskich kapitelach, pod którymi podwieszone są łezki. W górnej części arkady, po bokach znajdują się dwie płyciny wypełnione malowaną, białą dekoracją roślinną na brązowym tle, a pomiędzy nimi jest w owalu rzeźbiona i złocona rozeta. Całość struktury ołtarza polichromowana i marmoryzowana jest w odcieniach beżu i szarości.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz został wykonany w stylu klasycystycznym w XIX wieku. Reprezentuje typ jednokondygnacyjnej, jednoosiowej struktury ujętej parą podpór dźwigających belkowanie z profilowanym gzymsem. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy tego retabulum. Nastawa została wykonana w stylu klasycystycznym i wykorzystuje szereg motywów pochodzących z architektury starożytnej, a także cechuje się dążeniem do harmonii, zrównoważonej kompozycji, zastosowaniem symetrii, przewagą linii prostych bez wygięć i skrętów w przeciwieństwie do ołtarzy barokowych oraz oszczędne stosowanie ornamentyki. Ikonografia ołtarza poświęcona jest Grupie Ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem Ewangelistą, która ilustruje scenę z Ewangelii św. Jana: „Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie.” (J 19, 26-27). Święty Jan został ukazany w typowym dla niego ujęciu ikonograficznym, jako młody mężczyzna, bez zarostu. Rzeźby zostały wykonane wraz z całą nastawą ołtarzową w XIX wieku.

Streszczenie

Ołtarz został wykonany w stylu klasycystycznym w XIX wieku. Reprezentuje typ jednokondygnacyjnej, jednoosiowej struktury ujętej parą podpór dźwigających belkowanie z profilowanym gzymsem. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy tego retabulum. Ikonografia ołtarza poświęcona jest Grupie Ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem Ewangelistą, która ilustruje scenę z Ewangelii św. Jana.