ambona
Zdjęcie nr 1: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 2: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 3: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 4: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 5: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 6: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 7: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 8: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.
Zdjęcie nr 9: Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.

ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Przeciszów
Miejscowość
Przeciszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Identyfikator
DZIELO/23205
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
techniki snycerskie, drewno polichromowane, złocone i srebrzone
Wymiary podstawowe
wysokość – 800 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ambona przeniesiona z kościoła dominikanów w Oświęcimiu po kasacie konwentu przez władze austriackie.

Opis

Rokokowa ambona przyścienna uzyskała kształt ożaglowanego okrętu. Składa się z kosza w formie beczkowej łodzi oraz zaplecka w kształcie żagla przechodzącego w baldachim. Kosz został podzielony na dwie strefy. W dolnej przedstawiono stylizowane, srebrzone fale morskie z igrającymi w nich morskimi, złoconymi stworami. Jeden z nich połyka postać Jonasza. Natomiast górną strefę udekorowano złoconymi, rokokowymi kartuszami, skrzyżowanymi dwoma wiosłami okrytymi fragmentem sieci rybackiej na brązowym tle. Z prawej strony do kosza przymocowano złoconą wolutę zdobioną motywem rocalliowym przechodzącym w srebrzony sztandar przymocowany do złotej laski krzyżowej. W zaplecek ambony w kształcie srebrzonego, rozpostartego żagla wstawiono nowy obraz w kształcie stojącego prostokąta, ukazujący błogosławiącego Chrystusa. Zbawiciel został przedstawiony frontalnie w dwóch trzecich postaci z głową i spojrzeniem skierowanym w górę. Prawą ręką błogosławi, lewą zaś przyciska do piersi. Jezus ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach, otoczoną brodą i długimi włosami spływającymi na ramiona. Ubrany jest w białą tunikę oraz w przerzucony przez ramię czerwony płaszcz. Jego głowę okala świetlisty nimb na ciemnym tle. Powyżej rozpięty jest baldachim utworzony z masztu podtrzymywanego przez liny i zwisających żagli zakończonych motywem lambrekinowym. Na baldachimie stoi postać uskrzydlonego anioła w luźnej, niebieskiej tunice. Ponad nim na złoconym maszcie umieszczone dwie korony, jedna nad drugą. Na jego szczycie znajduje się gloria z Duchem Świętym w postaci gołębicy na tle srebrzystych obłoków i złotych promieni. Od wschodu do ambony przylegają schody z pełną balustradą artykułowaną romboidalnym płycinami o złoconych krawędziach z polem wypełnionym złoconym motywem rocalliowym.

Zarys problematyki artystycznej

Pod wpływem reformy trydenckiej w niektórych kościołach ambony przyjmują formę łodzi, symbolizując w ten sposób nawę kościoła - navis ecclesiae, co stanowiło w swej dosłowności metaforę łodzi rybackiej z żaglami i morskimi stworami. Między innymi jeden z nich na ambonie w Przecieszynie połyka biblijnego Jonasza. W środowisku małopolskim po raz pierwszy ambonę w formie łodzi wykonano pod wpływem wileńskiej ambony w kościele śś. Piotra i Pawła na Antokolu w kościele kanoników regularnych pw. Bożego Ciała na krakowskim Kazimierzu (przed 1749 rokiem), następnie ambonę u krakowskich klarysek z trzeciej ćwierci XVIII wieku. Podobne realizacje powstawały także poza Krakowem o czym świadczą ambony z drugiej połowy XVIII wieku w Tyńcu, Osieku i w Bielsku-Białej w kościele Opatrzności Bożej. W tym ostatnim mieście jeszcze w 1833 roku wykonano analogiczną ambonę dla zbudowanego w tym czasie kościoła ewangelickiego. Cechy formalne ambony w Przeciszowie każą widzieć w niej dzieło tego samego artysty, który wykonał podobną ambonę do wspomnianego już kościoła drewnianego św. Andrzeja Apostoła w Osieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zły drewno silnie zaatakowane przez drewnojada. owadami. Ambona wymaga szybkiej interwencji, odkażenia i impregnacji, a także badań nad oryginalną polichromią oraz jej przywróceniem.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 492;
J. Samek: Ambony, naves et naviculae w Polsce, Rokoko, Materiały sesji SHS z 1968, Warszawa, 1970, s. 219-250;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4. Miasto Kraków, cz. 2. Kościoły i klasztory śródmieścia 1, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1971, s. 60, il. 197;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 409-410;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4. Miasto Kraków, cz. 4. Kazimierz i Stradom, red. I. Rejduch-Samek, J. Samek, Warszawa 1987, s. 60, il. 206, 207;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 1094.

Streszczenie

Rokokową ambona z drugiej połowy XVIII wieku do Przecieszyna została przeniesiona z kościoła dominikanów w Oświęcimiu po kasacie konwentu przez władze austriackie w XIX wieku. Cechy formalne zabytku każą widzieć w niej dzieło tego samego artysty, który wykonał podobną ambonę do drewnianego kościoła św. Andrzeja Apostoła w Osieku.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Murowany kościół otrzymał układ jednonawowej świątyni z węższym prezbiterium zwróconym ku północy i wieżą dostawioną do nawy od południa. Prezbiterium jest jednoprzęsłowe zakończone spłaszczoną apsydą. Na jego przedłużeniu usytuowano czworoboczną zakrystię. Prostokątna nawa jest trójprzęsłowa o zaokrąglonych narożnikach. Od frontu wzniesiono czworoboczną wieżę o ściętych narożnikach, flankowaną piętrowymi lokalnościami. Wysunięto ją lekko ku przodowi, gdzie przechodzi wklęsłymi płaszczyznami w boczne części fasady. Jej górne piętro nakryte cebulastym hełmem zostało opięte po bokach wolutami, obok których ustawiono kamienne klasycystyczne wazy. Elewacje zewnętrzne artykułowano podziałami ramowymi, zamykając wysokości ścian gzymsem gurtowy. Na końcu nawy na siodłowym dachu pokrytym blachą umieszczono czworoboczną wieżyczkę na sygnaturkę zwieńczoną cebulastym hełmem z krzyżem. Podobnym dachem nakryto prezbiterium. Wnętrze kościoła zostało rozczłonkowane lizenami z wklęsłymi półlizenami po bokach, ponad którymi rozciągnięto odcinki belkowania. Całość nakryto sklepieniem żaglastym na zdwojonych gurtach. Od południa w nawie urządzono chór muzyczny wsparty na dwóch kolumnach z parapetem wklęsłowypukłym. W prezbiterium usytuowano ołtarz główny, a w nawie dwa ołtarze boczne. Tu także na ścianie zachodniej zawieszono ambonę.
kościół
kościół św. Jana Chrzciciela
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica uzyskała kształt kielicha. Czaszę w formie ściętej kuli, zaopatrzoną u spodu w profilowanie, wsparto na bogato toczonym trzonie w kształcie tralki, przechodzącym w profilowaną stopę ustawioną na wielobocznym cokoliku. Płaska nakrywa chrzcielnicy ozdobiona została połączonymi ze sobą sześcioma spływami wolutowymi, zdobionymi motywem kaboszonów, spiętymi w górze masywną, zamkniętą koroną. Całość pokrywa polichromia marmoryzowana w kolorach szaro-zielonkawych. Zwieńczenie i niektóre profile są złocone.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta obramieniony ramą ołtarzową przedstawia scenę chrztu Chrystusa w Jordanie. W centrum kompozycji ukazano stojącego w Jordanie Chrystusa, który lekko pochylony obiema rękami podpiera się na ugiętej lewej nodze opartej o brzeg rzeki. Zbawiciel został ujęty w trzech czwartych w prawo. Ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach. Jego głowę okala brązowy zarost i długie włosy spływające na ramiona. Jego postać okrywa biała tkanina odsłaniając prawy bark i dolne fragmenty nóg. Z prawej strony Jezusa stoi na brzegu Jan Chrzciciel widoczny w trzech czwartych w lewo. W uniesionej nad głową Chrystusa prawej ręce trzyma muszlę, z której wylewa wodę na Zbawiciela. Natomiast w odsuniętej od tułowia lewej ręce trzyma drewnianą laskę krzyżową. Ponad Janem Chrzcicielem widać na tle jasnego nieba unoszącą się gołębicę Ducha Świętego w świetlistych promieniach. W głębi ukazano bieg rozlanej rzeki, a z prawej strony kompozycji skalisty brzeg ze wschodnia roślinnością oraz częściowo widoczną orientalną zabudowę miasta z palmą na pierwszym planie.
obraz
Chrzest Chrystusa
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum kompozycji przedstawiono Matkę Boską Różańcową w towarzystwie św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej. Siedząca na obłokach Madonna ukazana została frontalnie z głową pochyloną w lewo ujętą w trzech czwartych. Wyciągniętą prawą ręką podaje różaniec klęczącemu na ziemi św. Dominikowi, natomiast lewą przytrzymuje siedzącego na jej kolanach małego Jezusa. Maria ma pociągłą twarz o jasnej karnacji delikatny nos i usta oraz półprzymknięte oczy. Ubrana jest w szkarłatną suknię przepasaną w pasie oraz niebieski płaszcz podbity jasną ochrą, narzucony na ramiona i spięty pod szyją podłużną klamrą, którego lewa poła zakrywa jej kolana. Na głowie Maria ma jasną chustę, której rozwiane końce spływają na ramiona w całości zakrywając jej włosy. Na głowie otoczonej jasnym nimbem ma złotą koronę ze stylizowanymi floralnie sterczynami. Siedzące na kolanach matki Dzieciątko ujęte został w trzech czwartych w lewo. Jezus prawą ręką udziela błogosławieństwa Dominikowi, lewą zaś podtrzymuje na kolanach niebieski glob ze złotym krzyżykiem. Dzieciątko ma pociągłą twarz z drobnym nosem i ustami, otoczoną krótkimi jasnymi włosami odsłaniającymi fragment lewego ucha. Jego głowę okala świetlisty nimb. Klęczący z lewej strony św. Dominik został