Matka Boska Częstochowska

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Polanka Wielka
Miejscowość
Polanka Wielka
Miejsce przechowywania
kaplica boczna (nowy kościół)
Identyfikator
DZIELO/25114
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
początek XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz pierwotnie umieszczony był w bocznym ołtarzu Matki Boskiej Częstochowskiej w drewnianym kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej. Wizerunek zdobiła barokowa srebrna sukienka wotywna wraz z koronami, którą zastąpiono podobną w 1978 roku wykonaną przez Tadeusza Rybskiego z Krakowa. Obie sukienki są prezentowane w gablotach w nowej kaplicy. Obraz przeniesiono do bocznej kaplicy w nowym kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny 17 maja 1993 roku, gdzie umieszczono go w ramie otoczonej chrząstkowo-małżowinową dekoracją wykonaną przez Agnieszkę i Pawła Dziurawiec z Tarnowa. W 2013 roku biskup bielsko-żywiecki nałożył na obraz nowe korony także wykonane przez Tadeusza Rybskiego.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego w proste, złocone i profilowane ramy oraz dekoracyjne obramienie utworzone z płaskorzeźbionego ornamentu małżowinowo-chrząstkowego przytwierdzonego do zielono-błękitnego marmurowego tła. W zwieńczeniu obramienia kartusz z napisem: AVE MARIA. W centrum kompozycji na ciemnym, jednolitym tle ukazano frontalnie Madonnę z Dzieciątkiem w typie Matki Boskiej Częstochowskiej. Maria na lewym przedramieniu trzyma Dzieciątko Jezus, na które wskazuje prawą ręką przyłożoną do piersi. Matka Boska ma pociągłą twarz o brązowej karnacji z wyraźnie zaznaczonymi drobnymi ustami o pełnych wargach, wydatnym nosie i małych, migdałowych, otwartych oczach. Na jej prawym policzku widoczne są dwie rysy. Madonna ubrana jest w ciemnoniebieski maforion podbity czerwienią i lamowany taśmą z malarskim naśladownictwem kameryzacji. Spod maforionu widoczna jest zielona, marszczona suknia obwiedziona pod szyją taśmą także z malarskim naśladownictwem kameryzacji. Siedzące Dzieciątko Jezus zostało ujęte w trzech czwartych w prawo. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, lewą zaś podtrzymuje na kolanach zamknięty na dwie klamry kodeks. Jezus o jasnobrązowej karnacji ma owalną twarz o spojrzeniu skierowanym na matkę, mały nos i pełne usta. Jego głowę otaczają kędzierzawe, brązowe włosy rozjaśnione przy końcówkach loków. Ubrany jest w czerwoną, marszczoną na piersi tunikę lamowaną pod szyją, u spodu i przy rękawach taśmą z malarskim naśladownictwem kameryzacji. Spod tuniki wdać na dole jego bosą stopę. Głowy obu postaci otaczają złocone nimby oraz dwanaście malowanych gwiazd, na które nałożono mniejsze, metalowe i złocone. Na głowach Marii i Jezusa nałożone są srebrne i złocone korony o floranych sterczynach zdobione kameryzacją.

Zarys problematyki artystycznej

Wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej w Polance Wielkiej przynależy do niezliczonych kopii jasnogórskiego oryginału, które powstawały w różnych miejscach w Polsce. Najczęściej kopiowano obrazy, które masowo powstawały w działającej przy częstochowskim klasztorze malarni. Oczywiście drukowano liczne obrazki dewocyjne, które poprzez ruch pątniczy docierały do najdalszych zakątków kraju. Sylweta wizerunku częstochowskiego ostatecznie została ustalona na dwa stulecia po koronacji obrazu 8 września 1717 roku koronami papieża Klemensa XI.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostania konserwację przeprowadziła konserwator dzieł sztuki Agnieszka Drwal-Dziurawiec z Tarnowa na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 28;
A. Kunczyńska-Iracka, Malarstwo ludowe kręgu częstochowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 13-24;
W. Kurpik, Częstochowska Hodegetria, Łódź-Pelplin 2008, s. 170-179, 190.

Streszczenie

Obraz pierwotnie umieszczony był w bocznym ołtarzu Matki Boskiej Częstochowskiej w drewnianym kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej. Wizerunek zdobiła barokowa srebrna sukienka wotywna wraz z koronami, którą zastąpiono podobną w 1978 roku wykonaną przez Tadeusza Rybskiego z Krakowa. Obraz przeniesiono do bocznej kaplicy w nowym kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny 17 maja 1993 roku, gdzie umieszczono go w ramie otoczonej chrząstkowo-małżowinową dekoracją wykonaną przez Agnieszkę i Pawła Dziurawiec z Tarnowa. W 2013 roku biskup bielsko-żywiecki nałożył na obraz nowe korony także wykonane przez Tadeusza Rybskiego.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska Częstochowska", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-czestochowska-9

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności