Tabernakulum
Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki, na wklęsło-wypukłym rzucie, ustawione na niskim cokole, o wypukłej ściance frontowej, ujęte drewnianą obudową o wklęsłych bokach, flankowane parą ustawionych pod kątem pilastrów, których trzony przyjmują formę wolut. Zwieńczenie tabernakulum w formie niewielkiego szczytu, na którym ustawiona jest pasyjka. Całość ujęta po bokach rocaille'owymi wolutami. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, zamknięte łukiem nadwieszonym. W polu, na niebieskim tle malowane przedstawienie kielicha z hostią. Struktura polichromowana na kolor jasnobeżowy, detale na kolor ciemnobeżowy, cokół marmoryzowany, ornamentyka złocona.
Zdjęcie nr 2: Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki, na wklęsło-wypukłym rzucie, ustawione na niskim cokole, o wypukłej ściance frontowej, ujęte drewnianą obudową o wklęsłych bokach, flankowane parą ustawionych pod kątem pilastrów, których trzony przyjmują formę wolut. Zwieńczenie tabernakulum w formie niewielkiego szczytu, na którym ustawiona jest pasyjka. Całość ujęta po bokach rocaille'owymi wolutami. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, zamknięte łukiem nadwieszonym. W polu, na niebieskim tle malowane przedstawienie kielicha z hostią. Struktura polichromowana na kolor jasnobeżowy, detale na kolor ciemnobeżowy, cokół marmoryzowany, ornamentyka złocona.

Tabernakulum

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Krempachy
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Marcina Apostoła
Tagi
ołtarz główny tabernakulum
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/02954
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
trzecia ćwierć XVIII wieku, po 1761 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Spisz
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Ołtarz główny powstał zapewne niedługo po wybudowaniu kościoła w 1761 roku. W kronice parafialnej odnotowano, iż wkrótce po wykonaniu ołtarzy „trzeba było ubolewać, że w tak krótkim czasie całe srebro na ołtarzach, chórze i fotelu poczerniało”.

Opis

Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki, na wklęsło-wypukłym rzucie, ustawione na niskim cokole, o wypukłej ściance frontowej, ujęte drewnianą obudową o wklęsłych bokach, flankowane parą ustawionych pod kątem pilastrów, których trzony przyjmują formę wolut. Zwieńczenie tabernakulum w formie niewielkiego szczytu, na którym ustawiona jest pasyjka. Całość ujęta po bokach rocaille'owymi wolutami. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, zamknięte łukiem nadwieszonym. W polu, na niebieskim tle malowane przedstawienie kielicha z hostią. Struktura polichromowana na kolor jasnobeżowy, detale na kolor ciemnobeżowy, cokół marmoryzowany, ornamentyka złocona.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum to ozdobna, zamykana na klucz szafka, która służy do przechowywania hostii i komunikantów. Dzieło zostało wykonane w stylu rokokowym i stanowi integralną całość z ołtarzem głównym. Powstało w trzeciej ćwierci XVIII wieku, po 1761 roku (data zbudowania kościoła). Elementy zdobnicze zastosowane w dziele tj. kogucie grzebienie i inne ornamenty rocaille'owe są charakterystyczne dla sztuki tej epoki. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Walentego, wobec braku dokumentów archiwalnych odnośnie wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej. Drzwiczki ozdobione są motywem kielicha z hostią, popularnym symbolem Eucharystii często umieszczanym w tym miejscu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Tabernakulum wraz z ołtarzem głównym powstało w trzeciej ćwierci XVIII wieku, po 1761 roku (data zbudowania kościoła). Elementy zdobnicze tj. kogucie grzebienie i inne ornamenty rocaille'owe są charakterystyczne dla sztuki tej epoki. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Walentego, wobec braku dokumentów archiwalnych odnośnie wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Skorupa Andrzej, "Cmentarny kościół w Krempachach" , „Podhalanka. Pismo Związku Podhalan” , s. 21-24
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
Skorupa Andrzej, "Krempachy. Kościoły św. Marcina i św. Walentego", Kraków 2015
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona nadwieszona z dostępem w postaci jednobiegowych schodów usytuowanych z prawej strony kosza. Kosz na rzucie półkolistym, z podwieszoną szyszką u spodu. Ścianki kosza flankowane dwoma spływami wolutowymi. Cokół kosza zaakcentowany szeregiem form przypominających obłoki. Ścianki kosza podzielone na sześć pionowych, prostokątnych, o wciętych półkoliście krótszych bokach, wypełnionych dekoracją z motywów rocaille. Gzyms profilowany, przełamany na osi spływów. Na wolutach spływów oraz pośrodku kosza osadzone trzy figury aniołków. Zaplecek rozszerzający się ku dołowi, flankowany parą spływów; w jego polu obraz w kształcie pionowego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z przedstawieniem św. Jana Nepomucena. Zaplecek ujęty z boków i zwieńczony spiętą kotarą z frędzlami. Baldachim na planie analogicznym jak kosz, o wysokim, profilowanym dolnym brzegu, obwiedziony od dołu lambrekinem z frędzlami. W polu podniebienia baldachimu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, z przodu na brzegu baldachimu kartusz z motywu rocaille. Podniebienie baldachimu w kolorze niebieskim, na polu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, z przodu rocaille'owy kartusz. Szczyt baldachimu w formie wysokiego postumentu, na którym ustawiona rzeźba Michała Archanioła zwyciężającego szatana. Po bokach postumentu dwa rzeźbione aniołki. Święty Michał Archanioł ukazany w pozycji stojącej o esowato wygiętej sylwetce, z prawą ręką uniesioną wysoko ku górze, w której trzyma płomienisty miecz, w lewej owalna tarcza z monogramem Chrystusa i trzema gwoździami, lewą stopą depcze leżącego szatana. Ubrany w strój legionisty rzymskiego, skrzydła złocone, szeroko rozłożone. Szatan ukazany w monstrualnej postaci, w pozycji leżącej na brzuchu, z lewą nogą uniesioną wysoko ku górze. Postać polichromowana na czarno, detale (oczy, usta, rogi, paznokcie) na czerwono. Aniołki ukazane w poruszonych pozach, przepasane srebrną chustką, z szeroko rozłożonymi złoconymi skrzydłami. Balustrada schodów zamknięta od dołu cokołem i od góry profilowanym gzymsem, zdobiona w polu romboidalną płyciną, zakończona słupkiem z wazonem płomienistym na szczycie. Struktura ambony polichromowana na kolor jasno i ciemnobeżowy, detale i płyciny na kolor niebieski, ornamentyka złocona.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą dekorowaną dwoma płycinami w kształcie rombów oraz poręczą w formie gzymsu, zakończoną filarem z rokokowym wazonem. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach i wklęsłych bokach, na profilowanym cokole; u spodu podwieszony ostrosłup o wklęsłych bokach, z wolutami w narożach, zakończony szyszką w formie rocaille'u. Ścianki kosza flankowane pilastrami w formie spływów wolutowych z płyciną pośrodku w kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych górnych i spodnich bokach; w polu ścianek kosza płyciny analogiczne jak na spływach wolutowych z dekoracją rocaille'ową w polu. Parapet w postaci profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, ujętych spływami wolutowymi. W polu obraz Chrystusa Dobrego Pasterza umieszczony w płycinie w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem nadwieszonym z uskokami; u góry rocaille i rozety. Zaplecek flankowany uszami w postaci strzępionych liści. Baldachim na planie analogicznym jak kosz w postaci pełnego belkowania dekorowanego ornamentem rocaille'owym. Belkowanie stanowi podstawę dla czterech wolutowych kabłąków, dźwigających cokół z rokokowym wazonem. U spodu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w promienistej glorii. Struktura polichromowana w kolorze seledynowym z ciemniejszymi profilami, ornamentyka złocona, gołębica srebrzona.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chór muzyczny architektoniczny, siedmioosiowy. Parapet chóru o falistym, wklęsło-wypukłym przebiegu wsparty na dwóch kolumnach, z bazą i kompozytowymi kapitelami, ustawionych na wysokich postumentach w formie prostopadłościanu. Balustrada pełna podzielona na siedem pól, wydzielonych kolumienkami na cokołach wspierającymi wyłamane belkowanie zamknięte gzymsem. W polach płyciny naprzemiennie w formie owalu i kwadratu o wklęsłych narożach; z malowaną na desce dekoracją roślinną na czarnym tle. Cokoły kolumn z podwieszonymi szyszkami od dołu. Nad polem środkowym dwie uskrzydlone główki anielskie. Organy architektoniczne, pięcioosiowe, z wydzielonymi trzema osiami. Osie zewnętrzne z prześwitami na piszczałki w formie stojącego prostokąta, zakończone profilowanym gzymsem. Dwie środkowe osie z prześwitami na piszczałki w formie stojącego prostokąta o wklęsłym górnym zamknięciu, zwieńczone profilowanym gzymsem pośrodku. W wypełnieniach naroży i na gzymsach ażurowe ornamenty roślinne. Struktura polichromowana w kolorze seledynowym z zielonymi profilami, ornamentyka i kolumny złocone.
chór muzyczny
Chór muzyczny
Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawia Chrystusa w grobie. Chrystus ukazany w pozycji leżącej na łożu pośmiertnym z głową lekko przechyloną w prawo, prawa ręka ułożona wzdłuż ciała, lewa spoczywa na tułowiu, nogi ułożone równolegle. Twarz owalna, szczupła, oczy zamknięte, długi i wąski nos, usta lekko rozchylone, okolona średniej długości brodą; włosy sięgające ramion, z przedziałkiem pośrodku, falowane. Chrystus okryty od pasa do kostek białą szatą ze złotą lamówką na brzegu. Na ciele widoczne rany po gwoździach i włóczni. Łoże wyścielone poduszką. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba
Chrystus w grobie
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego otoczona obłokami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Chrystus ukazany w postawie stojącej na niskim cokole, frontalnie, w delikatnym kontrapoście z prawą nogą ugiętą w kolanie, w lewej dłoni trzyma chorągiew, prawą wysoko uniesioną do góry czyni gest błogosławieństwa. Twarz podłużna, szczupła, z małymi i wąskimi ustami, długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym na wprost, okolona długimi, ciemnobrązowymi włosami z przedziałkiem pośrodku, opadającymi na plecy oraz krótką brodą. Chrystus jest ubrany w czerwony płaszcz ze złotą podszewką, założony na lewe ramię i odsłaniający klatkę piersiową. Na dłoniach, stopach i boku widoczne ślady męki. Cokół niski, o nieregularnych bokach, pomalowany na zielono. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, podszewka płaszcza złocona, drzewce chorągwi srebrzone. Obłoki bujne, srebrzone. W górnej części kompozycji, po bokach Chrystusa cztery uskrzydlone główki anielskie. Główki o obficie pucułowatych policzkach, wydatnych podbródkach, długich i szerokich na końcach nosach, o średniej długości ciemnobrązowych włosach z zakolami, ułożonymi po bokach w duże pukle, skrzydełka złocone.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Figury aniołów flankujące tabernakulum ołtarza głównego. Anioły są ukazane w pozycji siedzącej, frontalnie, z jedną ręką złożoną na piersi, drugą odsuniętą w bok, z jedną nogą ugiętą w kolanie i widoczną spod szaty, a drugą pod nią schowaną, z głową delikatnie uniesioną ku górze; u pleców srebrne, szeroko rozłożone skrzydła. Twarz anioła po lewej owalna, o pucułowatych policzkach, mocno czerwonych i delikatnie rozchylonych ustach, małym i szerokim nosie, oczach skierowanych ku górze. Włosy ciemnobrązowe, średniej długości, kędzierzawe i zasłaniające uszy. Twarz anioła po prawej owalna, o pucułowatych policzkach, otwartych ustach, długim i szerokim na końcu nosie, oczach skierowanych do góry, okolona długimi i bujnymi włosami. Aniołek po lewej odziany jest w srebrną szatę ze złoconą podszewką, założoną na biodra i osłaniającą nogi, zawieszoną na złotym pasku przechodzącym przez piersi. Anioł po prawej ubrany jest w srebrną szatę ze złoconą podszewką założoną na prawe ramię, odsłaniającą jedną nogę. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone i srebrzone.
rzeźba
Dwa anioły

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Rzeźby aniołów usytuowano na szczycie ołtarza głównego. Aniołki są ukazane w odbiciu lustrzanym, usadzone na szarych obłokach o silnie wygiętej sylwetce z rękami wzniesionymi ku górze, z przechylonymi na bok głowami. Mają twarze szerokie o pulchnych policzkach z krótkimi i szerokimi noskami, wąskimi ustami, z wyraźnie zaznaczonymi podbródkami i dużymi oczami skierowanymi ku górze. Włosy krótkie, ciemnobrązowe, kędzierzawe, zasłaniające uszy. Sylwetki o obfitych kształtach. Aniołki są przesłonięte w biodrach złotą, wąską, drapowaną tkaniną. Pomiędzy aniołkami rozpięta banderola z napisem „GLORIA IN EXCELSIS DEO”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, tkaniny złocone, banderola srebrzona.
rzeźba
Dwa anioły w zwieńczeniu
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, z bramkami i z rocaille'owymi uszami. Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki, na wklęsło-wypukłym rzucie, ustawione na niskim cokole, o wypukłej ściance frontowej. Ujęte jest drewnianą obudową o wklęsłych bokach, flankowane parą ustawionych pod kątem pilastrów, których trzony przyjmują formę wolut. Zwieńczenie tabernakulum w formie niewielkiego szczytu, na którym ustawiona jest pasyjka. Całość ujęta po bokach rocaille'owymi wolutami. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, zamknięte łukiem nadwieszonym. W polu, na niebieskim tle malowane przedstawienie kielicha z hostią. Nastawa ustawiona na zdwojonym cokole, o wklęsłym przebiegu, ujęta dwiema parami kolumn na tle zwielokrotnionych pilastrów. Podpory dźwigają pełne belkowanie, wyłamane pośrodku. Pomiędzy podporami figury: po lewej św. Józefa, a po prawej św. Jana Chrzciciela, nad bramkami: po lewej św. Wojciecha, a po prawej św. Stanisława. Nad tabernakulum rocaille'owy kartusz z łacińską inskrypcją w polu. W polu środkowym nisza w formie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami z obrazem „Święta Rozmowa”. Zwieńczenie w formie zbliżonej do stojącego prostokąta ujętego po bokach dwoma pilastrami, bogato ozdobione dekoracją rzeźbiarską. W polu przedstawienie Trójcy Świętej, flankowane przez parę aniołów siedzących na wolutowych przyczółkach. Całość zamyka para aniołków ze srebrną wstęgą z napisem „GLORIA IN EXCELSIS DEO”. Bramki z drzwiczkami w formie stojącego prostokąta, flankowane węgarami, zamknięte wolutowym łukiem z zatkniętymi na szczycie rzeźbami świętych. Drzwiczki dekorowane w polu dwiema płycinami. Całość nastawy silnie dekorowana ornamentyką rokokową. Kolumny ustawione na bazach, z kompozytowymi kapitelami, wewnętrzne srebrzone, do jednej trzeciej wysokości zdobione kanelowaniem zamkniętym pierścieniem, kolumny zewnętrzne marmoryzowane. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, profilowania marmoryzowane, ornamentyka złocona.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Zwieńczenie ołtarza w formie rzeźbiarskiej grupy z przedstawieniem Trójcy Świętej na tle obłoków w dolnej części kompozycji i promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego w górnej części. Po prawej stronie figura Boga Ojca, zwróconego delikatnie w swoją prawą stronę, w pozycji siedzącej, ze skrzyżowanymi nogami, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Twarz okolona długą i bujną, ciemnobrązową brodą, nos długi i szeroki, oczy duże skierowane na Chrystusa, nad głową trójkątny nimb. Bóg Ojciec jest ubrany w długą, złoconą suknię z długimi rękawami. Po lewej stronie figura Chrystusa zwróconego delikatnie w lewo, w pozycji siedzącej z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki, w prawej ręce trzyma duży krzyż. Twarz szeroka, usta rozchylone, nos długi i szeroki, oczy skierowane na Boga Ojca, głowa okolona krótką brodą. Wokół głowy zachowana jedna wiązka promieni z nimbu krzyżowego. Nad nimi gołębica Ducha Świętego z rozpostartymi szeroko skrzydłami na tle promienistej glorii złożonej z wiązek promieni o nierównej długości. Poniżej błękitny glob ziemski, a nad nim oraz w górnej części kompozycji pary uskrzydlonych główek anielskich. Po bokach zwieńczenia dwie figury aniołów usadzone na wolutowych przyczółkach. Anioły ukazane w pozycji klęczącej o silnie wygiętej sylwetce z rękami rozłożonymi szeroko na boki i uniesionymi ku górze. Ubrane w srebrzone szaty zawieszone na wąskim pasku, odsłaniające ramiona i nogi, u pleców duże złocone skrzydła. Całość zwieńczona figurami dwóch małych aniołków trzymających wstęgę z napisem „GLORIA IN EXCELSIS DEO”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i detale złocone i srebrzone.
rzeźba
Trójca Święta
Zdjęcie nr 1: Kościół usytuowany jest w centrum miejscowości, na północny-zachód od drogi prowadzącej z Orawki do Spytkowic. Plac kościelny otoczony jest żeliwnym płotem na kamiennej podmurówce. Główne wejście prowadzi od strony zachodniej; drugie, mniejsze od strony południowej. Kościół orientowany, jednonawowy z emporami w części zachodniej, podtrzymywanymi przez arkady, które tworzą dodatkowe przejścia; prezbiterium krótkie i węższe od nawy, zamknięte półkoliście, od północny przylega do niego niewielka zakrystia. Główne wejście do kościoła znajduje się od strony zachodniej przez czworoboczny przedsionek, nad którym wznosi się wieża, drugie wejście przez kruchtę od strony południowej nawy. Kościół jest oświetlony przez sześć podłużnych okien zamkniętych półkoliście oraz dwóch takich samych w prezbiterium, ponadto na wschodniej ścianie prezbiterium dwa niewielkie, okrągłe otwory okienne. Wnętrze artykułowane jest pilastrami wspierającymi gurty sklepienne, w ostatnim wschodnim przęśle nawy półkoliste arkady tworzące pseudotransept. Chór muzyczny wsparty na trzech arkadach, zamkniętych łukiem odcinkowym, analogiczne dwie pary arkad wspierają empory po bokach nawy. Sklepienie w nawie trójprzęsłowe, kolebkowe na gurtach, w prezbiterium jednoprzęsłowe. Elewacja kościoła w dolnej części z kamienną okładziną, wyżej kościół tynkowany, artykułowany lizenami. Fasada zachodnia trójosiowa, w osi środkowej wysunięta do przodu trójkondygnacyjna wieża, flankowana lizenami. W drugiej kondygnacji na osiach bocznych fasady spływy flankujące wieżę, za którymi schowany jest dach nad nawą. Wieża nakryta hełmem baniastym z latarnią. Na zakończeniu nawy wieżyczka na sygnaturkę, nakryta analogicznym, mniejszym hełmem z latarnią. Dach nad nawą dwuspadowy, nad prezbiterium, nad kruchtą siodłowy. Na przyczółku kruchty umieszczona jest w głębokiej wnęce, zamkniętej łukiem odcinkowym rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a nad wejściem zachodnim do świątyni rzeźba św. Wojciecha.
kościół
Kościół św. Marcina
Zdjęcie nr 1: Kościół św. Walentego w Krempachach usytuowany jest na skraju wsi, na północ od drogi prowadzącej z Frydmanu do Łopusznej. Teren przykościelny jest otoczony kamiennym, murem nakrytym drewnianym daszkiem, jednospadowym, nachylonym na zewnątrz. W obrębie placu przykościelnego znajduje się cmentarz. Kościół jest orientowany, murowany, otynkowany, jednonawowy z prezbiterium zamkniętym półkoliście. Wewnątrz sklepienia kolebkowe z lunetami. Prezbiterium oddzielone od nawy ścianą arkady tęczowej o półkolistym łuku, zdobionym napisem: „ERCETA SUPREMI IN NUMINIS / MAIOREM GLORIAM / DIVI VALENTINI EPI: ET MART. PAT/RONI CADUCORUM HONOREM / AN(N)O 1761 / RENO[VATUM] 1893”. Do prezbiterium przylega od północny zakrystia na planie prostokąta. Z kolei przy południowej ścianie nawy znajduje się kruchta z wejściem do świątyni ozdobiona wklęsło-wypukłym przyczółkiem. Na zachodniej ścianie nawy chór muzyczny wsparty jest na dwóch kolumnach z dostępem drewnianymi schodami od strony południowej nawy. Na balustradzie napis: „ABIICITE OPERA TENEBRARUM / ET INDUAMINI ARMA LUCIS”. Wnętrze artykułowe zdwojonymi pilastrami podtrzymującymi gurty sklepienne. Otwory okienne umieszczone są w południowych i północnych ścianach nawy oraz prezbiterium – prostokątne, zamknięte półkoliście, wypełnione witrażami. Wejście do zakrystii od strony prezbiterium prowadzi poprzez kamienny portal z iluzjonistycznie malowanymi kanelowanymi kolumnami o korynckich kapitelach, wspierającymi profilowany gzyms, przyczółek trójkątny z wpisanym w polu Okiem Opatrzności. Zewnętrzne elewacje bez dekoracji, skromne, otynkowane, oszkarpowane w nawie. Prezbiterium i nawa nakryte jednym, czterospadowym dachem z wieżą na sygnaturkę na zachodnim zakończeniu nawy. Do zachodniej fasady kościoła dostawiona jest kruchta na planie prostokąta, nakryta dwuspadowym daszkiem, od przodu ujęta przyczółkiem w kształcie wklęsło-wypukłym z uskokami. Z trzech stron kruchty prostokątne otwory wejściowe zamknięte półkoliście. Do kościoła prowadzi wejście przez kruchtę zachodnią oraz przez kruchtę od południa i jedno od strony północnej przez zakrystię. Zewnętrze obramienia okienne roślinną dekoracją sztukatorską.
kościół
Kościół św. Walentego

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie sześcianu, na niskim cokole, z dwukolumnowym portykiem utworzonym z pilastrów toskańskich i kolumn kompozytowych od frontu i dwóch analogicznych kolumn na tle pilastrów po bokach podtrzymujących przełamujące się na nimi belkowanie. Kolumny osadzone na niskich piedestałach, lekko wybrzuszonych, otoczonych liśćmi akantu. Kolumny pokryte symetrycznie układającymi i przeplatającymi się wokół pionowego trzpienia liśćmi i zwieńczone jońskimi kapitelami. Fryz belkowania zdobiony uskrzydloną główką aniołka, liściastymi wolutami, rautami w drobnych kartuszach i kostkowaniem. Drzwi tabernakulum zdobione są płaskorzeźbionym kielichem z hostią. Po bokach wypukło rzeźbione główki anielskie, a nad nimi okrągły medalion z literami IHS obwiedziony wieńcem laurowym, z elementami przechodzących między sobą listw kartuszowych i podwieszonych pod nie festonów. W ściankach naroży tabernakulum cztery nisze konchowe z muszlami wypełnione figurkami świętych. Jeden w wielbłądziej skórze trzymający księgę z barankiem przedstawia św. Jana Chrzciciela. Trzej pozostali są trudni do identyfikacji. Jeden trzyma otwartą księgę, a u jego stóp widnieje mitra książęca, drugi trzyma pastorał a u jego stóp leży infuła, trzeci z laską i kapeluszem u stóp (św. Jakub?).
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Główna część tabernakulum w formie zbliżonej do sześcianu z drzwiczkami dekorowanymi motywem podwójnej bramy i krzyża, uformowanym z listewek; drzwiczki ujęte po bokach uszami z ornamentu małżowinowo-chrząstkowego. Nad tą sześcienną częścią tron wystawienia z obudową architektoniczną w formie aediculi, w centrum której nisza półkolista zamknięta sferycznie z wstawionym krzyżem ołtarzowym. Nisza ujęta dwiema parami pilastrów i kolumn o kapitelach korynckich, ustawionych na podwójnych cokołach, w dwóch strefach; cokoły rozmieszczone są u dołu tabernakulum i po bokach jego sześciennej części głównej. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane na ich osi. Całość zwieńczona przerwanym przyczółkiem o wklęsłych bokach. Górne cokoły dekorowane są płycinami z liśćmi akantu. Nisza z rytą dekoracją w postaci czterolistnych pól z dekoracją roślinną, liliami heraldycznymi i krzyżami, z otwartą koroną w centrum kompozycji.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie prostopadłościennej szafki o ściętych od przodu narożach, na niskim, profilowanym cokole, zamknięte od góry profilowanym gzymsem. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, osadzone na zawiasach, zamykane na zamek, ozdobione płaskorzeźbionym kielichem z hostią, stojącym na obłokach. Tło drzwiczek czerwone. Szyld zamka w kształcie wydłużonego rombu. Struktura marmoryzowana na kolor zielony, profilowania oraz detale złocone i srebrzone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum na rzucie połowy ośmioboku, opięte w narożach czterema kolumnami na cokołach, dźwigającymi pełne belkowanie i gzyms, występujące w osi podpór. Ścianki dekorowane płycinami w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym. Drzwiczki o tym samym kształcie, osadzone na zawiasach, dekorowane aplikowanym krzyżem o zakończeniach ramion w kształcie rombu. Na gzymsie, w osi kolumn dwa wazony płomieniste. Całość w naturalnym odcieniu drewna, kolumny i detale złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum architektoniczne, trójosiowe, na wysokim cokole. Oś środkowa wyższa od bocznych. U jej podstawy prostokątne, złocone drzwiczki ujęte profilowaną ramą. Na froncie odlewana dekoracja w postaci kielicha z hostią w glorii promienistej w otoczeniu kłosów oraz winnych gron. Powyżej nisza na Tron Wystawienia zamknięta muszlą oraz rytą dekoracją akantową ujmującą medalion z inskrypcją IHS. Niszę ujmuje para zdwojonych, korynckich kolumn o złoconych trzonach dekorowanych ornamentem roślinnym, dźwigających odcinki pełnego belkowania oraz półkolistego przerwanego przyczółka. Pomiędzy odcinkami przyczółka cokół zamknięty gzymsem dekorowanym jajownikiem, od frontu zdobiony medalionem z Chrismonem, ujętym płycinami z akantem. Osie skrajne ujęte analogicznymi kolumnami mieszczą arkady o węgarach dekorowanych cekinami; z wolutowym kluczem. W polach antytetycznie ustawione płaskorzeźbione, polichromowane i srebrzone figury klęczących i modlących się aniołów. Osie zwieńczone profilowanym gzymsem, na którym dekoracja z wolutowo skręconego akantu. Struktura malowana na jasno-beżowo oraz zielono. Ornamentyka oraz tła złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum ma formę prostopadłościennej szafki na niskim cokoliku, zwieńczonej belkowaniem w formie półkolistego łuku nadwieszonego. Drzwiczki mają kształt stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym, po bokach ujęte są parą listewek. Na tabernakulum nałożony niewysoki cokolik pełniący funkcję tronu wystawienia. Pole drzwiczek zdobi stylizowany motyw roślinny o symetrycznym układzie. Górna krawędź gzymsu wieńczącego zdobiona powtarzającym się motywem trójliścia oraz parą gałązek różanych. Struktura tabernakulum jest srebrzona, ornamentyka i detal architektoniczny złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Jak cytować?

Maria Działo, "Tabernakulum", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-14

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności