Chrystus Zmartwychwstały

Opis

Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca. Chrystus ukazany w całej postaci ustawiony frontalnie, w delikatnym kontrapoście, prawą ręką uniesioną na wysokość głowy czyni gest błogosławieństwa, w lewej trzyma chorągiew o długim drzewcu, z białym krzyżem na czerwonym płacie. Chrystus ma pociągłą twarz, z długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym w dal, okoloną krótką i ciemną brodą i długimi oraz falowanymi włosami, które opadają na plecy i ramiona. Wokół głowy ma okrągły nimb w formie złoconej obręczy z drutu. Jest ubrany w czerwony płaszcz z białą podszewką, dekorowany ornamentem roślinnym, spięty pod szyją broszą, odsłaniający nagi tors, otaczający figurę i przerzucony jedną połą przez lewe ramię. Na dłoniach, bosych stopach i boku zaznaczone są ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figurę charakteryzuje statyczność sylwetki, idealizowane rysy twarzy oraz złocona dekoracja roślinna płaszcza typowa dla masowych wyrobów rzeźbiarskich XIX i XX wieku. Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego przedstawia triumfującego Zbawiciela, który powstał z grobu. Reprezentuje klasyczne ujęcie ikonograficzne Zmartwychwstałego, wykształcone jeszcze w średniowieczu: Chrystus jest półnagi, ma założony czerwony płaszcz, jedną ręką błogosławi, a w drugiej trzyma chorągiew — symbol triumfu nad grzechem i śmiercią. Chorągiew w liturgii chrześcijańskiej używana była od X wieku. Składa się z poziomych oraz pionowych drzewców z przymocowanym płatem opadającej tkaniny, na której zwykle umieszczony jest znak krzyża. U dołu może być zakończona prosto lub z wcięciem, tak jak w przypadku omawianej rzeźby. Pierwszą, znaną chrześcijańską chorągwią było labarum Konstantyna Wielkiego, na którym pierwotnie osadzony był orzeł (symbol Jowisza), a dopiero później symbole Chrystusa. Według przekazu Euzebiusza z Cezarei zmiana ta nastąpiła w 312 roku, kiedy przed bitwą przy moście Mulwijskim cesarz Konsantyn zobaczył na niebie świetlisty krzyż, a pod nim napis w języku greckim: „Pod tym znakiem zwyciężysz”. Kontynuacją tego typu chorągwi były chorągwie kościelne używane w średniowieczu jako sztandary wojenne, przyozdobione postacią świętego i noszone na czele wojska oraz chorągwie papieskie, a także chorągiew, którą trzyma w ręku Chrystus Zmartwychwstały w ikonografii sztuki sakralnej. Drugim ważnym elementem tego przedstawienia jest purpurowy płaszcz. Płaszcz oprócz dzieł ukazujących Chrystusa Zmartwychwstałego jest również obecny na innych przedstawieniach: Chrystusa Umęczonego, Ecce Homo, Tłoczni mistycznej, w scenach Sądu Ostatecznego czy Naigrywania w sztuce bizantyńskiej. Purpura jest znakiem godności królewskiej, ale oznacza również krew, przez co symbolizuje męczeństwo i śmierć Zbawiciela. Figura Chrystusa Zmartwychwstałego używana jest w procesji podczas rezurekcji, po której stawiano ją na ołtarzu, gdzie znajduje się aż do święta Wniebowstąpienia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, pęknięte palce u lewej dłoni.

Streszczenie

Rzeźba przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego, który powstał z grobu. Używana jest w procesji podczas rezurekcji, po której stawia się ją na ołtarzu, gdzie znajduje się aż do święta Wniebowstąpienia. Figurę charakteryzuje statyczność sylwetki, idealizowane rysy twarzy oraz złocona dekoracja roślinna płaszcza typowa dla masowych wyrobów rzeźbiarskich XIX i XX wieku. Reprezentuje klasyczne ujęcie ikonograficzne Zmartwychwstałego, wykształcone jeszcze w średniowieczu.

Bibliografia