ukazany w trzech czwartych w prawo, z głową w profilu uniesioną w stronę Madonny. Obiema rękami odbiera różaniec od Marii zakończony złotym krzyżykiem. Jest to mężczyzna w średnim wieku o jasnej karnacji z siwiejącymi włosami z wyciętą tonsurą. Ma prosty nos i wydatne usta. Ubrany jest w biały habit i czarny płaszcz zakonny z kapturem. Wokół głowy widać nimb. Po drugiej stronie klęczy zwrócona w lewo św. Katarzyna ze Sieny. Prawą rękę przykłada do piersi, lewą zaś wyraźnie odsuwa od siebie w geście adoracji. Jej spojrzenie lekko uniesionej głowy jest skierowane w stronę Madonny. Katarzyna ma jasną karnację, drobny nos i usta. Święta ubrana jest w biały habit ze szkaplerzem oraz czarny welon, spod którego widać kornet i podwikę. Na głowie ma cierniową koronę. Jej głowę otacza nimb. W górnej części obrazu na tle obłoków ukazano dwóch adorujących Marię uskrzydlonych aniołów. Obaj ujęci zostali w pełnej postaci w trzech czwartych. Anioł z lewej pochyla głowę do przodu, trzymając w prawej ręce lilię, lewą zaś przykładając do piersi. Ubrany jest w długą jasną tunikę oraz bladoniebieską koszulę. Z kolei anioł z prawej unosi głowę ku górze, jednocześnie trzymając w lewej ręce złote berło. Na dole obrazu pomiędzy obu świętymi na tle łąki z widocznym w głębi górzystym krajobrazem leży otwarta księga oraz w tyle czarny pies z pochodnią w pysku, ukazany na tle globu.
obraz
Matka Boska Różańcowa
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum kompozycji przedstawiono frontalnie w półpostaci Matkę Boską z Dzieciątkiem na lewym ramieniu. Obie postacie przykrywają srebrne, złocone i trybowane w motywy kwiatowo-roślinne sukienki wotywne. Maria podtrzymuje małego Jezusa obiema, skrzyżowanymi rękami, trzymając równocześnie w prawej dłoni chustę. Jej głowa została ujęta nieznacznie w trzech czwartych w prawo. Madonna ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i delikatnych, łagodnych rysach, z prostym nosem i pełnych ustach. Na głowie ma maforion lamowany taśmą. Maria ma na głowie złotą, zamkniętą koronę zwieńczoną globem z krzyżykiem. Korona jest dekorowaną kameryzacją. Trzymane przez Madonnę Dzieciątko jest zwrócone w jej stronę w trzech czwartych. Mały Jezus lewą ręka podtrzymuje przy boku księgę Ewangelii. Natomiast nieznacznie usztywnioną i wyciągniętą przed siebie prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa. Jezus ma okrągłą twarz o jasnej karnacji, pełnych ustach i rumianych policzkach, okoloną jasnobrązowymi, krótkimi włosami nad czołem układającymi się w loki. Ubrany jest w tunikę lamowaną taśmą pod szyją i przy rękawach. Na stopach widoczne są sandały. Na głowie ma zamknietą, kameryzowaną, złoconą i trybowaną w srebrze koronę wotywną. Głowy obu postaci otaczają świetliste nimby oraz dwanaście metalowych gwiazdek widocznych wokół głowy Matki Boskiej, a także dwóch srebrnych, trybowanych w blasze aniołów. Pod szyją Marii do sukienki przytwierdzono sznury korali oraz złote łańcuszki. u dołu bogato lamowaną złotym ornamentem roślinnym.
obraz
Matka Boska Śnieżna
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał formę stojącego prostokąta, zamkniętego u góry łukiem odcinkowym. Ujmuje go polichromowana i profilowana rama. W centrum kompozycji na jasnobrązowym, rozjaśnionym tle ukazano frontalnie w dwóch trzech Madonnę z Dzieciątkiem. Matka Boska na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko, a w prawej ręce długie, fantazyjnie kształtowane, złote berło. Głowa Madonny ujęta została nieznacznie w trzech czwartych w prawo. Maria ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i rumianych policzkach, wysokie czoło, prosty, długi nos i wydatne usta oraz ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Jej głowę otaczają jasne włosy spływające na ramiona. Ubrana jest w luźną, czerwoną suknię przewiązaną w pasie zieloną wstęgą oraz narzucony na nią błękitny płaszcz lamowany złotą taśmą z malowaną kameryzacją i perłami. W podobny sposób udekorowano fibulę w kształcie taśmy spinający płaszcz pod szyją. Maria na głowie ma wysoką, złotą koronę o floralno-kwiataowych sterczynach z malowaną kameryzacją. Dzieciątko Jezus ukazane zostało w trzech czwartych w lewo. Prawą rękę ma uniesioną w geście błogosławieństwa, prawą zaś podtrzymuje niebieski glob ze złotym krzyżykiem. Jezus ma pociągłą twarz o jasnej karnacji z rumianymi policzkami, drobny nos i usta oraz szeroko otwarte ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Jego głowę otaczają jasne, krótkie włosy odsłaniające lewe ucho. Zbawiciel na głowie ma koronę podobną do korony Marii. Jezus ubrany jest w czerwoną tunikę lamowaną pod szyją i przy rękawach taśmą z rzędem pereł oraz jasnoochrowy płaszcz podbity błękitem, wywinięty przy szyi. Głowy postaci otaczają złote gwiazdki.
obraz
Matka Boska z Dzieciątkiem

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w formie podestu i jednobiegowych schodów z pełną balustradą. Kosz na rzucie ściętego koła, na spłaszczonym wałku, z podwieszeniem o formie zbliżonej do stożka o wklęsłych bokach, ujętego czterema wolutami i pierścieniem, zakończonego szyszką. Ścianki kosza wydzielone wąskimi pilastrami, o trzonach dekorowanych plecionką, dźwigającymi gzyms stanowiący parapet, wyłamany na ich osi. W ich polach płyciny z rozetami, pod gzymsem podwieszone kwiatowe girlandy. Zaplecek wąski, flankowany dwoma pilastrami, kanelowanymi w dolnej partii trzonów, z rozetami w górnej. W polu płycina w formie stojącego prostokąta z dużą rozetą w środku, nad nią klucz. Baldachim na planie analogicznym do kosza, dekorowany kimationem oraz ornamentem roślinnym. Na nim rzeźbiony fragment skały z dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi, na którym leży otwarta księga z napisem „POENITE / MINI ET / CREDITE / EVANGE/LIO Marci 1. v(ersum) 15.”; za nią ustawione liście palm i duży krzyż, z promieniami na skrzyżowaniu belek. Obok, na skale siedzi putto, za nim gorejące serce i kotwica. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze żółto-zielonym, detale i ornamentyka złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.
ambona

ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, ustawiona w prezbiterium. Stopa na planie ośmioboku z uskokiem; tuleja na podwójnym cokole, ośmioboczna, przechodząca w podstawę dla kosza; dekorowana w narożach maswerkiem. Kosz na planie sześciu boków z ośmioboku. Ścianki wydzielone wąskimi kolumienkami na wysokich cokołach podtrzymujących wysokie imposty i parapet kosza. W polu ścianek bocznych prostokątne płyciny z maswerkiem, powyżej fryz z kwadratowymi płycinami ze stylizowanymi rozetkami. Kosz u spodu dekorowany motywem geometrycznym i krenelażem. Na parapecie ustawiony na nóżce kwadratowy pulpit w profilowanej ramie. Z boku dwustopniowe schodki z metalową, ażurową balustradą, dekorowaną motywem roślinnym. Polichromia w kolorze jasnozielonym, z marmoryzowanymi i czerwonymi elementami, detale złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-110

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności