Św. Szymon i św. Juda Tadeusz

Dzieje zabytku

Obraz św. Szymona i św. Judy powstał w drugiej lub trzeciej ćwierci XVIII wieku. Być może został wykonany przez warsztat Szymona Czechowicza.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem świętego Szymona oraz świętego Judy na tle krajobrazu, z unoszącą się nad nimi gołębicą Ducha Świętego. Święty Szymon w lewej części obrazu, ukazany w postawie stojącej, w wykroku, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z uniesioną głową ukazaną z profilu. W prawej, ugiętej ręce trzyma halabardę, lewą wyciąga w bok. Twarz o starczych rysach, migdałowatych, skierowanych w górę oczach, garbatym nosie i pełnych ustach; okolona siwą gęstą brodą i włosami, skręconymi dołem w pukle, opadającymi na ramiona. Nad głową aureola. Ubrany jest w jasnozieloną tunikę odsłaniającą prawe ramię oraz w obfity niebieski płaszcz zawiązany diagonalnie na piersi i opadający wzdłuż prawego boku postaci. Na stopach ma sandały. Święty Juda ukazany w prawej części obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową, ukazaną w profilu. W prawej, zaciśniętej dłoni trzyma piłę, na której się opiera, lewą wyciąga w bok. Twarz o rysach dojrzałego mężczyzny, z oczami skierowanymi w górę i garbatym nosie; okolona gęstą, brązową brodą i krótkimi włosami. Nad głową aureola. Ubrany jest w żółtą tunikę, o szerokich rękawach, odsłaniającą lewe ramię i fragment torsu oraz diagonalnie przewiązany przez prawe ramię czerwony płaszcz, zasłaniający nogi. W górnej partii obrazu na tle rozświetlonych i układających się centrycznie obłoków unosi się gołębica Ducha Świętego, z której dzioba pada wiązka światła na lewą dłoń Szymona. Flankowana jest siedzącymi pośród obłoków puttami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Obraz ujęty drewnianą, profilowaną i złoconą ramą.

Zarys problematyki artystycznej

W literaturze namalowanie obrazu błędnie przypisywane było warsztatowi Piotra Korneckiego, którego synowie wykonali architektoniczno-rzeźbiarskie wyposażenie do kościoła w Raciechowicach. Obraz św. Szymona i Judy Tadeusza wykonany jest na bardzo wysokim poziomie artystycznym. Pod względem formalnym bliski jest dziełom samego Szymona Czechowicza. Szczególnie w porównaniu do obrazów św. Józefa z Dzieciątkiem z kościoła w Opolu Lubelskim oraz przedstawienia św. Szymona i św. Tomasza z kościoła Najświętszej Marii Panny z Krakowa. Na omawianym obrazie w analogiczny sposób kształtowane są obfite szaty, o silnych efektach światłocieniowych. Detale anatomiczne postaci, jak sposób oddania rysów twarzy, gęstych włosów skręconych dołem w pukle czy ukazania dłoni i stóp w skrótach perspektywicznych o wyraźnym ciemnym konturze znajdują podobieństwo do większości postaci świętych z dzieł Czechowicza. Kompozycja obrazu apostołów z Raciechowic odpowiada tej z przedstawienia św. Szymona i św. Tomasza z kościoła Mariackiego. Głównymi trzonami kompozycji są apostołowie ustawieni po dwóch stronach, natomiast centrum tworzy wyciągnięta dłoń jednego z nich. W górnej części dzieła ukazane są obłoki, które zostały oddane w sposób podobny do obrazu z kościoła Mariackiego, ze źródłem silnego światła padającego na postacie. Aniołki znajdujące się na raciechowickim obrazie pod względem fizjonomii twarzy i swobody upozowania postaci znajdują porównanie do tych samych postaci chociażby z obrazów przedstawiających świętego Antoniego Padewskiego pędzla Czechowicza. Tak wiele podobieństw do dzieł tego malarza pozwala przypisać wykonanie obrazu z Raciechowic warsztatowi Szymona Czechowicza. Święty Szymon i święty Juda Tadeusz według tradycji byli braćmi. Po rozesłaniu apostołów wspólnie głosili ewangelię nad Morzem Czerwonym i w Egipcie lub w Babilonii i Palestynie. Mieli razem ponieść śmierć męczeńską, dlatego często przedstawiani są wspólnie. Szymon zginął przecięty piłą, która stanowi jego atrybut, zaś Juda poniósł śmierć od ciosów pałką lub włócznią.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Krakelury na powierzchni.

Streszczenie

Obraz św. Szymona i św. Judy powstał w drugiej lub trzeciej ćwierci XVIII wieku. Być może został wykonany przez warsztat Szymona Czechowicza. Święty Szymon i święty Juda Tadeusz według tradycji byli braćmi. Wspólnie głosili ewangelię oraz ponieśli śmierć męczeńską, dlatego często przedstawiani są razem.

Bibliografia