Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Stryszawa
Miejscowość
Krzeszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sucha Beskidzka
Parafia
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Tagi
krucyfiks rzeźba gotycka rzeźba XIV wieku
Miejsce przechowywania
nawa południowa
Identyfikator
DZIELO/03065
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1380 roku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 96 cm
wysokość – 199 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 105 cm
Szerokość figury – 60 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Krucyfiks pierwotnie znajdował się na apsydzie kościółka drewnianego w Krzeszowie.

Opis

Pełnoplastyczna, drążona od tyłu, polichromowana figura Chrystusa przybita do prostego krzyża trzema gwoździami. Sylwetka zmarłego Chrystusa smukła z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą i głębokim wcięciem w talii i widocznym układem kostnym klatki piersiowej. Ramiona uniesione wysoko tworzą łuk, dłonie o wyprostowanych palcach. Nogi znacznie ugięte w kolanach, założone prawa na lewą. Głowa pochylona, lekko zwrócona w prawą stronę. Na głowie Chrystus ma założoną pozłacaną koronę cierniową. Twarz podłużna z zapadniętymi policzkami, oczy zamknięte z opadłymi kącikami i ściągniętymi brwiami, nos długi o prostym profilu, usta małe i zamknięte. Włosy długie, opadające na kark, broda krótka i kręcona. Perizonium długie, sięgające połowy łydki, po bokach opadające swobodnie kaskadowymi fałdami. Polichromowane na kolor szary, na brzegu złocone. Nad głową titulus w formie poziomej banderoli z napisem „I.N.R.I.”. W odsłoniętych partiach ciała figura polichromowana naturalistycznie o ciemnej karnacji z zaznaczonymi śladami męki. Krzyż szeroki, prosty, pokryty bejcą.

Zarys problematyki artystycznej

Krucyfiks w kościele w Krzeszowie został wykonany w stylu gotyckim. Stylowy charakter rzeźby podkreślają obok kształtu sylwetki układ rąk o rozprostowanych palcach, podkurczone nogi, a także długie sięgające kolan perizonium ze spiralnymi festonami po bokach. Podobne krucyfiksy znajdują się również w kościele w Skrzydlnej, Mogilnie i Żywcu. Zbawiciel ukazany jako umarły jest dziełem gotyckiej plastyki śląskiej schyłku XIV wieku ok. 1380.
Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Nad głową Zbawiciela znajduje się titulus, czyli tabliczka z napisem winy, skróconym do liter INRI (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum), czyli Jezus Nazarejczyk Król Żydów, zgodnie z opisem w Ewangelii św. Jana: „Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». Odparł Piłat: «Com napisał, napisałem»” (J 19,19-22).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, nieliczne odpryski warstwy zaprawy i polichromii.

Streszczenie

Krucyfiks w kościele w Krzeszowie został wykonany w stylu gotyckim. Stylowy charakter rzeźby podkreślają obok kształtu sylwetki układ rąk o rozprostowanych palcach, podkurczone nogi, a także długie sięgające kolan perizonium ze spiralnymi festonami po bokach. Podobne krucyfiksy znajdują się również w kościele w Skrzydlnej, Mogilnie i Żywcu. Zbawiciel ukazany jako umarły jest dziełem gotyckiej plastyki śląskiej schyłku XIV wieku, ok. 1380.

Bibliografia

Szablowski Jerzy, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, t. 3: Powiat żywiecki", Warszawa 1948
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian , "Sztuka Ziemi Krakowskiej", Kraków 1982

Jak cytować?

Maria Działo, "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-87

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności