Św. Weronika
Zdjęcie nr 1: Rzeźba ścięta z tyłu przedstawiająca św. Weronikę. Święta ukazana w postawie stojącej o esowato wygiętej sylwetce z veraikonem w dłoni. Twarz świętej podłużna o ekspresyjnym wyrazie z otwartymi ustami i głową odchyloną do tyłu. Włosy bujne, długie, zasłaniające uszy i głębokimi falami opadające na plecy. Ubrana jest w długą, złoconą suknię z podwiniętymi rękawami, silnie drapowaną. Ma bose stopy. W dłoniach trzyma srebrzoną chustę z wizerunkiem Chrystusa. Twarz Zbawiciela pełna, okolona średniej długości brodą i bujnymi włosami rozwianymi na boki. Na głowie ma szeroką, zieloną koronę cierniową. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Św. Weronika

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Łapsze Wyżne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Piotra i św. Pawła
Tagi
rzeźba XVIII wieku św. Weronika
Miejsce przechowywania
ława kolatorska
Identyfikator
DZIELO/03445
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
trzecia ćwierć XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu przedstawiająca św. Weronikę. Święta ukazana w postawie stojącej o esowato wygiętej sylwetce z veraikonem w dłoni. Twarz świętej podłużna o ekspresyjnym wyrazie z otwartymi ustami i głową odchyloną do tyłu. Włosy bujne, długie, zasłaniające uszy i głębokimi falami opadające na plecy. Ubrana jest w długą, złoconą suknię z podwiniętymi rękawami, silnie drapowaną. Ma bose stopy. W dłoniach trzyma srebrzoną chustę z wizerunkiem Chrystusa. Twarz Zbawiciela pełna, okolona średniej długości brodą i bujnymi włosami rozwianymi na boki. Na głowie ma szeroką, zieloną koronę cierniową. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Ikonografia ławy kolatorskiej poświęcona jest tematyce pasyjnej. Dlatego też w jej zwieńczeniu ukazano dwie święte związane z męką Pańską: św. Marię Magdalenę po lewej stronie i św. Weronikę po prawej stronie. Święta Weronika żyła w I wieku naszej ery. Według tradycji utożsamiana jest z kobietą, która otarła twarz Chrystusowi podczas drogi krzyżowej, otrzymując w ten sposób odbicie jego wizerunku na chuście. Kult św. Weroniki początkowo związany z jej chustą rozwinął się w Rzymie, gdzie dedykowano jej jedną z kaplic w bazylice św. Piotra. Pod koniec XV wieku do nabożeństwa drogi krzyżowej włączono szóstą stację – św. Weronika ociera twarz Chrystusowi. W ikonografii, tak jak w omawianym dziele św. Weronika przedstawiana jest, jako matrona w sukni i czepcu lub welonie na głowie, która w dłoniach trzyma chustę z wizerunkiem twarzy Chrystusa, tzw. veraikon. Rzeźba powstała w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim, jednakże bliskim dziełom znajdującym się w kościele w Krempachach i Łapszach Niżnych.

Streszczenie

Rzeźba św. Weroniki powstała w trzeciej ćwierci XVIII wieku. Umieszczona jest na zwieńczeniu ławy kolatorskiej. Święta Weronika żyła w I wieku naszej ery. Według tradycji utożsamiana jest z kobietą, która otarła twarz Chrystusowi podczas drogi krzyżowej, otrzymując w ten sposób odbicie jego wizerunku na chuście.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Pałubska Zofia, "Św. Weronika. 1. Życie i kult" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 20" , Lublin 2014 , s. 383
Pokryszka Agnieszka, "Św. Weronika. 2. Ikonografia" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 20" , Lublin 2014 , s. 383-384

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Weronika św.
Weronika św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Kamienna chrzcielnica umieszczona na niewielkiej, kolistej stopie. Trzon gładki, w formie dwulalkowej tralki, przedzielonej pierścieniem z kolistymi guzami. Czara w kształcie półkuli, zdobiona motywem puklowania, powyżej inskrypcja: „NISI QUIS RENAT, FUERIT EX AQUA ET SPIRITUS SANCT”. Pokrywa drewniana na planie koła z grupą rzeźbiarską ukazującą scenę Chrztu Chrystusa; pokrywa na brzegu zdobiona pasem kimationu. Chrystus ukazany ze złożonymi rękami, stoi w wodzie, po jego lewej stronie stoi św. Jan Chrzciciel, który w lewej ręce trzyma wysoki krzyż, a prawą polewa wodą głowę Chrystusa. Zbawiciel ma spiczastą brodę i nos, duże oczy, włosy opadają na plecy, a nad czołem spływającą wodę. Sylwetki postaci szczupłe o sumarycznie oddanych detalach anatomicznych. Chrystus opasany w biodrach złotą tkaniną z zieloną podszewką, a św. Jan Chrzciciel w srebrzoną szatę przerzuconą przez prawe ramię i osłaniającą biodra. Za nimi ustawiona jest na długim promieniu gloria z gołębicą Ducha Świętego. Wewnątrz, na brzegu chrzcielnicy wyryta jest inskrypcja: „ANNO DNI 1746 DIEX DEC.”
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca. Chrystus ukazany jest w całej postaci, ustawiony frontalnie, w delikatnym kontrapoście; prawą, wysoko uniesioną ręką czyni gest błogosławieństwa, a w lewej trzyma chorągiew o długim drzewcu zakończonym krzyżem, na czerwonej tkaninie chorągwi widnieje złoty krzyż. Chrystus ma podłużną twarz z długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym w dal oraz krótką i ciemną brodę, rozdzieloną na końcu w dwa pukle. Włosy długie i ciemnobrązowe, opadają na plecy i ramiona. Chrystus jest ubrany w złocony płaszcz spięty na piersi, z lewą połą przerzuconą przez prawą rękę. Na biodrach ma założone srebrzone perizonium. Na dłoniach, stopach i boku zaznaczone są ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna. Rzeźba ustawiona jest na niskiej podstawie w kształcie prostokąta o ściętych narożach, na którym osadzona jest zielona skała.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba
Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego
Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; na piersi składa skrzyżowane ręce, głowę ma skierowaną w lewo. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy długie i kręcone, ciemnobrązowe. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką odsłaniającą nagi tors i prawą nogę poniżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i skierowanymi w prawo. Szaty, skrzydła i twarz są analogiczne, jak u opisanego poprzednio anioła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone oraz srebrzone.
rzeźba
Dwa anioły w zwieńczeniu ołtarza
Zdjęcie nr 1: W polu zwieńczenia znajduje się rzeźbiarska grupa przedstawiająca Koronację Matki Boskiej na tle promienistej glorii, pośród obłoków i aniołków. W centrum kompozycji ukazana jest Matka Boska w pozycji klęczącej ze skrzyżowanymi na piersi rękami. Ma szeroką twarz z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, delikatnie rozchylonymi ustami, szerokim na końcu nosem i migdałowymi oczami. Jej głowę okala srebrno-złoty, okrągły nimb, od którego odchodzą wiązki promieni o nierównej długości. Ubrana jest w złocone szaty: długą suknię, płaszcz i welon na głowie. Ma ciemnobrązowe włosy, schowane pod welonem. Po jej bokach na srebrnych obłokach zasiadają: po prawej Bóg Ojciec, a po lewej Jezus. Obaj zwróceni są trzy czwarte ku środkowi, w jednej ręce trzymają swoje atrybuty: Bóg Ojciec berło, a Chrystus wysoki krzyż; a drugą wyciągniętą w bok podtrzymują nad głową Marii pełną koronę. Bóg Ojciec ubrany jest w złoconą suknię oraz złocony płaszcz. Ma podłużną twarz z lekko rozchylonymi ustami, siwe włosy oraz długą i siwą brodę, skręconą w dwa długie pukle. Jezus ma lewą nogę ugiętą w kolanie i uniesioną wyżej. Twarz pociągła, okolona krótkim zarostem; włosy długie, kręcone i przylegające do głowy. Przez biodra ma przepasane krótkie i złocone perizonium. Ciało szczupłe, o wyraźnej linii mostka i żeber, z zaznaczonymi śladami męki. W dolnej części przedstawienia grupę flankują dwa putta na obłokach, które trzymają banderole z napisami: „FILIA DEI PATRIS” i „MATER DEI FILII”, a kolejne dwa putta usadzone na szczycie: „VENI CORONABERIS” oraz „VENI SPONSA MEA”. Poniżej zwieńczenia w ażurowym kartuszu znajduje się napis: „QVA E/ST ISTA / QVAE PROGREDI/TUR QVASI AURORA / CONSURGENS / Cant 6.”. Na gzymsie flankującym pole środkowe dwa putta trzymają słońce i księżyc. Całość zdobiona jest ponadto sześcioma główkami anielskimi. Na szczycie zwieńczenia znajduje się gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Draperia szat traktowana jest miękko. Spływy zwieńczenia dekorowane są strzępiastymi liśćmi palmowymi, muszlą i rocaille’m.Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała; szaty i atrybuty złocone, obłoki srebrzone.
rzeźba
Koronacja Matki Boskiej
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, ustawiona przy północnym filarze łuku tęczowego; dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie czworoboku, u dołu wydzielony silnie występującym ćwierćwałkiem z nałożoną złoconą dekoracją rocaille'ową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Podwieszenie w formie odwróconego stożka. Ścianki kosza artykułowane pilastrami w kształcie spływów wolutowych. W polach prostokątne płyciny o wklęsłych narożach ozdobione bogato ażurowym ornamentem rokokowym. Zaplecek flankowany pilastrami podtrzymującymi przerwane belkowanie, które nad polem środkowym przechodzi w baldachim. W polu zaplecka prostokątna płycina zamknięta łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbą św. Jana Nepomucena. Baldachim krótki, na rzucie półkolistym bez podniebienia, od dołu zdobiony lambrekinem. Na impostach cokoły utworzone z wolut, a na nich ustawione płomieniste wazony. Zwieńczenie w kształcie zbliżonym do kwadratu, ujętym z każdej strony spływami wolutowymi. W polu głównym owalna płycina, na której tle jest promienista gloria z gołębicą Ducha Świętego. Balustrada schodów pełna; na końcu zakończona filarkiem z rokokowym wazonem płomienistym. Całość silnie dekorowana ornamentem rocaille’owym. Struktura marmoryzowana w kolorze ciemnozielonym, ornamentyka i detale złocone oraz srebrzone.
ambona
Ambona

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Weronika", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-weronika-1

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności