Chrystus Zmartwychwstały

Opis

Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca. Chrystus ukazany jest w całej postaci, ustawiony frontalnie, w delikatnym kontrapoście; prawą, wysoko uniesioną ręką czyni gest błogosławieństwa, a w lewej trzyma chorągiew o długim drzewcu zakończonym krzyżem, na czerwonej tkaninie chorągwi widnieje złoty krzyż. Chrystus ma podłużną twarz z długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym w dal oraz krótką i ciemną brodę, rozdzieloną na końcu w dwa pukle. Włosy długie i ciemnobrązowe, opadają na plecy i ramiona. Chrystus jest ubrany w złocony płaszcz spięty na piersi, z lewą połą przerzuconą przez prawą rękę. Na biodrach ma założone srebrzone perizonium. Na dłoniach, stopach i boku zaznaczone są ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna. Rzeźba ustawiona jest na niskiej podstawie w kształcie prostokąta o ściętych narożach, na którym osadzona jest zielona skała.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego przedstawia triumfującego Zbawiciela, który powstał z grobu. Reprezentuje klasyczne ujęcie ikonograficzne Zmartwychwstałego, wykształcone jeszcze w średniowieczu: Chrystus jest półnagi, ma założony płaszcz, jedną ręką błogosławi, a w drugiej trzyma chorągiew — symbol triumfu nad grzechem i śmiercią. Figurę charakteryzuje statyczność sylwetki oraz idealizowane rysy twarzy. Chorągiew w liturgii chrześcijańskiej używana była od X wieku. Składa się z poziomych oraz pionowych drzewców z przymocowanym płatem opadającej tkaniny, na której zwykle umieszczony jest znak krzyża. U dołu może być zakończona prosto lub z wcięciem, tak jak w przypadku omawianej rzeźby. Pierwszą, znaną chrześcijańską chorągwią było labarum Konstantyna Wielkiego, na którym pierwotnie osadzony był orzeł (symbol Jowisza), a dopiero później symbole Chrystusa. Według przekazu Euzebiusza z Cezarei zmiana ta nastąpiła w 312 roku, kiedy przed bitwą przy moście Mulwijskim cesarz Konsantyn zobaczył na niebie świetlisty krzyż, a pod nim napis w języku greckim: „Pod tym znakiem zwyciężysz”. Kontynuacją tego typu chorągwi były chorągwie kościelne używane w średniowieczu jako sztandary wojenne, przyozdobione postacią świętego i noszone na czele wojska oraz chorągwie papieskie, a także chorągiew, którą trzyma w ręku Chrystus Zmartwychwstały w ikonografii sztuki sakralnej. Drugim ważnym elementem tego przedstawienia jest purpurowy płaszcz. Płaszcz oprócz dzieł ukazujących Chrystusa Zmartwychwstałego jest również obecny na innych przedstawieniach: Chrystusa Umęczonego, Ecce Homo, Tłoczni mistycznej, w scenach Sądu Ostatecznego czy Naigrywania w sztuce bizantyńskiej. Figura Chrystusa Zmartwychwstałego używana jest w procesji podczas rezurekcji, po której stawiano ją na ołtarzu, gdzie znajduje się aż do święta Wniebowstąpienia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Rzeźba przemalowana olejno, ułamany palec środkowy u prawej ręki.

Streszczenie

Rzeźba przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego, który powstał z grobu. Używana jest w procesji podczas rezurekcji, po której stawia się ją na ołtarzu, gdzie znajduje się aż do święta Wniebowstąpienia. Figura została wykonana w XIX wieku. Reprezentuje klasyczne ujęcie ikonograficzne Zmartwychwstałego, wykształcone jeszcze w średniowieczu.

Bibliografia