Św. Stanisław

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Bystra-Sidzina
Miejscowość
Sidzina
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Św. Mikołaja
Tagi
rzeźba XVII wieku św. Stanisław
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/10870
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga lub trzecia ćwierć XVII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 130 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Stanisława powstała w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Pierwotnie była ustawiona w poprzednim kościele w Sidzinie. Obecnie znajduje się na ołtarzu wykonanym około 1825 roku z wykorzystaniem elementów starszej struktury.

Opis

Rzeźba św. Stanisława z Piotrowiniem ścięta z tyłu i drążona, ustawiona na ciemnozielonym cokole. Święty ukazany jest frontalnie w delikatnym kontrapoście z lewą nogą ugiętą w kolanie. Prawą dłonią czyni gest błogosławieństwa, a w lewej trzyma pastorał. Twarz podłużna o dużym nosie z silnie zaznaczonym podbródkiem, przymkniętych oczach, okolona średniej długości ciemnobrązowymi włosami zasłaniającymi uszy. Święty ubrany jest w srebrzoną albę i rokietę oraz w złocony mucet, kapę, rękawice i infułę; na szyi ma założony złocony krzyż pektoralny. Tkaniny są obficie drapowane w rurkowate i równoległe fałdy, u spodu łamane. U nóg św. Stanisława ukazana jest z lewego profilu półpostać nagiego, z czerwonym całunem przerzuconym przez ramię Piotrowina z uniesionymi rękami złożonymi w geście modlitwy. Sylwetka wychudzona, karnacja szara, głowa okolona częściowo łysiną. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała św. Stanisława.

Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Mikołaja w Sidzinie, wobec braku dokumentów archiwalnych ustalających wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów rzeźb z ołtarza głównego. Akta wizytacji z XVII wieku nie przekazują szczegółowych informacji o kolejnych ołtarzach w kościele w Sidzinie – wymieniają tylko ich liczbę lub tytuły wezwań. Zwracając jednak uwagę na uszy ołtarza zdobione ornamentem małżowinowo-chrząstkowym można wnioskować, że poprzedni ołtarz główny powstał w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Z tego okresu pochodzą także figury św. Andrzeja, św. Tomasza, św. Stanisława i św. Wojciecha oraz uskrzydlone główki aniołków skierowane na wprost z szyjami podwiązanymi chustami. Natomiast konstrukcja ołtarza, figury aniołów w zwieńczeniu, rzeźba Boga Ojca oraz gołębicy Ducha Świętego powstały po wybudowaniu nowej świątyni w Sidzinie około 1825 roku.

Rzeźba św. Stanisława posiada cechy charakterystyczne dla plastyki wczesnobarokowej o sztywnym sposobie kształtowania sylwetki oraz drapowania szat pozbawionego silnej ekspresji i przyjmującego formę rurkowatych fałd, przylegających ciasno do ciała i opadających równolegle w dół. Figura przedstawia św. Stanisława, którego rzeźbiarz ukazał zgodnie z tradycją ikonograficzną – w stroju biskupim i w obecności wskrzeszonego Piotrowina. Święty urodził się około 1030 roku w Szczepanowie. Z powodu konfliktu z królem Bolesławem został z jego polecenia zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. Był biskupem krakowskim, męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski.

Streszczenie

Rzeźba św. Stanisława powstała w drugiej lub trzeciej ćwierci XVII wieku. Z tego okresu pochodzą również figruy św. Andrzeja, św. Tomasza i św. Wojciecha ustawione na ołtarzu z około 1825 roku. Omawiana figura przedstawia św. Stanisława, który urodził się około 1030 roku w Szczepanowie. Z powodu konfliktu z królem Bolesławem został z jego polecenia zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. Był biskupem krakowskim i męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski.

Bibliografia

"Dziedzictwo kulturowe Podbabiogórza. Zabytki", Sucha Beskidzka 2014
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Leśniak Kazimierz, "Ocalić od zapomnienia. Dzieje Sidziny 1563-2006", Kraków 2007
Harasimczyk Jerzy, "Gmina Bystra-Sidzina. Przewodnik historyczny", Krosno 2003
Czarniak Władysław, "Księża rodacy i duszpasterze Sidziny na przestrzeni 450 lat jej historii", Kraków 2013

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Stanisław", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-stanislaw-15

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności