Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Figury św. Wojciecha i św. Stanisława zostały wykonane w trzeciej ćwierci XVIII wieku prawdopodobnie przez warsztat Antoniego Gegenbaura. Rzeźby zostały wtórnie umieszczone w lewym ołtarzu bocznym.

Opis

Święty zwrócony w trzech czwartych w lewo, o esowato wygiętej sylwetce. W lewej, ugiętej ręce trzyma pastorał, prawą wyciąga przed siebie. Twarz ma owalną, o okrągłych, półprzymkniętych oczach, uniesionych brwiach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach o drążonych kącikach. Twarz ma okoloną krótką, kręconą brodą oraz silnie kręconymi, brązowymi włosami. Ubrany jest w czerwoną albę, srebrzoną rokietę o złoconej koronce przy brzegu oraz skrzyżowaną na piersi, złoconą stułę, przepasane w talii. Na ramiona ma narzuconą złoconą kapę ze srebrzoną podszewką, zapiętą klamrą na piersi, zawiniętą na prawej nodze. Na głowie ma złoconą infułę, na dłoniach białe rękawiczki. Po lewej stronie, u stóp św. Stanisława półpostać Piotrowina ukazanego tyłem do widza, unoszącego ręce w stronę świętego, z bandaną na głowie i piersiach. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figura pod względem formalnym jest bardzo zbliżona do dzieł Antoniego Gegenbaura. Charakterystycznie modelowana, podłużna, szczupła twarz o okrągłych, półprzymkniętych oczach i łukowato uniesionych brwiach, szerokim, prostym nosie, pełnych ustach z drążonymi kącikami oraz rzeźbione w grube, krótkie pukle włosy i broda odpowiadają innym tworzonym przez tego rzeźbiarza figurom. Szaty św. Stanisława przylegają ściśle do ciała w partii alby i rokiety i są delikatnie pogniecione, zaś w partii płaszcza tkanina jest łamana w sposób znamienny dla Gegenbaura. Upozowanie płynnie wygiętej sylwetki, w kontrapoście o eleganckiej gestykulacji odpowiada jego dziełom. Cechy te wskazują na silne powiązania formalne tej rzeźby z twórczością Antoniego Gegenbaura, choć niewątpliwie przy udziale warsztatu, dlatego ostrożnie można atrybuować mu wykonanie tej figury.
Święty Stanisław ze Szczepanowa był biskupem krakowskim, dlatego ukazany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Ikonografia przedstawiająca go z niewielką postacią Piotrowina ilustruje legendę o nabyciu przez świętego wsi Piotrawin. W związku z tym wydarzeniem wywiązał się spór pomiędzy Stanisławem a spadkobiercami zmarłego właściciela wsi, który został rozstrzygnięty przed sądem królewskim na korzyść Stanisława. Według legendy św. Stanisław wskrzesił wspomnianego właściciela wsi, aby ten stanął przed trybunałem, świadcząc za racją biskupa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne przetarcia złoceń i srebrzeń, zabrudzenia.

Streszczenie

Figury św. Wojciecha i św. Stanisława zostały wykonane w trzeciej ćwierci XVIII wieku prawdopodobnie przez Antoniego Gegenbaura. Rzeźby zostały wtórnie umieszczone w lewym ołtarzu bocznym. Święty Stanisław ze Szczepanowa był biskupem krakowskim, dlatego ukazany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Ikonografia przedstawiająca go z niewielką postacią Piotrowina ilustruje legendę o nabyciu przez świętego wsi Piotrawin.

Bibliografia