Św. Paweł

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Pawła została wykonana w XVIII wieku w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim. Prawdopodobnie miecz został dosztukowany później, dlatego figura jest czasem opisywana jako rzeźba św. Piotra.

Opis

Rzeźba św. Pawła ustawiona jest na wysokim, drewnianym, prostopadłościennym cokole oraz niskiej kostce o ściętych narożach. Święty ukazany jest w postawie stojącej w silnym kontrapoście z lewą ręką złożoną na piersi i mieczem skierowanym ostrzem w dół w prawej dłoni. Święty głowę przechyla na lewe ramię, ma podłużną twarz z wyraźnie zaznaczonymi kośćmi policzkowymi, długim nosem i głęboko osadzonymi dużymi, oczami. Bujne i falowane włosy opadają na plecy i ramiona, a twarz okala gęsta broda. Apostoł ubrany jest w zieloną suknię z wąskimi rękawami oraz czerwony płaszcz zarzucony na prawe ramię i plecy z lewą połą przewieszoną z przodu przez pasek. Szaty drapowane twardo w ostre łamane fałdy. Święty ma małe, nieproporcjonalnie oddane dłonie w stosunku do całej sylwetki. Cokół polichromowany na niebiesko, miecz złocony i srebrzony.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety nie jest znany autor rzeźby św. Pawła. Z pewnością wykonał on również figurę św. Sebastiana, także ustawioną we wnęce na elewacji kościoła. Święty Paweł Apostoł, czyli Szaweł z Tarsu urodził się między 5 a 8 rokiem w Tarsie, a zmarł w 63 lub 64 roku w Rzymie. Wychowywał się w Tarsie. W wieku około 16 lat przybył do Jerozolimy, gdzie został faryzeuszem. W 34 roku, będąc w drodze do Damaszku, doświadczył mistycznego spotkania z Chrystusem, które odmieniło jego dotychczasowe życie. Odtąd nazywał siebie apostołem Jezusa Chrystusa i odczytywał swoje powołanie jako wezwanie do nawracania pogan. Część podróży apostolskich odbywał w towarzystwie św. Barnaby. W trakcie swojej działalności był dwukrotnie więziony, po czym zginął śmiercią męczeńską w wieku około 60 lat. Pierwszym miejscem kultu św. Pawła był jego grób przy Via Ostiense w Rzymie, nad którym wzniesiono kapliczkę, a w 324 roku Konstantyn Wielki ufundował bazylikę, rozbudowaną i ozdobioną przez jego następców. Z czasem nad grobem świętego powstał też ołtarz, nazywany konfesją. W Polsce znajduje się 326 parafii pod wezwaniem św. Pawła, z czego w przypadku 315 jest to podwójne patrocinium dzielone ze św. Piotrem lub św. Janem Ewangelistą. W ikonografii sztuki zachodniej przedstawiany jest jako mężczyzna o pokaźnej posturze, symbolizującej moc ducha. Zwykle ukazywany jest w tunice i płaszczu, często ma kręcone włosy i długą brodę, rozdzieloną na końcu w dwa pukle. Do jego atrybutów należą zwoje Pisma Świętego, księga, krucyfiks, tkackie czółenko lub przędza (zajmował się też wyrobem namiotów), baranek, kość słoniowa i lanca. Jednak jego głównym atrybutem, ukazanym również w rzeźbie w kościele św. Katarzyny w Nowym Targu jest miecz, który pojawił się w ikonografii świętego na przełomie XII i XIII wieku. Posiada on kilka znaczeń: nawiązuje do jego męczeńskiej śmierci, przypomina o prześladowaniu chrześcijan przez św. Pawła przed nawróceniem, a także symbolizuje ostrość jego teologicznej myśli.

Streszczenie

Rzeźba św. Pawła została wykonana w XVIII wieku w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim. Z tego samego warsztatu pochodzi również rzeźba św. Sebastiana z drugiej wnęki w elewacji kościoła.

Bibliografia