Krucyfiks

Dzieje zabytku

Figura Chrystusa Ukrzyżowanego powstała prawdopodobnie w około połowy XVII wieku, a więc do nowego murowanego kościoła (przed 1662). Prawdopodobnie krucyfiks znajdował się pierwotnie na łuku tęczowym kościoła, przeniesiony do nowego ołtarza bocznego w czwartej ćwierci XVIII wieku w związku z łaskami, którymi słynął. Został wymieniony w inwentarzu kościoła sporządzonym w 1883 roku w polu głównym lewego ołtarza bocznego wówczas pod wezwaniem Pana Jezusa. W późniejszym czasie figura została przeniesiona do drugiego ołtarza bocznego św. Zofii.

Opis

Rzeźba Chrystusa umarłego przybita do prostego krzyża trzema gwoździami. Ciało w lekkim zwisie o szeroko rozłożonych ramionach, układających się w delikatny łuk, głowa opadająca na prawy bark, nogi ugięte w kolanach, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Chrystus ma pociągłą twarz, o migdałowatych, zamkniętych oczach, wąskim nosie i małych, rozchylonych ustach. Twarz okolona krótką, falowaną i rozdwajającą się w dwa pukle brodą oraz falowanymi włosami opadającymi na prawe ramię i kark. Ciało szczupłe, o delikatnym zarysowanym modelunku mięśni klatki piersiowej oraz ramion i nóg. Biodra przewiązane krótkim perizonium, zawiązanym na prawym boku. Ciało figury polichromowane naturalistycznie, włosy w kolorze brązowym, perizonium złocone. Na pionowej belce krzyża tabliczka z napisem „IN / RI”.

Zarys problematyki artystycznej

Figurę cechuje duży spokój w sposobie rzeźbienia, jak i w jej wyrazie. Ciało Chrystusa zwisa delikatnie na krzyżu, ręce i nogi rozłożone są symetrycznie, co przełamuje jedynie zwrot głowy. Modelunek figury jest miękki, łagodnie kształtuje ciało, które, prócz rany w boku, niemal nie posiada śladów męki. Układ krótkiego i przylegającego do ciała perizonium, które już częściowo odsłania jedno udo jest znamienny dla czasu powstania figury.
Pod koniec XVII i w XVIII wieku w związku z modernizacją świątyń powszechne było przenoszenie krucyfiksów z pierwotnego miejsca, a więc z łuku tęczowego i umieszczanie ich w innych lokalizacjach, a więc w ołtarzach, na ścianach, w zewnętrznych Ogrójcach etc. Krucyfiksy, które słynęły łaskami umieszczano najczęściej w ołtarzach, aby otrzymały godną oprawę oraz dla przymnożenia ich kultu. Najpewniej tak właśnie było z omawianym krucyfiksem z Biskupic, który po wybudowaniu nowego wyposażenia świątyni w czwartej ćwierci XVIII wieku został umieszczony w ołtarzu bocznym, gdzie mógł otrzymywać należną mu cześć. Wota wiszące w tle figury świadczą o tym, że cieszyła się kultem wśród miejscowych wiernych i uznana była za słynącą łaskami.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Polichromia całej figury spękana, silnie zabrudzona, łuszcząca się, z licznymi ubytkami i odpryskami. Złocenia perizonium przetarte.

Streszczenie

Figura Chrystusa Ukrzyżowanego powstała prawdopodobnie w około połowy XVII wieku, a więc do nowego murowanego kościoła (przed 1662). Prawdopodobnie krucyfiks znajdował się pierwotnie na łuku tęczowym kościoła, przeniesiony do ołtarza bocznego w czwartej ćwierci XVIII wieku w związku z łaskami, którymi słynął. Pod koniec XVII i w XVIII wieku w związku z modernizacją świątyń powszechne było przenoszenie krucyfiksów z pierwotnego miejsca, a więc z łuku tęczowego i umieszczanie ich w innych lokalizacjach, w ołtarzach, na ścianach, w zewnętrznych Ogrójcach etc.

Bibliografia