Krucyfiks

Dzieje zabytku

Krucyfiks pierwotnie znajdował się na apsydzie kościółka drewnianego w Krzeszowie.

Opis

Pełnoplastyczna, drążona od tyłu, polichromowana figura Chrystusa przybita do prostego krzyża trzema gwoździami. Sylwetka zmarłego Chrystusa smukła z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą i głębokim wcięciem w talii i widocznym układem kostnym klatki piersiowej. Ramiona uniesione wysoko tworzą łuk, dłonie o wyprostowanych palcach. Nogi znacznie ugięte w kolanach, założone prawa na lewą. Głowa pochylona, lekko zwrócona w prawą stronę. Na głowie Chrystus ma założoną pozłacaną koronę cierniową. Twarz podłużna z zapadniętymi policzkami, oczy zamknięte z opadłymi kącikami i ściągniętymi brwiami, nos długi o prostym profilu, usta małe i zamknięte. Włosy długie, opadające na kark, broda krótka i kręcona. Perizonium długie, sięgające połowy łydki, po bokach opadające swobodnie kaskadowymi fałdami. Polichromowane na kolor szary, na brzegu złocone. Nad głową titulus w formie poziomej banderoli z napisem „I.N.R.I.”. W odsłoniętych partiach ciała figura polichromowana naturalistycznie o ciemnej karnacji z zaznaczonymi śladami męki. Krzyż szeroki, prosty, pokryty bejcą.

Zarys problematyki artystycznej

Krucyfiks w kościele w Krzeszowie został wykonany w stylu gotyckim. Stylowy charakter rzeźby podkreślają obok kształtu sylwetki układ rąk o rozprostowanych palcach, podkurczone nogi, a także długie sięgające kolan perizonium ze spiralnymi festonami po bokach. Podobne krucyfiksy znajdują się również w kościele w Skrzydlnej, Mogilnie i Żywcu. Zbawiciel ukazany jako umarły jest dziełem gotyckiej plastyki śląskiej schyłku XIV wieku ok. 1380.
Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Nad głową Zbawiciela znajduje się titulus, czyli tabliczka z napisem winy, skróconym do liter INRI (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum), czyli Jezus Nazarejczyk Król Żydów, zgodnie z opisem w Ewangelii św. Jana: „Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». Odparł Piłat: «Com napisał, napisałem»” (J 19,19-22).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, nieliczne odpryski warstwy zaprawy i polichromii.

Streszczenie

Krucyfiks w kościele w Krzeszowie został wykonany w stylu gotyckim. Stylowy charakter rzeźby podkreślają obok kształtu sylwetki układ rąk o rozprostowanych palcach, podkurczone nogi, a także długie sięgające kolan perizonium ze spiralnymi festonami po bokach. Podobne krucyfiksy znajdują się również w kościele w Skrzydlnej, Mogilnie i Żywcu. Zbawiciel ukazany jako umarły jest dziełem gotyckiej plastyki śląskiej schyłku XIV wieku, ok. 1380.

Bibliografia