Św. Wojciech

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Wojciecha powstała w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Pierwotnie była ustawiona w poprzednim kościele w Sidzinie. Obecnie znajduje się na ołtarzu wykonanym około 1825 roku z wykorzystaniem elementów starszej struktury.

Opis

Rzeźba św. Wojciecha ścięta z tyłu i drążona, ustawiona na półkolistym i zielonym cokole. Święty ukazany jest frontalnie, w prawej dłoni trzyma krzyż, a w lewej wiosło. Twarz podłużna o dużym nosie i oczach, okolona długą i falistą brodą oraz półdługimi kręconymi włosami, zasłaniającymi uszy. Ubrany jest w srebrzoną albę i rokietę oraz w złocony paliusz, mucet, kapę, rękawice i infułę; na stopach ma założone czarne, pełne buty. Tkaniny są obficie drapowane w rurkowate i równoległe fałdy, u spodu łamane. Polichromia jest naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała.

Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Mikołaja w Sidzinie, wobec braku dokumentów archiwalnych ustalających wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów rzeźb z ołtarza głównego. Akta wizytacji z XVII wieku nie przekazują szczegółowych informacji o kolejnych ołtarzach w kościele w Sidzinie – wymieniają tylko ich liczbę lub tytuły wezwań. Zwracając jednak uwagę na uszy ołtarza zdobione ornamentem małżowinowo-chrząstkowym można wnioskować, że poprzedni ołtarz główny powstał w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Z tego okresu pochodzą także rzeźby św. Andrzeja, św. Tomasza, św. Stanisława i św. Wojciecha oraz uskrzydlone główki aniołków skierowane na wprost z szyjami podwiązanymi chustami. Natomiast konstrukcja ołtarza, figury aniołów w zwieńczeniu, rzeźba Boga Ojca oraz gołębicy Ducha Świętego powstały po wybudowaniu nowej świątyni w Sidzinie około 1825 roku.

Rzeźba św. Wojciecha posiada cechy charakterystyczne dla plastyki wczesnobarokowej o sztywnym sposobie kształtowania sylwetki oraz drapowania szat pozbawionego silnej ekspresji i przyjmującego formę rurkowatych fałd, przylegających ciasno do ciała i opadających równolegle w dół. Figura przedstawia św. Wojciecha, który żył w latach 956-997. Był biskupem Pragi od 983 roku. W 997 roku wyruszył do Polski, a następnie do Prus nawracać pogan, gdzie zginął śmiercią męczeńską prawdopodobnie przeszyty włóczniami. Ciało świętego wykupił i pochował w Gnieźnie książę Bolesław Chrobry. W ikonografii św. Wojciech przedstawiany jest w stroju biskupim oraz z wiosłem w dłoni, które ma nawiązywać do legendy, według której biskup wyruszył do Prus z misją nawracania pogan, płynąc tam łodzią przez Wisłę.

Streszczenie

Rzeźba św. Wojciecha powstała w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Z tego okresu pochodzą również figury św. Andrzeja, św. Tomasza i św. Stanisława ustawione na ołtarzu z około 1825 roku. Święty Wojciech żył w latach 956-997. Zginął śmiercią męczeńską prawdopodobnie przeszyty włóczniami, nawracając pogan.

Bibliografia